Những khúc mắc chưa được giải quyết đằng sau vụ xin lỗi gần 20 năm bị kết án oan

Ông Phạm Đức Tuyên, phó chánh án TAND TP Hải Phòng, đại diện tòa án đứng ra xin lỗi công khai ông Cầu - Ảnh: Thân Hoàng

Ông Phạm Đức Tuyên, Phó chánh án TAND TP Hải Phòng là người đại diện cho tòa án đứng ra xin lỗi ông Cầu. Ông Tuyên cho biết, TAND TP Hải Phòng đã đăng tin xin lỗi trên 3 số liên tiếp của báo Nhân Dân từ tháng 8.2008. Và đến hôm nay, sau gần 16 năm, tòa án đứng ra nhận lỗi công khai. “Hôm nay, tại đây tôi thay mặt TAND TP Hải Phòng xin nhận lỗi và trân trọng xin lỗi ông Cầu vì ông đã bị kết án oan.Chính quyền địa phương, nhân dân cần tạo điều kiện để khôi phục nhân phẩm cho ông Cầu, giúp ông và gia đình tiếp tục ổn định cuộc sống”.

Ông Tuyên cũng thay mặt TAND TP Hải Phòng sẽ rút kinh nghiệm sâu sắc sau vụ việc này để không bao giờ xảy ra những nỗi đau không thể nào bù đắp được cho những người dân vô tội.

Những diễn biến chính của vụ án oan của ông Nguyễn Hồng Cầu

Từ năm 1994, ông Cầu được UBND xã Đông Hưng giao hơn 3.400m2 đất nông nghiệp để trồng lúa với thời hạn 20 năm. Vụ mùa năm ấy, UBND xã cho thuê diện tích mặt nước tại khu vực ruộng nhà ông Cầu để nuôi cá. Đến khi thu hoạch, lúa của gia đình ông Cầu bị cá ăn rất nhiều.

Khi ông Cầu làm đơn kiến nghị, chính quyền xã đồng ý đền bù cho gia đình ông 80kg thóc/sào lúa. Tuy nhiên nhiều năm sau đó, chính quyền xã vẫn không trả số thóc đã hứa đền bù cho gia đình ông. Vợ chồng ông Cầu không đòi được thóc nên đã giữ lại 97kg thóc không đóng sản cho UBND xã để “trừ nợ”.

Năm 1997, chính quyền xã Đông Hưng đã thu hồi 3 sào ruộng của gia đình ông Cầu với lý do gia đình không đóng sản. Tuy diện tích đất này đã được gia đình ông Cầu cày bừa để chuẩn bị trồng cấy nhưng chính quyền vẫn lấy lại và giao cho hộ ông Phạm Minh Tuân (cùng xã) để cấy lúa.

Ông Cầu và đại diện tòa án xem lại biên bản buổi xin lỗi công khai - Ảnh: Thân Hoàng

Vụ chiêm năm 1997, vợ chồng ông Cầu ra bãi ruộng đó để thu hoạch lúa, khi vừa mới mang thóc về đến sân nhà thì lực lượng công an xã đến bắt ông Cầu đưa lên trụ sở. Sau đó ông bị đưa lên CA huyện tạm giam. CA huyện Tiên Lãng đã ra quyết đinh khởi tố vụ án, khởi tố ông Nguyễn Hồng Cầu với tội danh trộm cắp tài sản.

Tháng 6.1997, TAND huyện Tiên Lãng mở phiên sơ thẩm xét xử và tuyên phạt ông Cầu 3 tháng 10 ngày tù giam với tội danh trộm cắp tài sản và buộc ông Cầu phải bồi thường cho anh Phạm Minh Tuân 149kg thóc.

Gia đình ông Cầu kháng cáo kêu oan. Tháng 7.1997 TAND TP Hải Phòng mở phiên phúc thẩm tuyên giảm án xuống cho ông Cầu với mức phạt 70 ngày tù giam và trả tự do tại tòa.

Ngay sau khi TAND TP Hải Phòng xử phúc thẩm, ông Nguyễn Hồng Cầu tiếp tục khiếu nại. Tháng 10.1998, TAND Tối cao mở phiên giám đốc tuyên hủy hai bản án trên, tuyên ông Nguyễn Hồng Cầu không phạm tội “Trộm cắp tài sản công dân” và đình chỉ vụ án hình sự đối với ông Cầu.

Như vậy là mặc dù quyết định giám đốc thẩm của TAND tối cao tuyên ông Nguyễn Hồng Cầu vô tội từ năm 1998, nhưng phải đến 16 năm sau ông Cầu mới nhận được lời xin lỗi công khai từ toà án.

Mong muốn được đền bù thỏa đáng

Gia đình ông Cầu đã có đơn yêu cầu TAND TP Hải Phòng khôi phục danh dự, bồi thường thiệt hại về tinh thần, vật chất, sức khỏe và yêu cầu trả lại tài sản, bồi thường tài sản bị xâm hại và thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất… với tổng số tiền là hơn 640 triệu đồng.

TAND TP Hải Phòng đã tiến hành thương lượng với gia đình ông nhưng không đat được kết quả. Ông Cầu đã làm đơn kiện đòi bồi thường, nhưng cả hai cấp TAND huyện Tiên Lãng và TAND TP Hải Phòng đều tuên buộc TAND TP Hải Phòng bồi thường cho ông Cầu hơn 17 triệu đông và công khai xin lỗi người bị kết án oan. Gia đình ông Cầu không đồng ý với mức bồi thường và tiếp tục khiếu nại.

Lời xin lỗi đã đưa ra nhưng việc đền bù thiệt hại chưa được giải quyết thỏa đáng

Ông Cầu cho biết gia đình ông rơi vào cảnh khốn cùng, khánh kiệt tài sản khi ròng rã đi kêu oan gần 20 năm. Ngay sau khi ông Cầu bị bắt tạm giam, căn nhà cấp bốn của gia đình ông bỗng dưng bốc cháy với dầu hiệu có người tẩm xăng đốt. “Vợ tôi một mình vừa nuôi ba con nhỏ vừa vay mượn tiền đi kêu oan cho chồng. Khi tôi ra tù thấy nhà mình bị đốt, vợ con nheo nhóc, bản thân lại mang tiếng trộm cắp mà không muốn sống nữa. Nhưng thấy vợ vất vả đi kêu oan nên tôi tiếp tục bỏ công việc đi tìm lại danh dự cho mình. Gần 20 năm qua, tôi không dám ngẩng mặt mỗi lần đi ra ngoài. Những người làm sai phải đền bù thỏa đáng cho tôi”.

Trịnh Tình (Theo Tuổi Trẻ)