Thổi hồn vào sản phẩm mộc mỹ nghệ Dương Quang

Nghề mộc ở đây có từ cách đây khoảng 30 năm. Trước đây, các hộ sản xuất quy mô nhỏ lẻ, các sản phẩm làm ra khá đơn điệu, chủ yếu đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân địa phương và một số xã lân cận. Trải qua thời gian, đến nay, nghề được phát triển ở cả 7 thôn trong xã, tuy nhiên tập trung nhiều nhất ở hai thôn Mão Chinh và Bùi Bồng. Các sản phẩm của Dương Quang được người tiêu dùng đánh giá là rất tinh xảo và có chất lượng cao.

Với làng mộc mỹ nghệ Mão Chinh đã hình thành tổ hợp tác nghề mộc và các xưởng sản xuất vừa và nhỏ. Trong những gần đây, giá trị làng nghề mang lại đều chiếm trên 50% tổng giá trị sản xuất trong thôn. Làng nghề có 323/596 hộ hoạt động nghề, với 568/847 số lao động tham gia hoạt động ngành nghề trên tổng số lao động của thôn, thu nhập bình quân của 1 hộ tham gia hoạt động ngành nghề/năm đạt 261 triệu đồng, thu nhập bình quân mỗi lao động gần 10 triệu đồng/tháng. Các sản phẩm mộc chủ yếu của làng nghề, gồm: ghế salon, trụ cầu thang, lan can cầu thang, kệ, tủ, giường, ván sàn, trần gỗ, cửa gỗ, tượng gỗ, tranh gỗ, con giống…Thị trường tiêu thụ chủ yếu ở trong tỉnh và một số tỉnh, thành lân cận và các tỉnh Tây Bắc. Các cơ sở sản xuất chú trọng đầu tư công nghệ tiên tiến, áp dụng công nghệ thông tin, tự động hoá vào sản xuất. Các cơ sở sản xuất chú trọng giữ gìn vệ sinh môi trường, như xây dựng nhà xưởng kín, hệ thống ống khói, xử lý rác thải (củi vụn, mùn cưa) được thu gom bán cho đại lý; cống rãnh thoát nước đảm bảo tiêu chí về vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn lao động.

Sản phẩm mộc mỹ nghệ Dương Quang được ưa chuộng vì độ tinh xảo

Gia đình ông Bùi Đăng Bắc ở thôn Mão Chinh đã có trên 20 năm làm nghề mộc mỹ nghệ. Nhờ chất lượng sản phẩm tốt, mẫu mã đẹp, cơ sở sản xuất mộc mỹ nghệ do ông Bắc làm chủ không chỉ khẳng định được chỗ đứng trên thị trường trong tỉnh mà mỗi năm còn xuất hàng trăm sản phẩm đi nhiều tỉnh, thành phố trong nước với doanh thu hàng tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho 3 lao động. Ông Bắc cho biết: Những năm gần đây, thị trường tiêu thụ sản phẩm mộc mỹ nghệ Dương Quang ngày càng mở rộng, hàng hóa không chỉ tiêu thụ tại thị trường trong nước mà còn xuất khẩu sang Trung Quốc. Nhu cầu của thị trường về đồ gỗ nội thất, trang trí đòi hỏi chúng tôi kết hợp mẫu truyền thống với xu hướng hiện đại để theo kịp thị hiếu người tiêu dùng.

Còn với làng mộc Bùi Bồng có 203 hộ tham gia sản xuất với quy mô vừa và nhỏ với 309 lao động tham gia hoạt đồng ngành nghề. Thu nhập bình quân của hộ tham gia hoạt động ngành nghề đạt 257 triệu đồng/năm. Sản phẩm chủ yếu của làng nghề là đồ mộc gia dụng, mộc mỹ nghệ như: Ghế salon, trụ cầu thang, lan can cầu thang, kệ, tủ, giường, cửa gỗ, ván sàn, trần gỗ, tượng gỗ, tranh gỗ, con giống… Thị trường tiêu thụ chủ yếu ở trong tỉnh và một số tỉnh, thành lân cận... Ngoài ra, các hộ còn sử dụng trang mạng xã hội, các sàn giao dịch điện tử để quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, đẩy mạnh liên kết sản xuất với các làng nghề trong xã và trong khu vực để tiêu thụ sản phẩm. Làng nghề có lượng rác thải và chất thải từ hoạt động sản xuất cơ bản được xử lý để đảm bảo vệ sinh môi trường chung. Các hộ sản xuất kinh doanh có quy mô lớn đều được đầu tư xử lý hệ thống hút bụi, ống khói, nhà kín giảm thiểu ảnh hưởng xấu đến môi trường. Các chất thải hữu cơ như củi vụn và mùn cưa được thu gom bán cho các đại lý làm hương, làm chất đốt. Ngoài ra các hộ có hệ thống xử lý rác thải, nước thải, cống rãnh thoát nước đảm bảo tiêu thoát nước xa khu dân cứ do đó ít ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống của người dân.

Gia đình ông Nguyễn Văn Phú, chủ cơ sở sản xuất đồ gỗ dân dụng ở thôn Bùi Bồng cho biết: Tôi đã có hơn 30 năm gắn bó với nghề mộc. Hiện nay, cơ sở của tôi chủ yếu sản xuất các sản phẩm như: Giường, tủ, sàn, cửa, cầu thang… Khoảng 10 năm trở lại đây, nắm bắt được nhu cầu thị trường, tôi đã đầu tư mua sắm máy móc và mở rộng sản xuất, kinh doanh; các công đoạn sản xuất chủ yếu như xử lý gỗ nguyên liệu, xẻ, cưa, đục, bào, phun sơn... đều sử dụng máy móc hiện đại. Mỗi năm cơ sở sản xuất của gia đình tôi đem lại lợi nhuận trên 500 triệu đồng; tạo việc làm ổn định cho 6 lao động với mức thu nhập trên 10 triệu đồng/người/tháng.

Theo ông Vương Quang Khải, Chủ tịch Hội Nông dân phường Thượng Hồng cho biết, nghề mộc trên địa bàn phường Thượng Hồng phát triển lâu đời, tuy nhiên trước đây phát triển theo hình thức manh mún, nhỏ lẻ không có thương hiệu trên thị trường, vì vậy việc buôn bán, giao thương của người làm nghề mộc rất chậm và không ổn định. Được sự hỗ trợ về xây dựng thương hiệu cho mộc Dương Quang đây là một triển vọng lớn cho cho người dân làng nghề trong phát triển thị trường, bảo vệ uy tín từ đó giúp người dân, địa phương phát triển kinh tế.

Xác định phát triển làng nghề là mũi nhọn trong định hướng phát triển kinh tế địa phương, thời gian qua, xã thường xuyên phối hợp với các ngành chức năng tổ chức tập huấn, đào tạo nghề, hỗ trợ máy móc, trang thiết bị cho hộ làm nghề. Đồng thời, tạo điều kiện về đất đai, thủ tục vay vốn để các hộ đầu tư máy móc, ứng dụng khoa học kỹ thuật, mở rộng quy mô sản xuất. Đến nay, toàn xã có khoảng 500 hộ phát triển kinh tế từ nghề mộc, tạo việc làm cho gần 1.000 lao động địa phương với mức thu nhập bình quân gần 10 triệu đồng/người/tháng. Các sản phẩm mộc chủ yếu của làng nghề, gồm: Mộc mỹ nghệ, mộc xây dựng, mộc nội thất, đa dạng các mặt hàng như tượng, tranh, con giống, đồ thờ tự; song, trụ cầu thang, bàn ghế, giường, tủ…

Mỗi tác phẩm nghệ thuật là tâm huyết của các nghệ nhân mộc Dương Quang

Trước đây, làm mộc ở Dương Quang chủ yếu bằng sức người theo lối thủ công, thì nay 100% các cơ sở đã đầu tư máy móc, thiết bị để chuyên môn hóa các khâu sản xuất từ: Khoan, cưa, đục, tiện, phay, bào đến việc đánh bóng, phun sơn… góp phần nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm cũng như giá trị thu nhập. Các cơ sở sản xuất chú trọng giữ gìn vệ sinh môi trường, như xây dựng nhà xưởng kín, có hệ thống xử lý khói, chất thải…

Những năm qua, nghề mộc được xã Dương Quang duy trì và phát triển, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng nghìn lao động, góp phần quan trọng thúc đẩy nhanh quá trình xây dựng nông thôn mới của địa phương.