99 năm xây dựng và phát triển Báo chí Cách mạng Việt Nam
Lịch sử Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6
Cách đây gần 100 năm, trên con đường hoạt động cách mạng và tìm đường cứu nước, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã viết nhiều bài báo nổi tiếng và khẳng định: “Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung”. Cuối năm 1924, khi trở về Quảng Châu (Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc lập tức bắt tay vào việc chuẩn bị xuất bản một tờ báo chính trị và mở các lớp huấn luyện cho những thanh niên ưu tú được đưa từ trong nước sang. Mục tiêu của Người là tạo ra đội ngũ nòng cốt cho cách mạng trong tương lai. Trên căn gác nhỏ thuộc khu phố buôn bán sầm uất ở trung tâm Quảng Châu, Nguyễn Ái Quốc cùng với một số đồng chí, những học trò của Người, đã thực hiện công việc trọng đại này. Căn gác nhỏ đó cũng là nơi thành lập và là trụ sở của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên.
“Thanh Niên” – tờ báo cách mạng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập năm 1925. |
Số đầu tiên của tờ Thanh niên, cơ quan của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, được xuất bản ngày 21/6/1925 và tiếp tục xuất bản đều đặn hàng tuần. Với gần 90 số báo, Thanh niên đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử: truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin trong nhân dân ta, góp phần tích cực chuẩn bị về mặt lý luận, chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, mở ra một dòng báo chí mới - Báo chí cách mạng Việt Nam. Sau báo Thanh niên, Nguyễn Ái Quốc tiếp tục lập ra báo Công Nông (1926) và báo Đường Kách Mệnh (1927).
Ngày 1/10/1929, báo Búa Liềm - cơ quan ngôn luận của Đông Dương Cộng sản Đảng - ra số đầu tiên. Tháng 8/1929, chi bộ An Nam Cộng sản ở Thượng Hải cũng ra báo Đỏ viết tay trên giấy sáp. Kể từ khi tờ Thanh niên mở đường cho đến cuối năm 1929, báo chí cách mạng Việt Nam đã có trên 50 tờ báo và tạp chí là cơ quan của các cấp hội của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và hai tổ chức Cộng sản là Đông Dương Cộng sản Đảng và An Nam Cộng sản Đảng.
Bác Hồ với phóng viên Báo đài. |
Gần một thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày tờ báo Thanh niên ra số đầu tiên, được xác định là ngày truyền thống của Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925). Trong suốt chặng đường ấy, báo chí cách mạng đã luôn đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng của dân tộc, là công cụ sắc bén và hữu hiệu, góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chế độ, lợi ích quốc gia, quyền lợi hợp pháp của nhân dân, và đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Hướng tới một nền báo chí cách mạng vững mạnh
Theo thống kê mới nhất, hiện nay cả nước có 6 cơ quan truyền thông đa phương tiện chủ lực gồm: Báo Nhân Dân, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), Thông tấn xã Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân và Báo Công an nhân dân. Trong số này, có 15 cơ quan báo chí (bao gồm 11 báo, 3 tạp chí và Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC) là các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Ngoài ra, cả nước có 127 cơ quan báo và 671 cơ quan tạp chí (trong đó 319 là tạp chí khoa học và 72 là tạp chí văn học nghệ thuật).
Hiện có 72 cơ quan hoạt động phát thanh (báo nói) và truyền hình (báo hình), bao gồm: 2 đài quốc gia (VOV và VTV), 64 đài phát thanh - truyền hình tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, 1 Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC (trực thuộc Đài VOV), và 5 đơn vị hoạt động truyền hình khác (Báo Nhân Dân, Truyền hình Quốc hội Việt Nam, Truyền hình Công an Nhân dân - ANTV, Truyền hình Thông tấn - VNews, và Truyền hình Quân đội). Trong số 72 đài phát thanh - truyền hình, có 3 đơn vị (VTV, VNews và HTV) được cấp giấy phép biên tập kênh truyền hình nước ngoài.
Về trang thông tin điện tử, hiện cả nước có 1.924 trang thông tin điện tử tổng hợp đã được cấp phép và còn hoạt động, trong đó riêng năm 2023 đã cấp phép cho 90 trang. Số trang thông tin điện tử tổng hợp của cơ quan báo chí còn hoạt động là 136 trang.
Theo thống kê, hiện nay có khoảng 41.000 người làm việc trong lĩnh vực báo chí, trong đó khối phát thanh - truyền hình chiếm khoảng 16.500 người. Tổng số người được cấp thẻ nhà báo kỳ hạn 2021-2025 tính đến tháng 12/2023 là 20.508 trường hợp, trong đó có 7.587 người có bằng tốt nghiệp đại học trở lên ngành báo chí.
Nền báo chí vẫn đang phát triển khá nhanh cả về chất lượng lẫn số lượng |
Báo chí cách mạng Việt Nam đã và đang không ngừng phát triển, đổi mới và hiện đại hóa để đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của nhân dân và phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong thời gian qua, các cơ quan báo chí đã thực hiện nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo và định hướng thông tin của Đảng và Nhà nước, bám sát mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, tạo sự đồng thuận xã hội và củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ. Đồng thời, các cơ quan này cũng đã hướng tới xây dựng một nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại.
Các cơ quan thông tấn, báo chí đã cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời về kết quả các Hội nghị Trung ương, các kỳ họp Quốc hội, cũng như các nghị quyết, kết luận, chỉ thị và quyết định của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội và Chính phủ. Họ đã tuyên truyền đậm nét và sâu rộng các sự kiện chính trị, ngoại giao quan trọng và các ngày lễ lớn của đất nước.
Báo chí cũng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về việc xây dựng và chỉnh đốn Đảng, cũng như phòng, chống tham nhũng và các hành vi tiêu cực. Đặc biệt, công tác tuyên truyền về phòng, chống tham nhũng và các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống đã được triển khai mạnh mẽ. Những nỗ lực này ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và mang lại hiệu quả cao, góp phần tích cực vào công cuộc đấu tranh và xây dựng đất nước.
Các cơ quan thông tấn, báo chí cũng đã phản ánh tích cực và khách quan những kết quả đạt được, đồng thời chỉ ra những tồn tại và hạn chế cần khắc phục trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội; chú trọng biểu dương gương người tốt, việc tốt, các mô hình và cách làm hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, góp phần lan toả năng lượng tích cực trong xã hội. Qua đó, báo chí đã giữ vững vai trò dẫn dắt, định hướng để thực hiện tốt sứ mệnh báo chí cách mạng, tạo sự đồng thuận xã hội vì mục tiêu ổn định chính trị, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, khơi dậy ý thức, quyết tâm và khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Báo chí đã tích cực thông tin và tuyên truyền định hướng dư luận trước những diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và thế giới, đặc biệt là cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột và tranh chấp ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích quốc gia, dân tộc và lợi ích của người dân. Đồng thời, các cơ quan báo chí tăng cường cung cấp thông tin và định hướng, góp phần ổn định dư luận xã hội và xử lý tốt các vụ việc nổi cộm mà nhân dân quan tâm.
Dù gặp nhiều khó khăn, báo chí vẫn tích cực tuyên truyền và lan toả năng lượng tích cực, tạo sự đồng thuận và củng cố niềm tin trong nhân dân. Báo chí luôn đồng hành và góp phần xây dựng quê hương đất nước ngày càng phát triển và giàu đẹp. Với những nỗ lực này, báo chí cách mạng đã và đang thực hiện xuất sắc sứ mệnh của mình, đóng góp vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, giữ vững ổn định chính trị và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.