GS.TS Lê Mai Hương tâm huyết với nghiên cứu nấm dược liệu

GS.TS Lê Mai Hương: nhà khoa học của các sản phẩm từ hợp chất thiên nhiên

Trước khi chuyển về Viện Hàn lâm khoa học và công nghệViệt Nam (KH&CNVN), bà là cán bộ giảng dạy Bộ môn Dị ứng – Miễn dịch, Đại học Y Hà Nôi. “Tuy nhiên, tôi không phải là bác sĩ, mà chỉ là một cán bộ nghiên cứu. Sau đó, có một chương trình khoa học của Mỹ cần cán bộ, mà tôi cũng muốn tiếp tục theo đuổi niềm đam mê nghiên cứu khoa học nên đã tham gia chương trình này. Và rồi tôi chọn Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên đễ giữ niềm đam mê đó, phục vụ đời sống, sức khỏe con người.”

Bà đã trải qua các vị trí: Phó Viện trưởng Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng khoa học, Trưởng phòng nghiên cứu, Phụ trách đào tạo và Hợp tác quốc tế của Viện, Ủy viên Hội đồng biên tập tạp chí Agriculture của Hàn Quốc, Ủy viên hội đồng ban tổ chức Trung tâm bảo tồn tài nguyên châu Á (ANRRC) và Ủy viên hội đồng quỹ Nafosted. Hiện đang là ủy viên Hội đồng ngành CNSH của Viện Hàn lâm KH& CN.

Được biết, trong thời gian giữ chức vụ Phó Viện trưởng, bà là một trong những người tiên phong trong việc xây dựng và phát triển hướng nghiên cứu mới: hướng Thử nghiệm hoạt tính sinh học. Tại Viện Hoá học các hợp chất thiên nhiên, nhờ áp dụng mô hình nghiên cứu tiên tiến Hóa học - Thử nghiệm hoạt tính sinh học và tin học trong công tác điều tra, khảo sát đã giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu và sàng lọc nhanh các chất có hoạt tính sinh học.

Có thể nói GS.TS Lê Mai Hương đã đóng góp lớn trong các hoạt động nghiên cứu, phát triển của Viện Hoá học các hợp chất thiên nhiên nói riêng và ngành Hợp chất thiên nhiên ở Việt Nam nói chung.

Không chỉ được biết đến như là một nhà khoa học nữ rất tâm huyết với nghề, mà PGS.TS Lê Mai Hương còn được biết đến là nhà khoa học của những loại nấm dược liệu.

Bà cho hay: “Bắt đầu từ năm 2000, tôi đã gắn bó với các loại nấm dược liệu. Ban đầu tôi nghiên cứu về các loại nấm này là xuất phát từ ý thích cá nhân, công trình nghiên cứu đầu tiên là về nấm đầu khỉ - một loại nấm có hoạt tính và giá trị dược học rất quý, lại dễ chế biến.

Tôi lựa chọn nấm đầu khỉ mà không phải nấm linh chi là vì đã có quá nhiều các đề tài khoa học và các cơ sở nuôi trồng nấm linh chi. Trong khi, nấm đầu khỉ cũng có tác dụng rất tốt trong việc điều trị trí nhớ và bồi bổ sức khỏe cho người cao tuổi.

Mặt khác, cũng xuất phát từ thực tế rằng người nông dân trồng nấm rất vất vả nhưng giá bán lại rẻ mà sức tiêu thụ thì kém. Đây cũng là lý do chính khiến cho tôi nung nấu ý nghĩ chế biến và làm tăng giá trị kinh tế, giá trị sử dụng của nấm dược liệu sau thu hoạch.”

GS.TS Lê Mai Hương chia sẻ: “Tôi luôn có ý nghĩ: đã tiến hành nghiên cứu thì phải ra sản phẩm, mà những nấm dược liệu cho các hoạt tính sinh học quý giá như vậy đã luôn thu hút tôi nghiên cứu từ lâu. Khi đã có sản phẩm, thì cần làm tăng cường giá trị sử dụng của các sản phẩm đó và truyền bá rộng rãi cho mọi người cùng sử dụng.”

Xuất phát từ phương châm đó, GS.TS. Lê Mai Hương đã ứng dụng các công trình nghiên cứu của mình về nấm dược liệu để sản xuất và thương mại hóa thành công 4 dòng sản phẩm chính: SKGOLD Đông Trùng Hạ Thảo – loại nấm quý hiếm của thiên nhiên hiện đã được nuôi trồng thành công trong phòng thí nghiệm và được sản xuất dưới dạng thuốc viên tại phòng thí nghiệm của bà, viên Nấm Nghệ (Bioglucumin) với sự kết hợp của nấm đầu khỉ, nấm linh chi và tinh chất Curcumin để nâng cao hệ miễn dịch và tăng cường tiêu hoá, sản phẩm Betaglucan - Curcumin Nano Hóa (Nanoglucumin) là sản phẩm Bioglucumin được Nano hoá để dành cho việc hỗ trợ điều trị ung thư, các sản phẩm chuyên biệt về gan (BioglucuminG - Viên Lợi Gan)… với có tác dụng làm giảm mỡ máu, giảm men gan và chống tác dụng của rượu bia. 4 dòng sản phẩm này đã cùng nhau tạo được tiếng vang cho các sản phẩm nghiên cứu khoa học được thương mại hóa của Viện Hàn lâm KH&CNVN.

Riêng về dòng sản phẩm Bioglucomin, đây là sản phẩm xuất xứ từ đề tài Nghị định thư Việt Nam – CHLB Đức số 54/2011/HĐ-NĐT mà Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên chủ trì và GS Lê Mai Hương là chủ nhiệm đề tài, cùng hai cộng sự là Trần Thị Hồng Hà và Nguyễn Đình Luyện. Các nghiên cứu đã chứng minh hoạt tính sinh học của sản phẩm kết hợp Bioglucumin 300mg có hoạt tính cao hơn hẳn khi dung từng sản phẩm chỉ có Beta Glucan và Curcumin riêng lẻ.

Kiểm tra chất lượng quá trình nuôi trồng Đông trùng hạ thảo của GS.TS Lê Mai Hương (bên trái) và TS.Trần Thị Hồng Hà - Ảnh: Kiều Trang

Curcumin (chiết xuất từ nghệ) có thể giúp trì hoãn hoặc hỗ trợ đẩy lùi quá trình thoái hóa não và các rối loạn liên quan bệnh Alzheimer. Nghệ còn thường được sử dụng để chống viêm và phần lớn khả năng chống viêm của củ nghệ là nhờ chất curcumin. Viêm là một yếu tố gây ra bệnh mạn tính như Alzheimer. Nhiều nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học trên thế giới đã khẳng định thêm vai trò quan trọng của Curcumin trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị Alzheimer.

Tâm sự về điều này, PGS.TS Lê Mai Hương cho hay: “Tôi có niềm tin rằng các sản phẩm khoa học do Việt Nam mình nghiên cứu không hề thua kém các sản phẩm đến từ nước ngoài. Vậy tại sao mình lại phải đi mua những sản phẩm nước ngoài trong khi nguồn tài nguyên thiên nhiêncủa mình dồi dào, phong phú, rẻ mà lại tốt hơn?

Từ đây, chúng tôi đã hoạt động theo một tiêu chí khác, đó là làm sao có các sản phẩm, thành quả nghiên cứu khoa học dần đạt chất lượng ngoại nhưng có giá nội, phù hợp với thu nhập của đa số người tiêu dùng trong nước.