Làm gì để kiểm soát Công nghệ số đầy quyền lực

(SK&MT) - Tuần báo Courrier International (Pháp) trong số ra tuần này có bài “Công nghệ số đầy quyền lực” trong đó tố cáo sự thao túng ngày càng lớn vào đời sống của chúng ta của nhóm nhưng người khổng lồ tin học GAFAM bao gồm các hãng công nghệ số là Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft.

Tác giả bài báo- nữ nhà báo Canada Naomi Klein cho rằng với đại dịch Covid-19 này và những năm tới, công nghệ số sẽ còn chiếm một vị trí ngày càng lớn trong cuộc sống của chúng ta. Làm việc, học hành, khám chữa bệnh từ xa, mua bán trên mạng….Hơn bao giờ hết, cuộc tranh luận và sự kiểm soát của internet lại nổi lên và cần thiết như bây giờ.

Tất nhiên, tác giả không nhằm lên án những công nghệ mới mà để gợi ra suy ngẫm về những vấn đề nảy sinh, những cái được cái mất trong kỷ nguyên tin học và công nghệ mới.

Bài báo viết: Trận đại dịch lần này đã đẩy nhanh những biến đổi đã bắt đầu từ vài năm qua. Nhiều công ty đang suy tính duy trì lâu dài hình thức làm việc từ xa. Năm học tới, các trường đại học lớn ở Anh sẽ phát triển các môn học trực tuyến và thậm chí sẽ có cả khóa học từ xa. Nhưng trong đợt phong tỏa vừa rồi đã lộ rõ những bất bình đẳng, khi mà nhiều người dân không có máy tính, hay internet… »

Theo tuần báo Pháp, trận đại dịch cùng với nhiều tháng phong tỏa đã chỉ ra rằng chúng ta rất cần các công cụ đó. Nhưng chúng không thể thay thế hết… Điều mà xã hội chúng ta phải quyết định là liệu có muốn đầu tư vào con người ( có thêm thầy giáo, thầy thuốc) hay ưu tiên công nghệ hơn.

Bài viết của Naomi Klein, bầy tỏ lo ngại: Công nghệ chắn hẳn sẽ đóng vai trò hàng đầu trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng trong những tháng, năm tới. Vấn đề là xem liệu công nghệ đó có chịu sự kiểm soát của nền dân chủ và của các công dân”.  Trong một tương lai gần, Internet sẽ chắn chắn chiếm một vị trí ngày càng lớn trong đời sống chúng ta. Thay vì để mặc cho nhóm Grafam độc quyền kiểm soát, nên chăng phải coi internet là một dịch vụ công có mục tiêu phi lợi nhuận ? 

Cũng với chủ đề này, trên tờ L’Expresse tuần này cũng liên quan đến thời đại tin học nhưng là trên mặt trận mới mang tính toàn cầu. Hồ sơ lớn của tuần báo là các vụ tấn công tin tặc.

Theo L’Expresse, tin tặc giờ đã là một vấn nạn ngày càng trầm trong thế giới ngày càng lệ thuộc vào kỹ thuật số và không gian mạng.  Bất kể ai cũng có thể là mục tiêu cho một  cuộc tấn công tin học hủy diệt . Các mục tiêu cũng ngày càng nhiều. Đó có thể là các doanh nghiệp, Nhà nước, các hệ thống cơ sở hạ tầng quốc gia, các cá nhân. Trong cuộc chiến đó, mỗi người phản ứng lại theo cách riêng của mình.

Nếu như tấn công tin tặc đã có từ thập kỷ 1990, thì gần đây các cuộc tấn công tập trung vào các cơ sở hạ tầng trọng yếu. Thông thường, người ta sử dụng khả năng tấn công mạng trong hoạt động gián điệp ngoại giao hay thu thập các tin tức tình báo quân sự kinh tế .  

Tờ báo dẫn ra một vài ví dụ, năm ngoái nhật báo New York Times cho biết Mỹ đã phát hiện các phần mềm chứa mã độc cài vào hệ thống tin học của các nhà máy điện và hệ thống dẫn khí đốt của nước này

Vấn đề đặt ra là, theo tờ báo, khác với nguyên tắc phòng vệ chính đáng trong đời thực thì không dễ gì xác định được thủ phạm của các vụ tấn công trong không gian mạng.

Còn tại Liên minh Châu Âu, từ vài tháng nay, Hội đồng Châu Âu cho phép các quốc gia thành viên cấm nhập cảnh đối với cá nhân bị quy kết là chịu trách nhiệm của các vụ tấn công mạng, đồng thời có thể phong tỏa tài sản của những cá nhân đó.

Cuộc chiến chống tin giả và tin tặc ngày càng trở nên khó khăn đó là một cuộc chiến dài hơi và cũng là một “chiến trường toàn cầu mới”. Theo chuyên gia an ninh mạng Félix Aimé thuộc Kaspersky, một công ty đa quốc gia của Nga, hiện có từ 40 đến 50 nước có khả năng tấn công tin học.

  Linh Đức