Anh: Lo ngại tỷ lệ trẻ được tiêm chủng không đạt yêu cầu

Miễn dịch cộng đồng được coi là tấm lá chắn bảo vệ xã hội khỏi các bệnh truyền nhiễm, sau khi một tỷ lệ lớn dân số đã miễn nhiễm với mầm bệnh. Không có tấm lá chắn, dịch bệnh sẽ có nguy cơ cao bùng phát.

Theo giáo sư Dame Sally Davies, tỷ lệ tiêm chủng tại Anh đang ở mức không đạt yêu cầu. Chịu trách nhiệm chính cho hiện trạng đáng buồn là các tin đồn giả mạo trên mạng xã hội của những người thuộc trường phái chống vắc-xin (anti-vaccine). Họ đang gieo rắc nỗi sợ hãi không đáng có về độ an toàn của vắc-xin, thông qua việc dẫn những bằng chứng giả mạo và phản khoa học để nói rằng chủng ngừa sẽ gây hại cho trẻ.

Bằng chứng giả phổ biến nhất mà những người thuộc trường phái chống vắc-xin thường đề cập đến là một nghiên cứu của cựu bác sĩ người Anh Andrew Wakefield, xuất bản trên tạp chí Y khoa Lancet năm 1998. Nghiên cứu nói rằng vắc-xin MMR có liên quan đến chứng tự kỷ ở trẻ. Kể từ khi được công bố, nghiên cứu đã khiến tỷ lệ tiêm chủng ở Mỹ, Vương Quốc Anh và Ireland sụt giảm, làm gia tăng dịch sởi và quai bị, với nhiều trường hợp biến chứng nghiêm trọng cho đến tử vong.

Phải mất hơn một thập kỷ, đến năm 2010, Hội đồng Y khoa Tổng quát của Anh mới có đủ bằng chứng để buộc tội Wakefield đã gian lận kết quả nghiên cứu. Bài báo trên tạp chí Lancet mới bị rút lại đồng thời Wakefield bị tước giấy phép hành nghề y tại Anh.

Trong khi các nghiên cứu theo sau không hề phát hiện ra mối liên quan giữa chứng tự kỷ và vắc-xin MMR, các nhà khoa học phát hiện Wakefield có một động cơ trục lợi, khi cố gắng "dìm hàng" vắc-xin MMR, để mở đường cho một loại vắc-xin sởi thay thế khác do ông này đang phát triển. Sau khi sự việc được phanh phui, tỷ lệ tiêm chủng tại Anh đã tăng trở lại từ năm 2010 và lần đầu tiên đạt mức 95% vào năm 2016.

Nhưng chỉ 2 năm sau, con số sụt giảm. Theo số liệu của năm 2018, chỉ có 91% trẻ em ở Anh được chủng ngừa 1 mũi MMR đầu tiên, khi trẻ được hơn 1 tuổi, và chỉ có 87% trẻ tiếp tục được chủng ngừa nhắc lại mũi thứ 2 sau 3 tuổi. Điều này đã khiến dịch sởi trở lại và lây nhiễm 903 người ở Anh trong năm 2018, con số đỉnh điểm kể từ sau cuộc khủng hoảng với tin tức giả những năm 2000. Nó để lộ điểm yếu trong miễn dịch cộng đồng, khi nhiều trẻ em 15 tuổi ở Anh hiện nay đã bỏ lỡ cơ hội tiêm chủng.

Trong một cuộc phỏng vấn với BBC kỷ niệm 30 năm ra đời của vắc-xin kết hợp MMR, giáo sư Davies khẳng định các tin tức giả trên truyền thông xã hội phải chịu trách nhiệm cho vấn đề. Bà bức xúc: “Một số người, ngay cả các ngôi sao lớn, cũng tin vào những lời đồn đại – chúng đều sai cả. Trong 30 năm qua, chúng ta đã tiêm phòng cho hàng triệu trẻ em. Đây là một vắc-xin an toàn - chúng ta biết điều đó - và chúng ta đã cứu được hàng triệu mạng sống trên toàn thế giới. Vậy mà nhiều người đã và đang truyền bá những thông tin sai lệch về vắc-xin nói chung và MMR nói riêng.

Thực tế, khi những bậc phụ huynh quyết định không tiêm chủng cho con, họ không những đặt chính con mình mà cả cộng đồng vào nguy cơ mắc bệnh. Khi tỷ lệ tiêm chủng đạt từ 95-98%, nó sẽ tạo ra hiệu ứng miễn dịch cộng đồng. Theo đó, mầm bệnh dù có xuất hiện cũng sẽ bị chặn đứng, nó gặp quá nhiều người đã miễn nhiễm nên không thể lây lan tiếp để trở thành dịch.

Bà cảnh báo rằng: “Tỷ lệ tiêm chủng tại thấp như hiện nay sẽ không cho chúng ta khả năng miễn dịch cộng đồng. Vì vậy, khi người dân nước ngoài nhiễm bệnh đến du lịch, dịch bệnh sẽ lan rộng vào cộng đồng địa phương của chúng ta”.

Linh Đức