Những hậu quả mới phát hiện liên quan đến Covid- 19 kéo dài

Những triệu chứng kéo dài ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của những người nhiểm nhiễm Covid-19 vì vậy chúng ta phải thực hiện những biện pháp bảo vệ sức khỏe như tiêm đầy đủ các mũi vaccine, luôn duy trì và bảo vệ sức khỏe tốt bằng cách đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, hoạt động thể chất thường xuyên.

Theo Tiến sĩ Anuradhaa Subramanian, thuộc Viện Nghiên cứu Y tế Ứng dụng tại Đại học Birmingham, Vương quốc Anh, đã dẫn đầu nghiên cứu được công bố trực tuyến trên Tạp chí Nature Medicine vào cuối tháng 7 cho biết, ngoài những triệu chứng đã công bố thì triệu chứng rụng tóc. Giảm ham muốn tình dục và rối loạn cương dương là những triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe người từng nhiễm Covid-19. Nhóm nghiên cứu đã phân tích 486.149 hồ sơ sức khỏe điện tử người lớn từ những bệnh nhân đã được xác nhận mắc Covid-19 ở Anh, so với 1,9 triệu người không có tiền sử Covid-19 trước đó, từ tháng 1/2020 đến tháng 4/2021. Các nhà nghiên cứu đã đối sánh chặt chẽ cả hai nhóm về nhân khẩu học, xã hội và lâm sàng các tính trạng.

Các triệu chứng mới

Nhóm nghiên cứu đã xác định được 62 triệu chứng, bao gồm các chỉ số nổi tiếng của Covid-19 kéo dài, chẳng hạn như mệt mỏi, mất khứu giác, khó thở và hoang tưởng, giảm trí nhớ… ngoài ra còn rụng tóc, rối loạn chức năng tình dục, đau ngực, sốt, mất kiểm soát, đi tiêu và sưng phù chân tay.

“Sự khác biệt về các triệu chứng được báo cáo giữa nhóm bị nhiễm và không bị nhiễm vẫn còn ngay cả sau khi chúng tôi tính tuổi, giới tính, nhóm dân tộc, tình trạng sức khỏe điều kiện kinh tế xã hội, chỉ số khối cơ thể, tình trạng hút thuốc, sự hiện diện của hơn 80 tình trạng sức khỏe và báo cáo trước đây về cùng một triệu chứng”, đó là khẳng định của Tiến sĩ Subramanian và người cùng nghiên cứu là Shamil Haroon, trong Tạp chí The Conversation. Họ chỉ ra rằng chỉ có 20 trong số các triệu chứng mà họ tìm thấy được đưa vào xếp vào trường hợp lâm sàng của Tổ chức Y tế Thế giới về Covid-19 kéo dài. WHO đã phát triển một định nghĩa trường hợp lâm sàng về tình trạng sau Covid-19 bằng phương pháp Delphi bao gồm 12 lĩnh vực, có sẵn để sử dụng trong mọi cơ sở. Phiên bản đầu tiên này được phát triển bởi bệnh nhân, nhà nghiên cứu và những người khác, đại diện cho tất cả các khu vực của WHO, với sự hiểu biết rằng định nghĩa có thể thay đổi khi xuất hiện bằng chứng mới và hiểu biết của chúng ta về hậu quả của Covid-19 tiếp tục phát triển.

Họ cũng phát hiện ra rằng những người có nhiều khả năng có các triệu chứng dai dẳng hơn 3 tháng sau khi nhiễm Covid cũng có nhiều khả năng là thanh niên, phụ nữ, người hút thuốc, thuộc một số nhóm dân tộc thiểu số và có tình trạng phát triển kinh tế xã hội thấp hơn. Họ cũng có nhiều khả năng là những người thừa cân, bị béo phì và có một loạt các bệnh lý về sức khỏe khác.

Haroon, Phó giáo sư lâm sàng tại Đại học Birmingham cho rằng, một lý do khiến những người trẻ tuổi có nhiều khả năng mắc các triệu chứng của Covid kéo dài hơn có thể là những người lớn tuổi mắc Covid có nhiều khả năng phải nhập viện hơn và không nằm trong danh sách này để nghiên cứu. Ông nói: “Vì chúng tôi chỉ xem xét những người trưởng thành không nhập viện nên những người lớn tuổi mà chúng tôi đưa vào nghiên cứu của mình có thể tương đối khỏe mạnh hơn và do đó có biểu hiện triệu chứng thấp hơn”.

Subramania lưu ý rằng những bệnh nhân lớn tuổi có nhiều khả năng biểu hiện các triệu chứng liên quan đến Covid kéo dài trong nghiên cứu, nhưng khi các nhà nghiên cứu xem xét một loạt các tình trạng khác mà bệnh nhân mắc phải trước khi nhiễm bệnh (thường xảy ra ở người lớn tuổi), họ cũng nhận thấy ở tuổi trẻ yếu tố nguy cơ đối với các triệu chứng liên quan đến Covid-19 kéo dài cũng không kém hơn. Trong giai đoạn nghiên cứu, hầu hết các bệnh nhân đều không được tiêm chủng vaccine, và kết quả đến trước khi các biến thể Delta và Omicron lây lan rộng rãi.

Hơn một nửa (56,6%) bệnh nhân bị nhiễm virus gây Covid-19 đã được chẩn đoán vào năm 2020 và 43,4% vào năm 2021. Dưới 5% (4,5%) bệnh nhân bị nhiễm virus và 4,7% bệnh nhân không có bằng chứng được ghi nhận về việc nhiễm Covid-19 đã được tiêm ít nhất một liều vaccine Covid trước khi nghiên cứu bắt đầu. Eric Topol, MD, người sáng lập và giám đốc của Viện Dịch thuật Nghiên cứu Scripps ở La Jolla, (Mỹ), và là tổng biên tập của Medscape (chuyên trang của WebMD về lĩnh vực y tế, sức khỏe), cho biết cần phải thực hiện nhiều nghiên cứu hơn để xem liệu kết quả có khả quan không, khác với tình trạng tiêm chủng và các biến thể đang phát triển.

Nhưng ông lưu ý rằng nghiên cứu này có một số điểm như: “Rụng tóc, giảm ham muốn tình dục và khó xuất tinh đều là những triệu chứng mới,” và nghiên cứu trên quy mô lớn và được kiểm soát cẩn thận cho thấy những vấn đề này nằm trong số những triệu chứng có nhiều khả năng xảy ra hơn.

Mất khứu giác, không phải là một triệu chứng mới mà vẫn là nguy cơ có thể xảy ra nhất trong nghiên cứu, tiếp theo là rụng tóc, hắt hơi, khó xuất tinh và giảm ham muốn tình dục, tiếp theo là khó thở, mệt mỏi, đau ngực kèm theo khó thở, khàn tiếng và sốt.

Những triệu chứng chính

Biểu hiện kéo dài của các triệu chứng Covid-19 là tùy thuộc vào người nhiễm bệnh có bị bệnh nặng hay không và cũng có thể tùy thuộc vào loại triệu chứng. Ví dụ như sốt thường biến mất khá nhanh, trong khi khó thở, mệt mỏi có thể kéo dài. Các tác giả đã viết do có nhiều triệu chứng, Covid kéo dài có khả năng đại diện cho một nhóm bệnh lý. Họ tìm thấy ba nhóm chính. Nhóm lớn nhất, với khoảng 80% số người bị Covid kéo dài trong nghiên cứu, phải đối mặt với một loạt các triệu chứng, từ mệt mỏi, đau đầu. Nhóm lớn thứ hai, (15%) hầu hết có các triệu chứng liên quan đến sức khỏe tâm thần và kỹ năng tư duy, bao gồm trầm cảm, lo lắng, giảm trí nhớ và mất ngủ thường xuyên. Nhóm nhỏ nhất (5%) có các triệu chứng chủ yếu về hô hấp như ho,khó thở, thở khò khè.

Theo Farha Ikramuddin, MD, một chuyên gia vật lý trị liệu và phục hồi chức năng tại Đại học Y Minnesota ở TP Minneapolis, (Hoa Kỳ) xếp các triệu chứng thành từng cụm sẽ rất quan trọng để bắt đầu hiểu điều gì dẫn đến Covid-19 kéo dài. Cô ấy nói rằng, mặc dù các triệu chứng được liệt kê trong trên đây là mới trong nghiên cứu được công bố, nhưng cô ấy chắc chắn đã gặp chúng trong thời gian dài tại phòng khám Covid lâu dài của mình. (Các nhà nghiên cứu cũng chỉ sử dụng dữ liệu chăm sóc sức khỏe được mã hóa, vì vậy họ bị hạn chế về những triệu chứng mà họ có thể phát hiện, cô ấy lưu ý).

Ikramuddin nói: Những bệnh nhân đã nhập viện và bị Covid lâu trông rất khác so với những bệnh nhân không nhập viện. Cô nói, một thông điệp rõ ràng từ những nghiên cứu là lắng nghe và đặt câu hỏi sâu rộng về các triệu chứng là rất quan trọng đối với những bệnh nhân đã bị Covid-19. Bà nói thêm: “Tư vấn về hậu Covid-19 cũng trở nên rất quan trọng đối với bệnh nhân của chúng tôi trong đại dịch bùng phát”. Điều quan trọng là phải thực hiện các nghiên cứu về việc khả năng trở lại làm việc đối với những bệnh nhân bị Covid-19 kéo dài để xem có bao nhiêu người có thể trở lại làm việc với mức độ như thế nào.

Như vậy chứng tỏ rằng các triệu chứng Covid-19 dai dẳng đã ảnh hưởng rất lớn đến người bệnh. Một nghiên cứu tiến cứu ở Vancouver, Canada cũng cho biết 51% bệnh nhân Covid-19 bị giảm chất lượng cuộc sống do những triệu chứng Covid-19 dai dẳng gây ra.

Và một trong những cách rất hữu hiệu để hạn chế và không bị các triệu chứng Covid-19 dai dẳng là tiêm vaccine phòng Covid-19 đó cũng là một trong những biện pháp tốt và hiệu quả nhằm đầy lùi dịch bệnh Covid-19. Việt Nam là một trong 6 nước có tỷ lệ bao phủ tiêm vaccine cao nhất thế giới và sớm đưa cuộc sống dần trở lại bình thường nhờ điều này. Ngoài ra chúng ta hãy cố gắng có được sức khỏe tốt để nâng cao sức đề kháng của cơ thể chống lại bệnh tật. Một chế độ ăn uống hợp lý đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thể thao thường xuyên (đi bộ, chạy bộ, tập dưỡng sinh, gym, yoga, khí công, vv…), giảm căng thẳng, đảm bảo giấc ngủ ngon và tránh những thói quen không tốt như hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia, vv….

Xuân Vinh