Châu Âu kêu gọi Brazil ngăn chặn nạn phá rừng

Bản đồ cho thấy vị trí của các vụ cháy rừng tại Brazil hòi tháng 8/2020

Nhóm Liên minh các Tuyên bố Amsterdam do Đức đứng đầu trước đó một ngày đã gửi một bức thư tới Phó Tổng thống Brazil, Hamilton Mourão trong đó bày tỏ lo ngại của các nước châu Âu trước việc Brazil đang ngày càng “thụt lùi” trong vấn đề bảo vệ môi trường so với trước đây. Nội dung bức thư nhấn mạnh, xu hướng phá rừng ngày càng tăng của Brazil đang khiến các doanh nghiệp và nhà đầu tư khó đáp ứng được các tiêu chí về môi trường, xã hội và kiểm soát trong bối cảnh châu Âu đang nỗ lực với mục tiêu đạt được các chuỗi cung ứng bền vững mà không gây tác động đến rừng.

Nhóm 8 nước châu Âu gồm Đức, Pháp, Đan Mạch, Italy, Hà Lan, Na Uy, Anh và Bỉ - các quốc gia đặt mục tiêu cung cấp nguồn nguyên liệu bền vừng không mất rừng - cũng bày tỏ kỳ vọng về một cam kết chính trị mới và chắc chắn từ phía chính phủ Brazil để giảm nạn phá rừng, được thể hiện qua các biện pháp cụ thể và kịp thời.

Phó Tổng thống Brazil Hamilton Mourão, người phụ trách điều hành các công tác bảo vệ rừng Amazon của chính phủ, hiện chưa đưa ra câu trả lời khi được yêu cầu bình luận. Trước đó, ông Mourão từng nhiều lần khẳng định trong các cuộc họp với các nhà đầu tư châu Âu rằng Brazil đang áp dụng đầy đủ các biện pháp để bảo vệ rừng Amazon, trong đó bao gồm cả lệnh cấm đốt lửa kéo dài 120 ngày trong vùng rừng này.

Các nhà bảo vệ môi trường đã quy trách nhiệm cho Tổng thống Jair Bolsonaro, người đưa ra các chính sách khuyến khích sự phát triển trong vùng Amazon để đưa khu vực này thoát khỏi đói nghèo, song một mặt các chính sách này cũng thúc đẩy gia tăng hoạt động của lâm tặc, chủ trang trại và những kẻ đầu cơ đất bất hợp pháp.

Báo cáo công bố ngày 9/6 của Viện Khảo sát Không gian quốc gia Brazil (INPE) cho thấy diện tích vùng rừng Amazon nằm trên lãnh thổ nước này bị phá từ tháng 8/2018 - 7/2019 là 10.129 km2, mức cao nhất ghi nhận được trong vòng 11 năm qua.

Diện tích rừng bị phá do khai thác gỗ, cháy rừng và phát quang để trồng trọt trong khoảng thời gian trên đã tăng tới 34,4% so với diện tích 7.536km2 bị tàn phá trong một năm trước đó (từ tháng 8/2017- 7/2018) và là năm thứ 3 liên tiếp gia tăng. Diện tích rừng Amazon bị phá nhiều nhất trong lịch sử Brazil là vào năm 1995, với 29.059 km2.

Đáng chú ý là diện tích rừng bị phá này vẫn chưa bao gồm phần lớn diện tích rừng bị thiêu rụi trong các vụ cháy lớn hồi năm ngoái, với khói bụi lan tới các thành phố lớn của Brazil và tạo ra những hình ảnh chấn động toàn cầu, do các vụ cháy này bắt đầu từ tháng 4 và đạt đỉnh điểm vào tháng 8 - thời điểm INPE đã ngừng khảo sát trong năm (chỉ tính từ đầu tháng 8 năm trước tới hết tháng 7 năm sau).

Theo dự đoán của INPE, diện tích rừng Amazon thuộc Brazil bị tàn phá trong năm nay sẽ vẫn tiếp tục đà tăng khi các vụ chặt hạ và mở rộng canh tác vẫn không ngừng lại, bất chấp lệnh giãn cách xã hội do các địa phương của quốc gia Nam Mỹ này ban bố.

Được mệnh danh là “lá phổi của hành tinh”, khi hấp thụ tới 1/4 lượng khí CO2 mà cây xanh trên toàn cầu “xử lý”, Amazon có tổng diện tích khoảng 6,1 triệu km2, trong đó khoảng 60% nằm trên lãnh thổ Brazil, và có thảm thực vật đa dạng nhất thế giới với khoảng 15.000 loài.

Từ những năm 1950, diện tích rừng Amazon không ngừng bị thu hẹp và theo ước tính của Quỹ Thiên nhiên Thế giới (WWF), khu rừng này đã mất 12% diện tích vốn có. Với tốc độ phá rừng như hiện nay, ước tính tới năm 2050, Amazon sẽ mất thêm từ 9-28% diện tích tự nhiên.

Linh Đức