Nguy cơ kép của dịch cúm mùa và COVID-19 vào mùa Đông

Bệnh cúm và COVID-19 song hành có thể gây thách thức lớn cho hệ thống y tế do hai bệnh về hô hấp này có nhiều triệu chứng tương tự nhau. Bên cạnh đó, các bệnh viện sẽ có nguy cơ quá tải bởi những người mắc các bệnh khác không thể chung giường bệnh với bệnh nhân COVID-19.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) số bệnh nhân COVID-19 đã tăng từ 30 triệu lên 35 triệu người chỉ trong 18 ngảy trong tháng 10, tương tự giai đoạn từ mức 25 triệu ca lên 30 triệu ca. Như vậy, có thể thấy tốc độ lây lan của virus SARS-CoV-2 đang có dấu hiệu nhanh và mạnh hơn, khi nhiều khu vực trên thế giới bước vào mùa Đông.

Số ca mắc COVID-19 trên thế giới đang tăng vượt các mức từng ghi nhận trong giai đoạn đầu của dịch bệnh. Làn sóng lây nhiễm mới tại châu Âu rất đáng lo ngại khi hơn 50% các nước Liên minh châu Âu (EU) đang ở mức cảnh báo đỏ về COVID-19.

Theo WHO, riêng trong tuần thứ hai của tháng 10, số ca mắc COVID-19 được xác nhận tại châu Âu tăng cao gần gấp 3 lần so với thời điểm đỉnh dịch đầu tiên trong tháng 3 năm nay. Dù số ca tử vong tại “lục địa già” tuần qua thấp hơn nhiều so với hồi tháng 3, song số ca mắc và nhập viện gia tăng khiến nhiều bệnh viện có nguy cơ quá tải.

Đại diện WHO tại châu Âu cũng cảnh báo mức độ tử vong do COVID-19 ở châu Âu có thể cao gấp 4-5 lần so với thời điểm tháng 4 nếu như từ nay đến tháng 1/2021 không có các biện pháp chặn đà lây lan của dịch bệnh.

Riêng tuần qua, số ca mắc mới ở châu Âu tăng hơn 44%. Pháp, Đức, Áo, CH Séc, Ba Lan đều ghi nhận số ca mắc mới trong ngày tăng cao chưa từng có, trong đó Pháp trung bình mỗi ngày ghi nhận hơn 30.000 ca mắc mới. Các nước Anh, Pháp, Nga, Hà Lan, Đức và Tây Ban Nha góp phần khoảng 50% trong tổng số ca mắc mới của châu Âu. Tổng số ca mắc mới tại châu lục này trong ngày 16/10 đã vượt 150.000 ca, chỉ một tuần sau lần đầu tiên công bố 100.000 ca mắc mới trong một ngày. Đáng chú ý, đây cũng là ngày lần đầu tiên thế giới ghi nhận hơn 400.000 ca mắc mới.

Tại Mỹ, sau một thời gian tạm ổn định, số ca mắc và nhập viện đang gia tăng trở lại, khiến dư luận lo ngại đây có thể là khởi đầu của làn sóng dịch thứ ba, như các chuyên gia đã cảnh báo trước đó. Tuần qua, trung bình mỗi ngày có 54.000 ca mắc COVID-19 tại Mỹ, tăng 25% so với hai tuần trước.

Tại điểm nóng Ấn Độ, mặc dù số ca mắc mới tính theo ngày đã chậm lại, trung bình khoảng 70.000 ca mỗi ngày, song tốc độ lây nhiễm vẫn cao. Nếu tính từ mốc 6 triệu đến mốc 7 triệu ca nhiễm được ghi nhận ngày 11/10 vừa qua, có thể thấy rõ chỉ trong vòng 13 ngày quốc gia Nam Á này đã có thêm 1 triệu ca mắc.

Các chuyên gia y tế cảnh báo hoạt động tụ tập đông người trong các lễ hội lớn vào cuối tháng này và tháng 11, cũng như những tháng mùa Đông, có nguy cơ khiến virus lan mạnh hơn ở Ấn Độ.

Tại một số nước Đông Nam Á, dịch bệnh vẫn chưa được kiểm soát. Indonesia là điểm nóng nhất khi vượt Philippines trở thành quốc gia ghi nhận số ca mắc cao nhất khu vực, với trung bình khoảng 4.500 ca mỗi ngày. Malaysia liên tiếp ghi nhận những mốc “ca nhiễm mới trong ngày cao nhất từ trước tới nay.”

Chỉ trong vòng 1 tuần, số ca mắc mới mỗi ngày ở Malaysia đã tăng gấp đôi. Diễn biến này khiến tình hình COVID-19 ở Đông Nam Á vẫn phức tạp, dù một số quốc gia như Việt Nam sáng 19/10 đã bước sang ngày thứ 47 không có ca mắc trong cộng đồng, hay Lào, Thái Lan đã khống chế được dịch bệnh.

Trước tình hình này, nhiều nước đang đối mặt với những lựa chọn khó khăn là làm thế nào để kiểm soát được dịch bệnh mà không phải trả cái giá quá đắt về kinh tế-xã hội do biện pháp phong tỏa.

Bên cạnh đối phó với đại dịch COVID-19, các nước vẫn đang tìm lối thoát khỏi suy thoái kinh tế nhờ những đối sách kinh tế vĩ mô đặc biệt. Tuy nhiên, với tương lai không được đảm bảo, kinh tế đang phục hồi một cách chập chững, không đồng đều trong các lĩnh vực.

Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cảnh báo COVID-19 sẽ gây ra “những vết sẹo lâu dài” đối với nền kinh tế toàn cầu như tăng trưởng năng suất thấp, trong khi gánh nặng nợ nần, bất ổn tài chính, bất bình đẳng và nghèo đói gia tăng. Do đó, ưu tiên của nhiều chính phủ giữa làn sóng dịch mới là vừa chống dịch vừa hạn chế tác động của các biện pháp phòng dịch đối với kinh tế và xã hội. Chính phủ nhiều nước đã siết chặt các biện pháp phòng dịch, khẩn trương khoanh vùng và dập dịch, tránh quay trở lại biện pháp “đóng băng” toàn bộ nền kinh tế như giai đoạn đầu.

Nâng cấp độ cảnh báo, áp đặt lệnh giới nghiêm, phong tỏa một phần tại những “vùng đỏ,” đóng cửa các quán bar và nhà hàng tụ tập đông người, hạn chế số lượng người tại các rạp chiếu phim, nhà hát, sân vận động, bắt buộc đeo khẩu trang... là những biện pháp được nhiều nước áp dụng.

Khi thế giới chưa tìm ra thuốc điều trị và vaccine ngừa COVID-19 hiệu quả, nhiều nước đang kiên trì áp dụng hằng ngày các bước tìm kiếm, truy vết, cách ly, xét nghiệm và điều trị ca bệnh. Đây là mô hình chống dịch thành công của một số quốc gia trong giai đoạn đầu chống dịch, như Việt Nam.

Đối mặt với làn sóng dịch mới và nguy cơ gia tăng mạnh số ca nhiễm trong mùa Đông, một số nước không có lựa chọn nào khác đã phải yêu cầu người dân ở nhà cũng như áp đặt lệnh giãn cách xã hội mới, nhằm tận dụng thời gian để xây dựng kế hoạch, đào tạo nhân viên y tế, bổ sung các trang thiết bị, tăng năng lực xét nghiệm, cải thiện chất lượng chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân.

Thủ tướng Micheal Martin ngày 19/10 tuyên bố Ireland sẽ trở thành quốc gia thành viên đầu tiên của Liên minh châu Âu (EU) quay trở lại tình trạng phong tỏa để phòng, chống đại dịch COVID-19 sau khi chính quyền nước này ban hành lệnh “ở nhà” trên phạm vi toàn quốc, song vẫn cho phép các trường học mở cửa. Các biện pháp mới sẽ bắt đầu có hiệu lực trong vòng 6 tuần kể từ 23 giờ GMT ngày 21/10 (6 giờ 00 ngày 22/10 theo giờ Hà Nội).

Trong khi đó, tại Berlin, lần đầu tiên kể từ khi bùng phát đại dịch COVID-19 hồi tháng Ba, nước Đức ngày 19/10 đã tái áp đặt lệnh phong tỏa đối với quận Berchtesgadener Land, nằm ở khu vực Đông Nam của bang Bayern, do số lượng ca bệnh mới tăng mạnh. Theo đó, Chính quyền địa phương cho biết kể từ 14 giờ 00 ngày 20/10 (theo giờ địa phương), người dân chỉ được phép rời khỏi nhà với lý do hợp lệ, các trường học và nhà trẻ, các cơ sở giải trí và nhà hàng buộc phải đóng cửa - trừ trường hợp được phép giao hàng, các sự kiện cũng bị cấm ngoại trừ những buổi lễ ở nhà thờ, các khách sạn cũng phải đóng cửa trừ trường hợp khách đi công tác nghỉ qua đêm.

Tại Italy, các Chủ tịch vùng, các Thị trưởng của Italy đã triển khai các biện pháp cần thiết, từ áp lệnh giới nghiêm đến phong tỏa các đường phố, quảng trường tại các thành phố lớn, nhằm hạn chế tối đa hoạt động về đêm, ngăn chặn làn sóng thứ hai của đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đang bùng phát trở lại trong những ngày qua tại Italy.

Thủ tướng Italy Giuseppe Conte nhấn mạnh cần có “chiến lược khác” trong giai đoạn thứ hai của đại dịch COVID-19 và các biện pháp mang tính địa phương đang được tính đến. Trong khi đó, Bộ Nội vụ Italy cũng đã chuyển tới các vùng, các thành phố một số hướng dẫn về các biện pháp phòng chống COVID-19 theo sắc lệnh mới ngày 18/10. Theo hướng dẫn sắc lệnh mới, các vùng, các thành phố có thể phong tỏa một phần các đường phố, quảng trưởng, đồng nghĩa với việc hạn chế hoạt động đi lại chứ không cấm hoàn toàn.

Cho đến nay, một số vùng tâm điểm như Piemonte, Lombardia, Campania, Liguria... đã triển khai các biện pháp đóng cửa cục bộ theo nguy cơ từng khu vực như ban bố lệnh giới nghiêm từ 23-5 giờ sáng, đóng cửa các trung tâm mua sắm vào cuối tuần ngoại trừ các cửa hàng nhu yếu phẩm và hiệu thuốc. Các biện pháp đưa ra nhằm hạn chế tối đa hoạt động về đêm, ngăn chặn xu hướng gia tăng số ca mắc mới trong những ngày qua liên tục vượt mức kỷ lục, trung bình hơn 10.000 ca mỗi ngày và tránh nguy cơ phong tỏa toàn quốc.

Xứ Wales (Anh) sẽ áp dụng lệnh phong tỏa toàn diện trong 2 tuần tính từ ngày 23-10 tới để kiềm chế số ca mắc mới Covid-19 đang gia tăng nhanh chóng tại vùng lãnh thổ này. Theo quy định mới, mọi người dân tại Wales sẽ được yêu cầu ở nhà, chỉ những người lao động trong các lĩnh vực thiết yếu mới được tới nơi làm việc. Người dân không được tụ tập với những thành viên các gia đình khác, trừ những người trưởng thành ở một mình hoặc bố, mẹ đơn thân.

Slovenia cũng thông báo áp đặt lệnh giới nghiêm trên toàn quốc và cấm các hoạt động đi lại trong nước để kiềm chế dịch bệnh lây lan. Theo đó, từ ngày 20/10, người dân được yêu cầu ở trong nhà từ 21h hôm trước đến 6h sáng hôm sau, ngoại trừ những dịch vụ khẩn cấp và những người đi làm. Giới hạn số người được phép tụ tập hạ xuống mức 6 người và mọi hoạt động đi lại không cần thiết giữa 12 vùng trên cả nước cũng bị cấm.

Trong khi đó, Bỉ quyết định đóng cửa các quán rượu và nhà hàng trên khắp cả nước trong 1 tháng, bắt đầu từ đêm 19-10. Đây là lần thứ hai nước này đưa ra quy định ngặt nghèo để ứng phó với dịch bệnh có chiều hướng gia tăng. Số bệnh nhân Covid-19 nhập viện để điều trị đã tăng hơn 100% trong vòng 1 tuần.

Cùng ngày, Áo công bố quy định hạn chế hoạt động tập trung đông người, theo đó cho phép tối đa 6 người trong không gian kín và 12 người ở ngoài trời. Hiện số ca nhiễm mới mỗi ngày tại Áo đã vượt cả giai đoạn dịch bệnh lên tới đỉnh điểm hồi tháng 3.

L.Đ