Thế giới bước vào cuộc khủng hoảng rác thải nhựa

Theo một báo cáo của Ocean Conservancy, 5 quốc gia châu Á gồm Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam thải ra biển lượng rác nhựa lớn hơn cả thế giới cộng lại.

Theo Theresa Mundita S. Lim, Giám đốc Điều hành của Trung tâm ASEAN về đa dạng sinh học “Châu Á chiếm tới 80% rác nhựa thế giới, nhưng những nỗ lực về việc giảm thiểu rác thải nhựa dường như rất yếu ớt”.

Nghiên cứu của Chương trình Môi trường của LHQ cho thấy khoảng 8-13 triệu tấn nhựa được đưa vào môi trường hằng năm. Đông Nam Á có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới, đi kèm theo đó là sự bùng nổ của ngành sản xuất nhựa, khu vực này đã tiêu thụ vượt quá mức. Trong một ngày, người Singapore trung bình sử dụng 13 túi nylon và 2,2 triệu ống hút hằng năm.

Theo một nghiên cứu do các chuyên gia Mỹ và Australia công bố tháng 12/2017, Trung Quốc và Indonesia là 2 quốc giả xả rác thải nhựa nhiều nhất ra đại dương, với lần lượt 8,8 triệu tấn, và 3,2 triệu tấn mỗi năm, chiếm 1/3 tổng lượng rác thải nhựa đại dương. Việt Nam đứng thứ tư trong danh sách này, mỗi năm “đổ” ra đại dương 1,8 triệu tấn rác thải nhựa. Một báo cáo năm 2017 của Greanpeace cho biết Philippines là nguồn ô nhiễm rác thải nhựa trên biển lớn thứ 3 thế giới.

Cái chết của cá voi hoa tiêu vây ngắn tại Thái Lan hồi tháng 6 vừa qua đã gây bức xúc cho nhiều người. Con cá nuốt 85 túi nhựa vì tưởng nhầm là thức ăn dù được lực lượng chức năng ở miền Nam Thái Lan nỗ lực giải cứu một con cá voi nuốt hơn 80 túi nhựa nhưng bất thành. Thái Lan là một trong những nước tiêu thụ túi nhựa nhiều nhất thế giới, giết chết hàng trăm sinh vật biển sống gần các bãi biển nổi tiếng của nước này mỗi năm.

Thói quen tiêu dùng sản phẩm bằng nhựa đang làm cho vấn đề tồi tệ hơn. Những nỗ lực chính thức để giải quyết vấn đề đã thất bại.

Nguồn tin từ Tạp chí Science Advances, cho biết năm 2017, các nhà nghiên cứu của Mỹ từng cho biết, thế giới đang đối mặt với vấn đề rác thải nhựa với khoảng hơn 9,1 tỷ tấn tích tụ trên Trái đất và phần lớn khối lượng lớn rác thải nhựa được vùi lấp trong các bãi chôn rác hoặc đổ vào các đại dương.

Báo cáo cũng cho biết, tính đến năm 2015, gần 7 tỷ tấn rác thải nhựa đã được tạo ra trên toàn thế giới, so với thời điểm năm 1950 chỉ khoảng hơn 2 tấn, trong đó có tới 79% lượng rác thải chôn vùi trong các bãi rác hoặc đổ vào các đại dương. Theo các nhà khoa học nhận định, đến năm 2050, sẽ có hơn 13 tỷ tấn rác thải nhựa được chôn lấp trong các bãi rác hoặc đổ vào môi trường.

Trong khi đó, một báo cáo của LHQ mới đây cho biết mỗi phút, toàn thế giới tiêu thụ 1 triệu chai nhựa, trong khi mỗi năm có đến 5.000 tỷ túi nhựa dùng một lần được sử dụng. Tổng cộng có một nửa số sản phẩm nhựa là loại chỉ để dùng một lần, từ ống hút, dây câu cá tới tã trẻ em hay túi bọc đồ.

Theo UNEP, tình trạng vứt bỏ rác thải nhựa ra đại dương gây thiệt hại kinh tế lên đến 13 tỷ USD, đe dọa cuộc sống của các loài động thực vật biển, làm giảm sút lượng khách du lịch và nhất là tác động tiêu cực đến hoạt động đánh bắt thủy hải sản.

Rác thải nhựa đang được coi là “tử thần” của các loài sinh vật biển: mỗi năm, 1,5 triệu động vật trên đại dương chết vì ngộ độc chất thải nhựa.

Không chỉ là vấn đề môi trường hay sức khỏe con người, việc khắc phục ô nhiễm rác thải nhựa cũng gây tổn thất nặng nề cho kinh tế do phải tiêu tốn cho công tác làm sạch và tẩy độc. Ước tính, chỉ có 9% số rác thải nhựa được tái chế, khoảng 12% được đốt cháy, còn lại 79% vẫn đang tồn đọng trong các bãi chôn lấp, bãi rác và trong môi trường tự nhiên.

Riêng các nước thành viên Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) chi 1,3 tỷ USD mỗi năm để giải quyết ô nhiễm môi trường biển do rác thải nhựa, chưa kể những thiệt hại kinh tế xuất phát từ tác động tới môi trường hay sức khỏe con người, ví dụ rác thải trên đại dương gây thiệt hại cho hệ thống sinh thái biển ít nhất 8 tỷ USD/năm.

Linh Đức