Indonesia: Jakarta lún, lụt có nguy cơ phải tìm thủ đô mới
Một báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính có đến 40% diện tích của thủ đô Jakarta có 10,8 triệu dân đang thấp hơn mặt nước biển, và có thể bị ngập lụt hoàn toàn nếu không hành động gì trong vài năm nữa.
Chính quyền Indonenia đã nhận ra tình hình nghiêm trọng này. Từ năm 2007, đã có những nghiên cứu nghiêm túc đầu tiên, khi mưa lớn gây lụt lội đến 60% diện tích Jakarta, làm 55 người chết và nửa triệu người phải sơ tán, dịch bệnh hoành hành vì nước tù đọng.
Cựu thống đốc Jakarta, Basuki Tjahaja Purnama cho rằng nguyên nhân chính dẫn đến ngập lụt đó là do người dân quăng rác xuống sông làm tắc đường thoát nước. Ông đã cho giải tỏa khoảng 4 triệu dân để tái định cư trong các tòa nhà bê tông, nhưng sau đó Basuki Tjahaja Purnama thôi chức Thị trưởng, tình hình lại đâu vào đấy.
Còn Peter Letitre, nhà thủy văn học Hà Lan làm việc tại Jakarta cùng với nhiều nhà nghiên cứu Indonesia có cùng nhận định, lụt lội chủ yếu do giới trung lưu tăng lên cùng với hoạt động công nghiệp hóa. Ông nói: Trong những năm gần đây, thành phố phát triển nhanh chóng, với những trung tâm thương mại và công sở mới. Vấn đề là để xây dựng, nước ngầm đã bị hút lên.
Tệ hơn nữa, do thành phố ngày càng bê tông hóa, nước không thể thấm qua mặt đất để chảy đi. Hậu quả là lượng nước ngầm mất đi không được bù vào, làm cho mặt đất bị lún xuống.
Trước tình hình đáng báo động này, phản ứng của chính quyền lại chỉ là các giải pháp tình thế. Họ cho rằng hễ nước dâng lên thì chỉ việc xây tường để chận lại. Ở khu phố Muara Baru, quận trưởng đã cho đắp một con đê cao ba mét sau trận lụt năm 2007. Nay đê bị sóng đập liên tục, đã bị thủng lỗ chỗ với thời gian, và nước càng dâng cao hơn.
Cựu tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono cũng đã đưa ra một kế hoạch đầy tham vọng “Grand Garuda”: một con đê bao hình đại bàng (biểu tượng của Indonesia) dài 35 km ở ngoài khơi Jakarta, và những khu phố nổi trên nước như ở Dubai. Dự án hiện đại này bị chỉ trích vì cần đến 40 tỷ USD, phải giải tỏa rất nhiều khu dân cư, và nhất là theo nhà đại dương học Alan Koropitan, con đê khổng lồ này không hiệu quả, đồng thời gây thêm ô nhiễm.
Chính phủ hiện nay của tổng thống Joko Widodo đã từ giã giấc mơ siêu đại bàng cùng với thành phố nổi,
Rốt cuộc, giải pháp bền vững nhất để cứu vãn Jakarta có lẽ là…xây dựng một thủ đô mới. Bởi vì cuộc sống ở đại đô thị này đã trở nên khó thở, ngoài ngập lụt và ô nhiễm còn là nạn kẹt xe, người dân có khi phải mất nhiều tiếng đồng hồ để đi được vài cây số. Tháng 4/2017, tổng thống Joko Widodo cho rằng thành phố Palangka Raya trên đảo Bornéo có thể trở thành thủ đô mới. Dự án này hiện vẫn nằm trên giấy, nhưng có thể sẽ được đề cập trở lại vào tháng 11, khi những trận mưa lớn lại ập xuống Jakarta.
Linh Đức