Giữ ổn định kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021

(SK&MT) - Cuộc họp của Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực được tổ chức chiều 23/8 đã trao đổi về dự kiến phương án thi tốt nghiệp THPT giai đoạn 2021-2025, dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Phó Chủ tịch Hội đồng. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Phùng Xuân Nhạ cho biết, năm 2021 kỳ thi sẽ giữ ổn định như năm 2020, các năm tiếp theo tinh thần chung vẫn là ổn định, chỉ tập trung nghiên cứu áp dụng công nghệ và chú trọng xây dựng, phát triển ngân hàng câu hỏi thi cho phù hợp với lộ trình đổi mới giáo dục phổ thông.

Tại cuộc họp, Hội đồng đã nghe Bộ GD&ĐT báo cáo về một số vấn đề lớn: Tình hình thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm năm học 2019-2020, định hướng nhiệm vụ năm học 2020-2021 và các năm tiếp theo; Kết quả tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT, tuyển sinh ĐH-CĐ năm 2020 và định hướng giai đoạn 2021-2025; Dạy và học trực tuyến trong các cơ sở giáo dục; Đảm bảo sách giáo khoa và quản lý sách tham khảo…

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị các thành viên Hội đồng tập trung thảo luận, cho ý kiến về phương án tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 và những năm tiếp theo, giải pháp đảm bảo không để thiếu sách giáo khoa, công tác quản lý sách tham khảo trong trường học.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu kết luận phiên họp của Hội đồng quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực. Ảnh: VGP/Đình Nam

Kỳ thi tốt nghiệp THPT là cần thiết

Trả lời câu hỏi của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam - chủ trì cuộc họp, đặt ra ngay mở đầu cuộc họp là với tỷ lệ đỗ tốt nghiệp 98-99% mỗi năm, có cần duy trì kỳ thi tốt nghiệp hay không và kỳ thi này có cần phải phân loại học sinh hay không, các thành viên Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực (HĐQGGD&PTNL) đã thảo luận và cùng đồng thuận “kỳ thi là cần thiết”.

PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT khẳng định: “Phải thi, không thi học sinh không học”. Lí giải thêm, PGS Trần Xuân Nhĩ cho rằng, nếu không thi mà xét học bạ, trong khi điểm học bạ mỗi vùng miền, trường học khác nhau sẽ dẫn tới tiêu cực. “Cơ bản kỳ thi như năm vừa rồi, nên ổn định, không nên thay đổi nữa”.

Từ thực tế quá trình giảng dạy và đánh giá học sinh, cô giáo Nguyễn Thị Nhiếp, Hiệu trưởng trường THPT Yên Hoà (Hà Nội) nêu quan điểm, nếu không tổ chức kỳ thi thì không chỉ học sinh không có động lực học tập, mà các thầy cô cũng không nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học.

“Kết quả của mỗi kỳ thi không chỉ thể hiện qua điểm số mà bản thân các thầy cô, học sinh qua đây cũng rèn luyện kỹ năng, ý chí để vượt qua thử thách. Mỗi giáo viên, học sinh đều có nhu cầu được đánh giá đúng năng lực của mình thông qua kết quả kỳ thi. Vì vậy, kỳ thi là rất cần thiết”, cô Nguyễn Thị Nhiếp trao đổi.

Nhìn nhận từ góc độ hệ thống giáo dục, GS.TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng, kỳ thi tốt nghiệp THPT giúp chúng ta đánh giá được hệ thống giáo dục. Đây còn là cơ sở, động lực thúc đẩy, tạo ra sự tiến bộ trong quá trình dạy và học của cả thầy cô giáo và học sinh.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội, Hiệu trưởng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng nhấn mạnh: Không tổ chức kỳ thi chúng ta không kiểm soát được việc dạy và học, đặc biệt là những định hướng đổi mới trong giáo dục.

“Cần thi và tiếp tục những thành tựu Bộ GDĐT đã đạt thời gian qua” là khẳng định của GS Nguyễn Lân Dũng. Làm rõ thêm quan điểm của mình, GS Nguyễn Lân Dũng cho hay, nếu hỏi các nước trên thế giới có thi không, “câu trả lời là có”. Việc thi là cần thiết, vì không thi  học sinh sẽ không học, thi trên một diện rộng còn để đánh giá được môn nào đang dạy và học tốt, môn nào chưa tốt để rút kinh nghiệm.

GS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục nêu quan điểm: Không có lí do gì để thay đổi kỳ thi. Kỳ thi là đợt tổng rà soát lại toàn bộ chương trình giáo dục nên không thể không thi. Còn trường đại học khi được tự chủ tuyển sinh, có thể dẫn tới trăm hoa đua nở và có thể lại quay về những vấn đề cũ.

“Phải thi, muốn khám sức khỏe giáo dục phải thi, phân tích kết quả đến từng trường, từng địa phương” là ý kiến của TS Hoàng Ngọc Vinh. Còn TS Lê Đông Phương nhìn nhận ngắn gọn: “Năm nay, lần đầu tiên Bộ GDĐT đưa ra so sánh giữa điểm thi và điểm học bạ, kết quả so sánh cho thấy, học bạ không "đơn giản" nên phải duy trì kỳ thi”.

Nghiên cứu áp dụng công nghệ vào kiểm tra, đánh giá

Nhìn lại 6 năm đổi mới kỳ thi, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM cho biết, năm 2016 kỳ thi được tổ chức ngay tại nơi học tập của học sinh, đây là sự thay đổi đúng đắn, tạo sự công bằng cho học sinh. Đề thi mấy năm nay cũng được cải thiện nên rất yên tâm cho tuyển sinh. “Tôi rất ủng hộ phương án thi hiện nay, dần dần chuyển sang thi máy tính, nhẹ nhàng hơn. Vì người dân nghèo, vì sự công bằng nên tổ chức kỳ thi”, PGS.TS Đỗ Văn Dũng nói.

Phân tích trên 3 nguyên lý giáo dục cơ bản: Học và thi; phi tập trung hoá, phân cấp, bảo đảm độc lập giữa người tổ chức thi và người sử dụng kết quả thi; tính liên ngành và ứng dụng công nghệ 4.0, theo GS.TS Nguyễn Hữu Đức, nguyên Phó Giám đốc ĐHQGHN, giữ ổn định và hiện đại hoá, chuẩn hoá phương án tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT là hướng đúng, khả thi.

Ông Phạm Tất Thắng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết, kỳ thi tốt nghiệp THPT đã được quy định trong Luật Giáo dục 2019 nhằm đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông trên cả nước.

Nhìn lại kỳ thi THPT năm nay dù tỷ lệ đỗ trên 90% nhưng theo ông Phạm Tất Thắng, ở từng môn học cụ thể kết quả vẫn đặt ra những vấn đề cần tiếp tục xử lý. Như vậy, không chỉ học sinh bị ảnh hưởng nếu không tổ chức kỳ thi mà bản thân các thầy cô giáo cũng không có được động lực đổi mới hoạt động giảng dạy.

“Chúng ta cũng cần giữ ổn định kỳ thi, tránh việc tạo áp lực thay đổi đối với xã hội. Kỳ thi phải đảm bảo chính xác, khách quan, công bằng, không gây áp lực cho thí sinh, tốn kém cho xã hội; đồng thời đánh giá được chất lượng dạy và học ở bậc phổ thông”, ông Phạm Tất Thắng nhấn mạnh.

Phát biểu tiếp thu ý kiến của các  thành viên HĐQGGD&PTNL, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, qua 6 năm đổi mới thi, đánh giá, kỳ thi được hoàn thiện theo hướng năm sau tốt hơn năm trước. Năm 2020, mặc dù khó khăn do dịch bệnh Covid-19 nhưng tiến trình đổi mới kỳ thi vẫn theo xu hướng tốt, kiên định, kỳ thi đã được tổ chức thành công.

“Qua ý kiến của các thành viên Hội đồng, Bộ GDĐT tiếp thu và cho rằng phương thức thi tốt nghiệp THPT cần giữ ổn định”, Bộ trưởng nói, đồng thời nhấn mạnh: “Kỳ thi năm 2021 sẽ giữ ổn định như năm 2020, vì vậy, các em học sinh, giáo viên và phụ huynh có thể yên tâm chuẩn bị cho kỳ thi”.

Những năm tiếp sau, theo Bộ trưởng, tinh thần là ổn định, chỉ tập trung nghiên cứu áp dụng công nghệ vào kiểm tra, đánh giá cho phù hợp; thí điểm, tiến tới mở rộng hình thức thi trên máy tính. Đồng thời, chú trọng phát triển ngân hàng câu hỏi phù hợp với lộ trình đổi mới giáo dục phổ thông.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: VGP/Đình Nam

Phát biểu kết luận cuộc họp về nội dung liên quan đến kỳ thi tốt nghiệp THPT, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết, đổi mới giáo dục nói chung và đổi mới thi là quá trình đã được bàn được bàn từ khi xây dựng Nghị quyết 29/NQ-TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, tiếp đến là Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 29/NQ-TW. Bộ GDĐT chọn thi cử là khâu đột phá vì thi được người dân quan tâm, nhiều bức xúc nhất ở thời điểm đó.

“Đổi mới cần có lộ trình, qua 6 năm thực hiện lộ trình đổi mới thi đến nay cơ bản đã hoàn thành. Năm nay dù bị ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nhưng chúng ta đã tổ chức tốt kỳ thi và các trường đại học đang thực hiện xét tuyển theo tiến độ. Tới đây, Bộ GDĐT sẽ có báo cáo Chính phủ về 6 năm thực hiện đổi mới thi”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Cấm mọi hình thức “khuyến khích” đưa sách tham khảo vào trường học

Những vấn đề liên quan đến sách giáo khoa, sách tham khảo cũng đã được các thành viên Hội đồng trao đổi, thảo luận kỹ.

Lãnh đạo Bộ GD&ĐT cho biết đây là năm học đầu tiên chúng ta có sách giáo khoa theo chương trình mới, dù chưa dạy chính thức nhưng qua tập huấn, các giáo viên đánh giá chất lượng tốt hơn trước. Lần đầu tiên chúng ta có nhiều bộ sách giáo khoa để lựa chọn, là động lực thúc đẩy các nhóm biên tập, nhà xuất bản. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng một nhà xuất bản không nên có quá nhiều bộ SGK khác nhau khiến nguồn lực bị phân tán, chất lượng biên soạn không được bảo đảm.

Về thực tế ở một số nơi xuất hiện tình trạng thiếu sách giáo khoa, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cam kết sẽ có những giải pháp không để xảy ra tình trạng này như vừa qua.

Theo đó, Bộ GD&ĐT sẽ khẩn trương áp dụng công nghệ thông tin cho phép từng học sinh đăng ký mua sách giáo khoa qua mạng, nơi nào chưa có mạng thì hệ thống bưu điện sẽ thống kê giúp để các nhà xuất bản nắm được đầy đủ nhu cầu để chuẩn bị, sau đó chuyển trực tiếp đến tận tay học sinh. Bên cạnh đó, hệ thống này cũng sẽ cho phép học sinh đăng ký nhận sách cũ, học lại, để giảm số lượng sách in mới, tiết kiệm chi phí.

Trước tình trạng không phân định rõ giữa sách giáo khoa và sách tham khảo, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng có lợi ích nhóm liên quan đến sách tham khảo và đề nghị cấm tất cả các loại sách tham khảo ở bậc tiểu học. “Tiểu học không nên có sách tham khảo, các cháu bé như thế cần tham khảo cái gì đâu”, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết nói.

“Các nước có sách tham khảo nhưng không phải là bắt buộc mà ai muốn đọc gì thì đọc, nhất là các giáo viên để giảng dạy cho phong phú chứ không phải là học sinh”, GS.TS Nguyễn Lân Dũng thông tin thêm.

Các ý kiến đều thống nhất phải tách bạch, phân định rõ sách tham khảo và sách giáo khoa.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị Bộ GD&ĐT nghiên cứu việc đưa sách giáo khoa tới tay học sinh, giảm các khâu trung gian. Sách giáo khoa thì được đưa vào nhà trường, đến từng học sinh, còn sách tham khảo không được đưa vào nhà trường, khuyến khích sử dụng lại sách giáo khoa cũ.

Đối với sách tham khảo, Bộ GD&ĐT phải sửa đổi, bổ sung quy định không chỉ cấm việc ép phụ huynh, học sinh mua sách tham khảo mà phải cấm mọi hình thức “khuyến khích” đưa sách tham khảo vào trường học.
“Nếu không quản lý chặt chẽ sách tham khảo thì sẽ đi ngược lại mục đích giảm tải chương trình giáo dục”, Phó Thủ tướng nói.

NAM HÙNG