Ngày 23/7/2020, tai TP.HCM, Vụ Pháp chế Bộ TT&TT tổ chức Hội thảo Cung cấp thông tin về thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng). Tai hội thảo các chuyên gia thuộc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế), Liên minh quốc tế phòng chống lao và bệnh phổi, tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam, Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá (Hoa Kỳ) đã chỉ ra những vấn đề gây nghiện, gây hại cho cơ thể. Thậm chí còn nguy hại hơn cho cả người dùng lẫn cộng đồng.
Bà Trần Thị Nhị Thủy- Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ TT-TT) thông tin tại Hội thảo
Gây nghiện, gây hại cơ thể
Thuốc lá điện tử là thiết bị dùng pin đốt nóng dung dịch có chứa nicotine (gây nghiện) tạo ra khói. Ngoài nicotine, dung dịch dùng cho thuốc lá điện tử còn được pha trộn thêm với hàng trăm hương liệu khác nhau tạo ra sự phong phú về mùi vị khiến giới trẻ khó lòng cưỡng lại. Ở Việt Nam, nếu thấy ai đó ngậm một thiết bị mới lạ, rít và nhả khói mù mịt, chính là đang dùng thuốc lá điện tử.
Còn thuốc lá nung nóng là thiết bị dùng pin đốt nóng điếu thuốc lá ngắn 1/3 so với điếu thuốc lá thông thường. Loại thuốc thế hệ mới này vẫn dùng sợi thuốc lá tẩm ướp và chứa nicotine không khác gì thuốc lá điếu thông thường. Điểm khác biệt duy nhất là không đốt lửa trực tiếp tại đầu điếu thuốc mà chỉ nung nóng tạo khói. Ở Việt Nam, thấy ai đó ngậm thiết bị giống hệt cây bút nhưng có đầu lọc màu trắng, rít và nhả rất ít khói, chính là đang dùng thuốc lá nung nóng.
Mặc dù khác lạ hoàn toàn so với thuốc lá điếu đầu lọc nên thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng được gọi chung là “thuốc lá thế hệ mới”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, trong vấn đề gây nghiện gây hại của thuốc lá thế hệ mới còn nguy hại hơn cho cả người dùng lẫn cộng đồng. Để diễn giải điều này, các chuyên gia đã lật lại câu chuyện cũ liên quan đến thuốc lá đầu lọc cách đây khoảng 70 năm.
Vào thập niên 50 của thế kỷ trước, thuốc lá có đầu lọc ra đời và được xem là thuốc lá thế hệ mới so với điếu thuốc trơn không đầu lọc. Phát minh đầu lọc của ngành công nghiệp thuốc lá đính kèm chiến dịch quảng bá rầm rộ toàn cầu vào thời ấy, rằng đã lọc khói và hạn chế tối đa tác dụng gây nghiện gây hại đối với người dùng và cộng đồng. Nhờ chiếc đầu lọc, ngành công nghiệp thuốc lá chuyển mình phát triển mạnh hơn bao giờ hết và kéo dài đến nay.
Tuy nhiên, trên thực tế, các nhà khoa học đã chứng minh rằng chiếc đầu lọc gắn vào điếu thuốc chỉ có tác dụng tạo “ảo giác” giúp người hút an tâm dùng thuốc lá nhiều hơn, vì những chiếc đầu lọc ấy không hề lọc được chút độc tố nào trong khói thuốc lá. Sự thật này đã được vạch trần hồi năm 1999, khi Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cáo buộc các công ty thuốc lá của nước này đã vi phạm Luật chống tội phạm có tổ chức và tham gia vào âm mưu kéo dài hàng thập kỷ để lừa dối công chúng về ảnh hưởng sức khỏe của việc hút thuốc, cũng như tiếp thị thuốc lá với trẻ em. Các cáo buộc sau đó diễn ra liên tục và rộng khắp Hoa Kỳ. Đến tháng 11/2017, các công ty thuốc lá lớn ở Hoa Kỳ phải bắt đầu đăng tải “tuyên bố sự thật” về đầu lọc thuốc lá trên các phương tiện truyền thông.
Mỗi năm 8 triệu người tử vong liên quan đến thuốc lá
Theo các chuyên gia, mỗi năm thế giới có đến 8 triệu người tử vong do mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá. Cụ thể, qua hai điều tra toàn cầu về tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh (GATS) năm 2014 và 2018 cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong nhóm 13-15 tuổi ở các quốc gia và ở châu Âu đều tăng nhanh, cả ở nam và nữ (San Marino tăng từ 5,9% năm 2014 lên 8,9% năm 2018; Italy tăng từ 8,4% năm 2014 lên 17,5% năm 2018; Georgia tăng từ 5,7% năm 2014 lên 13,2% năm 2018...). Riêng tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng lên 2,6% vào năm 2019.
Bên cạnh đó, công cuộc phòng chống tác hại thuốc lá trên toàn cầu ngày càng gặt hái nhiều kết quả khả quan khiến giới trẻ quay lưng với thuốc lá điếu đầu lọc, còn người trưởng thành thì cũng dần rời xa làn khói trắng độc hại. Nói cách khác, ngành công nghiệp thuốc lá cần bù hao ít nhất 8 triệu người mỗi năm để duy trì sự phát triển. Muốn vậy, ngành công nghiệp “khói độc” này phải một lần nữa tạo ra thuốc lá thế hệ mới là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đính kèm nhiều lời có cánh, hệt như lúc gắn đầu lọc cho điếu thuốc lá trước đó.
Tất cả các chuyên gia tại hội thảo đều nhất trí cảnh báo rằng, nếu cơ quan quản lý không nhanh tay và quyết liệt hạn chế, thậm chí triệt tiêu thuốc lá thế hệ mới, nếu cộng đồng lơ là mất cảnh giác với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thì câu chuyện “trả giá đắt” là không tránh khỏi. Giới trẻ từ 13- 15 tuổi, những người chưa bao giờ rít một hơi thuốc lá, đang rất khó cưỡng sự quyến rũ của thuốc lá thế hệ mới với vẻ hào nhoáng đậm tính hiện đại, với lối tiếp thị an toàn hơn, ít gây hại hơn...
Cũng theo các chuyên gia, ngành công nghiệp thuốc lá đang tìm mọi cách và thực hiện trên quy mô toàn cầu, để thuốc lá thế hệ mới xâm nhập từng quốc gia một cách hợp pháp, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, nhận thấy tác hại kép nếu cho phép lưu hành thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (nghiện cả thuốc lá thế hệ mới lẫn thuốc lá điếu đầu lọc), hơn 20 quốc gia đã “dựng hàng rào” không cho phép thuốc lá thế hệ mới lưu hành. Tại Việt Nam, nếu thuốc lá thế hệ mới hiện diện hợp pháp, có lẽ công cuộc phòng chống tác hại thuốc lá bấy lâu nay sẽ “đổ sông đổ biển”. Và, cộng đồng sẽ phải hứng chịu nhiều bệnh tật liên quan đến thuốc lá hơn...
Trường Giang
Đường dẫn bài viết: https://suckhoemoitruong.com.vn/nhung-tac-hai-can-biet-ve-thuoc-la-dien-tu-thuoc-la-nung-nong-17301.htmlIn bài viết
Cấm sao chép dưới mọi hình thức nếu không có sự chấp thuận bằng văn bản. Copyright © 2023 https://suckhoemoitruong.com.vn/ All right reserved.