Chống tham nhũng trở thành cuộc chiến toàn cầu

(SK&MT) - Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), mỗi năm, nạn hối lộ gây thiệt hại 1.500 - 2.000 tỷ USD, tương đương khoảng 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, làm trì trệ nền kinh tế và ảnh hưởng tới dịch vụ an sinh xã hội cho người nghèo.

Hội nghị do Thủ tướng Anh - David Cameron chủ trì với mục đích khởi động một phong trào toàn cầu thực sự để đánh bại tham nhũng. Trong khuôn khổ hội nghị, các đại biểu đã cùng thảo luận và đưa ra những cam kết nhằm chấm dứt việc miễn trừ hình phạt, ngăn chặn tham nhũng, tăng quyền cho các nạn nhân và ủng hộ các nhà hoạt động chống tham nhũng. Thủ tướng Cameron thừa nhận, không thể chiến thắng tham nhũng chỉ trong một đêm, đồng thời kêu gọi thế giới dành thời gian, sự can đảm và cả quyết tâm để mang đến những thay đổi cần thiết trong cuộc chiến này. Ông cũng nói rằng, không thể hy vọng giải quyết các thách thức lớn mà nhân loại đang phải đối mặt nếu không đấu tranh quyết liệt chống sự bóc lột, gian lận và bất lương.

Thủ tướng Anh đã đưa ra thông báo chính thức về việc mở một trung tâm chống tham nhũng quốc tế có trụ sở tại London, với sự góp mặt của nhiều nước lớn như Mỹ, Thụy Sỹ, Canada, Australia, New Zealand và Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol).

Tổng Giám đốc IMF Christine Lagarde nhận định ngày càng có nhiều lãnh đạo tìm kiếm sự giúp đỡ để đẩy mạnh cuộc chiến chống vấn nạn này. Nghèo đói và thất nghiệp đều có thể là dấu hiệu của tình trạng tham nhũng kéo dài. Theo bà Lagarde, trong khi tác động trực tiếp của tham nhũng đã được biết đến từ lâu, những ảnh hưởng gián tiếp có thể còn nghiêm trọng và đáng quan ngại hơn nhiều, làm trì trệ tăng trưởng và nới rộng bất bình đẳng thu nhập.

Bà Lagarde cho biết, IMF đã cung cấp hướng dẫn về các biện pháp chống tham nhũng trong chương trình hỗ trợ cho các chính phủ. Một số biện pháp đã cho thấy hiệu quả khi áp dụng tại một số quốc gia bao gồm: tăng lương cho nhân viên chính phủ, thành lập các tòa án chuyên trách xét xử các vụ tham nhũng, trừng phạt các công ty có hành vi tham nhũng tại nước ngoài và thành lập các văn phòng riêng phụ trách thu thuế từ những đối tượng nộp thuế lớn. Bên cạnh đó, bà Lagarde cũng nhấn mạnh, việc củng cố luật pháp và công tác quản lý, lãnh đạo cũng có vai trò quan trọng không kém trong việc chống lại vấn nạn tham nhũng.

Nghiên cứu mới nhất do IMF đưa ra ngày 11/5 có tựa đề “Tham nhũng: Cái giá phải trả và các chiến lược giảm nhẹ” nêu bật một thực tế đáng quan ngại rằng, trong các cuộc khảo sát ý kiến gần đây diễn ra trên quy mô toàn cầu, nạn tham nhũng đã được đánh giá là một trong những “vấn đề nghiêm trọng nhất mà thế giới ngày nay đang phải đối mặt”. Chưa kể đến các vụ bê bối tham nhũng lớn liên tiếp được phanh phui trên trang chủ của nhiều tờ báo lớn trên thế giới. Điển hình là vụ rò rỉ hồ sơ Panama đã làm hé lộ những thủ đoạn được sử dụng để che dấu lợi nhuận bất chính, gồm cả tham ô thuế, tham nhũng và né tránh các biện pháp trừng phạt. “Trong thời điểm bất bình đẳng về thu nhập và khoảng cách giàu nghèo đang gia tăng, có một thực tế đáng lên án rằng, một số người giàu và người có quyền lực đã lợi dụng ưu thế của mình. Tại một số nước, người dân đang đổ ra đường và phát đi thông điệp mạnh mẽ tới các nhà lãnh đạo rằng, họ không thể khoan dung thêm cho những hành vi tham nhũng” – báo cáo của IMF nêu rõ.

Cũng theo IMF, các chiến lược chống lại nạn tham nhũng trên thế giới đòi hỏi 4 yếu tố gồm: sự minh bạch, một cơ chế pháp lý rõ ràng, tăng cường độ tin cậy của các nguyên tắc pháp quyền và một động lực mạnh mẽ để xóa bỏ những rào cản trong nền kinh tế.

Trong nghiên cứu mới nhất vừa đưa ra, định chế tài chính lớn nhất toàn cầu này chỉ ra rằng, cuộc chiến chống lại nạn tham nhũng đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực mang lại những thành tựu về phát triển ổn định kinh tế vĩ mô – một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà IMF đang theo đuổi.

Trong một diễn biến liên quan, tổ chức Minh bạch Quốc tế (IT) mới đây đã công bố bản báo cáo về tình trạng tham nhũng năm 2015, được thực hiện tại 9 quốc gia và vùng lãnh thổ trong khoảng thời gian từ tháng 9/2014 đến tháng 11/2015, ở khu vực Bắc Phi và Trung Đông, trong đó chỉ ra rằng, khoảng 50 triệu người ở hai khu vực này từng phải hối lộ ít nhất 1 lần để được hưởng các dịch vụ công. 4 lĩnh vực được coi là “giữ ngôi đầu” về tham nhũng ở hai khu vực này là tư pháp, an ninh, giáo dục và y tế. Trong đó, 2 lĩnh vực giáo dục và y tế, dù được cho là “mới nổi” trong nhóm lĩnh vực tham nhũng nhiều nhất, nhưng mức độ tham nhũng trong 2 lĩnh vực này không thua kém gì so với tư pháp và an ninh. Báo cáo của IT kết luận, mức độ tham nhũng đang thực sự ở ngưỡng báo động tại khu vực Bắc Phi và Trung Đông.

Bên cạnh việc nhất trí về một gói hành động chống tham nhũng, các nhà lãnh đạo chính phủ và tổ chức quốc tế dự hội nghị London cũng đã thảo luận các vấn đề như minh bạch chính phủ, thực thi các luật chống tham nhũng quốc tế và củng cố các thiết chế quốc tế.

Linh Đức