Trung Quốc: Lần đầu tiên phạt lỗi gây ô nhiễm không khí

(SK&MT) - Tòa án tỉnh Sơn Đông của Trung Quốc hôm 20/7 vừa qua đã ra phán quyết buộc Công ty Trách nhiệm Hữu hạn sản xuất kính xây dựng Chấn Hoa ở tỉnh Sơn Đông phải nộp phạt khoản tiền phạt chưa từng có, trị giá gần 22 triệu nhân dân tệ (3,3 triệu USD) do phải chịu trách nhiệm khi thải khí thải chứa hơn 255 tấn lưu huỳnh đioxit, 589 tấn nitơ oxit và 19 tấn bụi trong khoảng thời gian từ tháng 11/2013 tới tháng 2/2015, một tháng trước khi nó được ra lệnh phải đóng cửa.

Theo Liên hội Môi trường Toàn Trung Hoa, là đơn vị đệ đơn kiện, Tòa án không chỉ ra lệnh buộc công ty Chấn Hoa phải trả tiền phạt cao gấp bốn lần chi phí ước tính cho việc khôi phục những thiệt hại do công ty gây ra, mà còn yêu cầu công ty xin lỗi công chúng.

Không khí bị ô nhiễm ở Trung Quốc đang làm 4.000 người tử vong mỗi ngày, chiếm một trong sáu ca tử vong sớm, theo ước tính do Berkeley Earth công bố vào cuối năm ngoái. Tổ chức này nhận thấy rằng 1,6 triệu người, hay 16 % số ca tử vong ở Trung Quốc, tử vong mỗi năm do những vấn đề về tim, phổi và đột quỵ do không khí bị ô nhiễm nặng, đặc biệt là những hạt nhỏ gây khói mù. Robert Rohde, tác giả chính của nghiên cứu của Berkeley Earth kết luận rằng 38% dân số Trung Quốc sống trong khu vực có chất lượng không khí trung bình dài hạn được phân loại là "không lành mạnh" theo tiêu chuẩn của Mỹ.

Trung Quốc đã tăng cường nỗ lực trong cuộc chiến chống ô nhiễm không khí bằng cách sửa đổi Luật Kiểm soát Ô nhiễm Không khí năm của mình, có hiệu lực từ đầu năm nay để triển khai những công cụ pháp lý chống lại mối đe dọa này. Trước đó, Quốc vụ viện (Chính phủ) Trung Quốc vào cuối năm 2013 đã giới thiệu một kế hoạch hành động đề ra chỉ tiêu là tới năm 2017 hàm lượng các hạt bụi rất nhỏ ở khu vực Bắc Kinh-Thiên Tân-Hà Bắc, Đồng bằng Sông Dương Tử và Đồng bằng Châu Giang sẽ được cắt giảm 25%, 20% và 15% tương ứng, trong khi cấm những nhà máy nhiệt điện than mới ở ba cụm đô thị chính nêu trên.

Phân tích của tổ chức Green Peace (Hòa bình xanh) nhận thấy, sau khi có sự sụt giảm nhỏ từ năm 2014, lượng phát thải carbon dioxide của Trung Quốc đã giảm 1-2% trong năm 2015 vì mức tiêu thụ than giảm 2-4% và sản lượng xi măng giảm 5,3%, một phần là do những ngành công nghiệp nặng như sắt thép và bê tông thu hẹp. Tổ chức này nói sự suy giảm này đầy hứa hẹn và bền vững, nhưng công tác nhằm khôi phục không khí sạch hãy còn lâu mới hoàn tất, và đòi hỏi phải tăng tốc giảm phát thải cacbon đioxit.

Mặc dù mức tiêu thụ than về tổng thể suy giảm, một phần ba những thành phố Trung Quốc chứng kiến chỉ số PM 2,5 tăng trở lại trong nửa đầu năm nay do mức tiêu thụ than gia tăng, điều mà tổ chức Green Peace nói là đáng báo động.(PM 2,5 là vật chất dạng hạt (particulate matters) trong không khí nhỏ hơn 2,5 micrômét và được cho là gây ra nguy cơ lớn nhất đối với sức khỏe con người.

Chiến thắng pháp lý hôm 20/7 quan trọng là vậy, song việc cắt giảm mức tiêu thụ than, đóng góp tới 80% lượng phát thải carbon dioxide của Trung Quốc, thậm chí còn quan trọng hơn. Tuy nhiên, những nhà vận động vì môi trường nói rằng cuộc chiến nhọc nhằn của Trung Quốc chống lại cuộc khủng hoảng ô nhiễm không khí quy mô lớn của nước này vẫn còn phải vượt qua một chặng đường dài.

Linh Đức