Thanh Hóa: Dân "lao đao" khi... hồ thủy điện tích nước

Đồng thời, ban quản lý đưa ra một số thông tin cảnh báo: Trong quá trình tích nước bà con sẽ thấy mức nước sông giảm đi, ở một số khúc sông dốc lượng nước có thể giảm đi rất nhiều. Người dân cần biết để đề phòng và chuẩn bị giữ gìn an toàn cho bản thân, cho gia đình. Việc tưới tiêu, sản xuất đũa, chế biến nông sản có sử dụng nguồn nước sông Mã và việc đánh bắt cá nuôi cá lồng, các hoạt động khai thác cát có thể bị ảnh hưởng do mực nước sông hạ thấp, đồng thời đưa ra một số khuyến cáo về mức độ nguy hiểm đến tính mạng người và tài sản cho người dân ven bờ sông Mã. Tuy nhiên, sau thời điểm ra thông báo về việc tích nước thủy điện Trung Sơn chỉ xả nước cầm chừng, nhỏ lẻ nên đã dẫn đến tình trạng mực nước sông Mã xuống thấp.

Mực nước sông Mã bị hạ thấp nghiêm trọng khiến hàng loạt bè cá lồng bị mắc cạn nằm trơ trọi bên sông

Bên cạnh đó, nhà máy thủy điện Bá Thước 1 (xã Thiết Kế) cũng tiến hành tích nước và nhà máy thủy điện Bá Thước 2 (xã Điền Lư) lại tiến hành liên tục xả nước để nạo vét lòng hồ đã khiến mực nước sông Mã xuống thấp làm ảnh hưởng đến việc sản xuất nông nghiệp của người dân sống ven sông.

Có thể nói, chưa có năm nào, mực nước sông Mã lại xuống thấp nghiêm trọng như trong mùa khô vừa qua, nhiều đoạn sông Mã mực nước xuống quá thấp để lộ ra cả rêu, đá dưới lòng sông, có nhiều khúc sông người dân lội bộ có thể vượt qua.

Việc tích nước ở hồ thủy điện khiến nước sông cạn bất thường, nhiều đoạn sông Mã bị cạn để lộ cả rêu, đá dưới lòng sông.

Anh Bùi Văn Cảnh (27 tuổi, thôn Thiết Giang, xã Thiết Ống, huyện Bá Thước) chia sẻ: Nước sông Mã xuống quá thấp nên chúng tôi không thể nuôi cá lồng, trong thôn cũng có nhiều hộ nuôi cá lồng nhưng do nước sông xuống thấp, nước sông lại không ổn định lên xuống bất thường nên bây giờ chúng tôi không thể tiến hành nuôi cá lồng.

Anh Hà Văn Thao (một người nuôi cá lồng ở xã Lâm Xa) chia sẻ: Khi mực nước sông cạn đến đâu chúng tôi buộc phải hạ lồng nuôi cá đến đó, hạ lồng đến khi không nào không thể hạ được nữa vì nước đã xuống quá thấp thì sẽ dừng lại chấp nhận bỏ cuộc. Lúc này chúng tôi buộc phải bán cá, bỏ hoang lồng nuôi cá. Nếu không bán vội cá, cá sẽ chết do thiếu nước, chết do nước sông bị ô nhiễm.

Nhìn những lồng cá đã hư hại do phơi nắng, phơi sương nhiều ngày, anh Thao bức xúc cho hay: “Trước đây nước sông Mã tràn mép bờ nên chúng tôi nuôi cá lồng quanh năm, giờ mực nước sông hạ thấp quá mức nên không thể tiến hành nuôi cá lồng. Hiện tại việc nuôi cá lồng chỉ thực hiện được vào mùa mưa, đầu mùa khô năm nay chúng tôi đã phải bán vội cá nếu không cá sẽ chết. Lồng cá để phơi nắng, phơi mưa hết mùa khô sẽ hư hỏng không thể sử dụng”.

Nhiều đoạn sông Mã bị cạn để lộ cả rêu, đá dưới lòng sông.

Nếu đi dọc bờ đôi bờ sông Mã qua các xã Thiết Ống, Lâm Xa, Ban Công… thuộc huyện Bá Thước sẽ rất dễ để bắt gặp hàng loạt những thuyền, bè nuôi cá lồng bị bỏ hoang nằm mục nát rải rác ven sông. Mực nước sông Mã xuống quá thấp dẫn đến việc thiếu nước, bên cạnh đó việc các nhà máy sản xuất đũa, giấy, tăm tre…phía thượng nguồn lại thường xuyên xả thải khiến nước sông không thể bão hòa đã gây ra tình trạng ô nhiễm làm cá lồng chết hàng loạt.

Theo báo cáo của Phòng NN&PTNT huyện Bá Thước, trước đó do ảnh hưởng của việc thiếu nước nguồn nước ô nhiễm, ngày 03/01/2017 có 16 hộ dân nuôi trồng thủy sản dọc bờ sông Mã trên địa bàn xã Lâm Xa huyện Bá Thước có hiện tượng cá chết hàng loạt với 16 lồng cá bị chết (20m2/1 lồng), tổng trọng lượng đạt 1047 kg cá các loại như: Cá trắm, cá chiên, cá lăng, cá chép...

Nước sông cạn bất thường làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân

Do mức nước sông xuống thấp đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, UBND huyện Bá Thước đã có hàng loạt thông báo gửi các cơ quan chức năng báo cáo về tình hình thiếu nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Bá Thước.

Đặc biệt, ngày 09/01/2017, UBND huyện Bá Thước có thông báo số 24 UBND – NN gửi Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa nêu rõ: Tính đến ngày 08/01/2017 do mực nước sông xuống quá thấp nên 13/14 trạm bơm do Ban quản lý khai thác các công trình thủy lợi huyện quản lý đã không hoạt động được.

Các trạm bơm này phụ trách việc cung cấp nước tưới nông nghiệp cho 8 xã bao gồm: Thiết Ống, Lâm Xa, Ban Công, Ái Thượng, Tân Lập, Điền Lư, Lương Ngoại, Lương Trung nên đã xảy ra tình trạng thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt trên địa bàn các xã. Đồng thời mực nước sông xuống thấp ảnh hưởng đến việc cung cấp nước tưới cho gieo cấy vụ Chiêm Xuân 2017 của toàn huyện.

Anh Trương Văn Toàn (xã Thiết Ống huyện Bá Thước) cho biết: Bước vào mùa gieo trồng chúng tôi không có nước để trồng lúa, do mực nước sông xuống quá thấp nên hệ thống các máy bơm không thể hoạt động, đợi đến khi có nước thì lại quá mất thời kỳ reo trồng lúa dẫn đến việc không đảm bảo lịch reo trồng mùa vụ.

Chia sẻ cùng Sức khỏe & Môi trường điện tử, ông Nguyễn Văn Tâm (Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Bá Thước) bộc bạch: "Chúng tôi đã nhiều lần gửi văn bản báo cáo về tình trạng nước sông Mã bị giảm sút gây ảnh hưởng không tốt đến việc sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện lên các cơ quan chức năng cấp trên yêu cầu các nhà máy thủy điện xả nước để phục vụ tưới nước cho nông nghiệp. Sau đó, phía các nhà máy thủy điện có tiến hành xả nước nhưng tiến độ lại chậm trễ mất một thời giam sau mới có nước về, lưu lượng nước xả lại quá ít, xả nước lại mang tính cầm chừng, khi nước về cũng đã qua mất mùa vụ".

Ông Võ Minh Khoa (Phó Chủ tịch UBND huyện Bá Thước) cho hay: “Nhà máy phía trên thì tích nước, nhà máy phía dưới thì tiến hành xả nước để nạo vét khiến mực nước sông xuống thấp ảnh hưởng đến việc sản xuất. Huyện đã chỉ đạo các nhà máy thủy điện và các đơn vị thủy lợi tiến hành khắc phục bằng cách dùng máy bơm “tõm” để hút lấy nước dưới lòng sông phục vụ cho bà con, hiện có 325ha diện tích đất nông nghiệp liên quan đến việc dùng nước sông Mã về cơ bản đã được khắc phục. Toàn huyện có 667 lồng cá được nuôi trên sông Mã, trong đó có 258 lồng cá chịu ảnh hưởng do mực nước sông bị cạn”.

Hiện tại mùa khô sắp qua mùa mưa sắp đến, người dân sống ven bờ sông Mã đang hoang mang lo ngại trước việc các nhà máy thủy điện tích nước liên tục trong một thời gian dài vừa qua khi mùa mưa lũ đến nếu phía các nhà máy thủy điện tiến hành xả nước rất có thể sẽ gây ra tình trạng lũ lụt ngập úng gây nguy hiểm cho tính mạng người và tài sản của dân.

Lô Giang