Cần cải tiến công nghệ sau thu hoạch nông sản

Công nhân đóng gói thanh long xuất khẩu tại tỉnh Bình Thuận.

Công nghệ thu hoạch và bảo quản kém dẫn đến giảm giá trị của nông sản. Với sự cạnh tranh ngày càng mạnh, Viêt Nam cần đầu tư mạnh mẽ vào chế biến trái cây và các nông sản khác để giữ vững thị trường xuất khẩu.

Theo bà Hồ Thị Thu Hoà, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam, chỉ 0,3% sản phẩm nông nghiệp ở Việt Nam được hưởng lợi từ việc sử dụng công nghệ hậu cần chuỗi lạnh so với 3% ở Đức, 2,6% ở Anh và 1% ở Mỹ. Tổn thất sau thu hoạch ở Việt Nam là đáng kể, khoảng 25% trang trại của nước ta có rất ít công nghệ và máy móc sau thu hoạch. “Đóng gói nông sản đóng một vai trò rất quan trọng trong việc bảo quản sau thu hoạch, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam chưa chú trọng đến điều đó”, bà Hòa nói.

Theo Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc, Việt Nam mất 10% sản lượng gạo, 10-20% cây trồng lấy củ và 10-30% rau quả sau thu hoạch. Ở đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa lớn của Việt Nam, thiệt hại sau thu hoạch lúa gạo trị giá hơn 3 nghìn tỷ đồng một năm, chiếm 10-12% tổng sản lượng. Khoảng 70% trái cây và rau quả xuất khẩu sang Trung Quốc, chủ yếu ở dạng tươi và chưa qua chế biến. Các chuyên gia cho biết, ít xuất sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ hoặc EU vì những hạn chế của Việt Nam liên quan đến bảo quản và chế biến sau thu hoạch.

Thủy sản của nước ta phải đối mặt với các vấn đề tương tự, đặc biệt là cá ngừ đại dương. Nhật Bản là một thị trường lớn của loài cá này và sẵn sàng trả giá cao cho nó. Một số chuyên gia Nhật Bản đã nỗ lực hỗ trợ ngư dân Việt Nam xử lý sau thu hoạch nhưng vẫn chưa có nhiều tiến bộ.

Ông Lê Duy Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) cho rằng, để giảm tổn thất sau thu hoạch thì cần đầu tư hơn nữa vào nông nghiệp, Chính phủ cần có những chính sách khuyến khích nông dân ứng dụng công nghệ cao để giảm tổn thất sau thu hoạch, mùa gặt.

Bà Nguyễn Thị Thành Thực, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Bagico cho biết, để bảo quản sản phẩm, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng phải được xử lý trực tiếp như rau quả được làm khô trước khi đóng gói. Nước ta xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp của mình đến 120 quốc gia và vùng lãnh thổ, với các sản phẩm chủ lực là gạo, cà phê, hạt tiêu và thủy sản. Tuy nhiên, tại các thị trường lớn và khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản và Australia, nhiều mặt hàng xuất khẩu đã bị từ chối nhập cảnh do nhiễm vi sinh vật, tồn dư thuốc thú y và kim loại nặng.

DUY ÁNH