Đại dịch Covid làm sao nhãng việc đẩy lùi HIV/AIDS và viện trợ nhân đạo

Tổng Thư ký LHQ, ông Antonis Guterres nhận định dù công cuộc phòng chống AIDS đã có những thành công đáng kể nhưng tình trạng khẩn cấp do căn bệnh này gây ra vẫn còn đó. Mỗi năm vẫn có 1,7 triệu người nhiễm bệnh và 690.000 người tử vong vì căn bệnh do virus suy giảm miễn dịch ở người (HIV) gây ra này.

Tổng thư ký LHQ nhấn mạnh tình trạng bất bình đẳng trong nhiều khía cạnh khiến những nhóm dễ chịu tổn thương bị tác động nặng nề nhất và thực trạng này trở nên rõ nét hơn trong bối cảnh khủng hoảng COVID-19. Đại dịch COVID-19 là lời cảnh tỉnh đối với thế giới. Những bất bình đẳng trong lĩnh vực y tế đang tác động đến tất cả mọi người, thế giới chỉ an toàn khi tất cả đều an toàn. Thế giới cần một loại vaccine phòng bệnh COVID-19 và những phương thức điều trị, chăm sóc bệnh nhân HIV hợp túi tiền và sẵn sàng dành cho mọi người dân, ở mọi nơi.

Ông Guterres nhắc lại rằng các chính phủ cần ưu tiên đầu tư cho lĩnh vực y tế nếu muốn đạt mục tiêu bao phủ chăm sóc y tế toàn cầu. Ông cũng kêu gọi chấm dứt tình trạng thành kiến và phân biệt đối xử với người bệnh, tôn trọng nguyên tắc lấy con người làm trung tâm và xây dựng các biện pháp ứng phó với AIDS và COVID-19 trên nền tảng bình đẳng, bảo đảm quyền con người.

Ngày 1/12 hằng năm được LHQ lựa chọn là ngày thế giới phòng chống bệnh AIDS, nhằm nâng cao nhận thức về tình trạng lây lan bệnh dịch AIDS và tưởng nhớ những người đã chết vì căn bệnh thế kỷ này. Chủ đề của năm nay là “Đoàn kết toàn cầu, trách nhiệm chia sẻ”.

Cũng trong ngày này, Chương trình phối hợp của LHQ về HIV/AIDS (UNAIDS) đã đưa ra cảnh báo nguy cơ thế giới lãng quên dịch bệnh nguy hiểm này đồng thời nhấn mạnh cần duy trì cuộc chiến chống AIDS song song với cuộc chiến chống COVID-19. UNAIDS cũng công bố báo cáo mới cho thấy kể từ trường hợp đầu tiên được phát hiện 35 năm trước đến cuối năm 2019, thế giới đã có tổng cộng 78 triệu người nhiễm HIV, 35 triệu người chết vì các bệnh liên quan đến AIDS và 38 triệu người đang phải chung sống với HIV. Phụ nữ là đối tượng dễ bị tổn thương với 5.500 người nhiễm HIV mỗi tuần.

Nguy hiểm hơn, đại dịch COVID-19 xảy ra khiến các quốc gia trên khắp thế giới phải áp dụng các biện pháp phong tỏa đã ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận các cơ sở điều trị, xét nghiệm và cung cấp thuốc điều trị HIV cùng với đó là nguy cơ làm suy yếu cuộc chiến chống AIDS.

Cơ quan của LHQ, đơn vị dẫn đầu các nỗ lực toàn cầu để tiến tới mục tiêu đẩy lùi căn bệnh thế kỷ này vào năm 2030 như đã nêu trong Các mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs), cảnh báo thế giới không chỉ chậm chân trong việc thực hiện mục tiêu đề ra mà còn bị chệch hướng do tác động của COVID-19. Tuy nhiên, UNAIDS cũng bày tỏ hy vọng dựa trên những tiến triển nhanh chóng trong phát triển vaccine phòng COVID-19, thế giới có thể sẽ tìm ra một phương thức điều trị HIV hiệu quả.

Theo Báo cáo tổng quan về tình hình nhân đạo toàn cầu năm 2021 của LHQ, cứ 33 người thì sẽ có 1 người cần được viện trợ để đáp ứng những nhu cầu cơ bản như lương thực, nước sạch và vệ sinh vào năm 2021, tăng 40% so với năm nay - năm có tỷ lệ người cần viện trợ là 1/45, cao nhất trong nhiều thập kỷ qua. Theo đó, toàn thế giới sẽ có 235 triệu người cần được viện trợ, trong đó tập trung tại Syria, Yemen, Afghanistan, CHDC Congo và Ethiopia.

Trong một tuyên bố, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres cho rằng cuộc khủng hoảng chưa có dấu hiệu sớm kết thúc, trong khi ngân sách viện trợ nhân đạo đang có nguy cơ sụt giảm nghiêm trọng do đại dịch COVID-19 tiếp tục gây ra những tác động tàn khốc.

Báo cáo cho biết trong năm 2020, các nước đã chi kỷ lục 17 tỷ USD cho hoạt động nhân đạo tập thể, đáp ứng 70% số người nằm trong diện cần viện trợ, tăng 6% so với năm trước đó. Tuy nhiên, LHQ cảnh báo rằng khoản viện trợ này chưa bằng một nửa nhu cầu thực tế là 35 tỷ USD để ngăn chặn nạn đói lan rộng, chống đói nghèo và giúp trẻ em được đến trường. Do đó, LHQ kêu gọi các nước giàu trên thế giới đóng góp tài chính mạnh mẽ hơn.

LHQ cũng cho biết việc đóng cửa các trường học đã ảnh hưởng đến 9/10 học sinh trên toàn thế giới, với gần 24 triệu trẻ em có nguy cơ không thể quay lại trường học trong năm 2020. Cũng theo LHQ, khi đại dịch COVID-19 gây trở ngại cho các hệ thống cung ứng lương thực, nạn đói càng trở nên trầm trọng hơn.

Theo báo cáo, số tiền chi cho các nhu cầu viện trợ lương thực trong năm nay là 9 tỷ USD, tăng so với 5 tỷ USD vào năm 2015.

Linh Đức