Một số nước kiểm soát chặt biên giới để đối phó dịch tả lợn châu Phi

Virus ASFV (African swine fever virus - ASFV) là chủng virus tác nhân gây ra bệnh ASF. Theo Tổ chức Thú y thế giới, ASF là bệnh xuất huyết dễ lây lan ở heo mọi độ tuổi. Virus có độc lực cao, gây sốt cao, chán ăn, xuất huyết da và nội tạng. Tỷ lệ tử vong của heo nhiễm bệnh có thể lên tới 100%. Tuy nhiên, chưa ghi nhận ca bệnh nào lây từ heo sang người. ASFV là loài đặc hữu của châu Phi cận Sahara, tồn tại trong tự nhiên thông qua một chu kỳ lây nhiễm giữa ve và lợn hoang.

Tiêu hủy heo bị dịch tả châu Phi ở Ghana

Năm 1921, ASF lần đầu tiên xuất hiện tại Kenya, châu Phi và sau đó lây lan nhanh chóng, trở thành dịch bệnh tại nhiều nước châu Phi. Năm 1957, lần đầu tiên ASF được phát hiện và báo cáo tại châu Âu. Năm 2007, bệnh dịch tả heo châu Phi được báo cáo xảy ra ở dãy núi Caucasus giữa châu Âu và châu Á tại quốc gia Gruzia, trong đó có Armenia báo cáo bệnh xuất hiện vào năm 2007 và Azerbaijan vào năm 2008. Loại bệnh nguy hiểm này cũng đã được báo cáo ở các nước châu Mỹ.

Tháng 8-2018, Trung Quốc phát hiện ổ dịch đầu tiên tại tỉnh Hắc Long Giang. Đến cuối tháng 2-2019, Trung Quốc có 110 ổ dịch tại 28 tỉnh và khu vực, nhiều ổ dịch nằm tại tỉnh Vân Nam và Quảng Đông, ngay gần biên giới với Việt Nam. Thịt heo được sản xuất và tiêu thụ rất nhiều tại các nước châu Á, nên gần như chắc chắn virus tả ASF sẽ xâm nhập vào các nước khác trong khu vực.

Chính phủ Trung Quốc đang tìm cách xóa bỏ tất cả các trang trại sân sau nhà, vì đó là nguyên nhân lớn nhất gây ra sự lây lan của ASF. Là nhà sản xuất và tiêu thụ thịt lợn lớn nhất thế giới, Bắc Kinh đang cố gắng ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh này, mặc dù chỉ trong tuần đầu tháng 3 đã có thêm 2 đợt bùng phát mới dịch tả heo châu Phi. Nhà phân tích ngành công nghiệp thịt Simon Quilty cho biết, thông tin tốt nhất cho đến nay là Trung Quốc đã tiêu hủy 950.000 con heo và số liệu tồn kho của họ cho thấy tổng số đàn heo đã giảm 5%.

Sau khi dịch bệnh bùng phát vào tháng 8 năm ngoái, báo cáo cho biết chính phủ Trung Quốc đã thực hiện một số biện pháp để chống lại sự lây lan của ASF, bao gồm tăng cường kiểm soát biên giới. Chính sách nghiêm ngặt tại Trung Quốc dự kiến sẽ được tiếp tục trong nửa đầu năm 2019.

Đan Mạch cũng đã bắt đầu xây dựng hàng rào dài 70km, cao 1,5m dọc biên giới với Đức, để ngăn không cho lợn hoang xâm nhập và lây lan dịch ASF. Ngành chăn nuôi heo tại Đan Mạch đóng vai trò quan trọng, bởi xuất khẩu thịt lợn của quốc gia này riêng trong năm 2017 đã thu về 2,7 tỷ USD. Ông Jens Monk Ebbesen tại Hội đồng Thực phẩm và Nông nghiệp Đan Mạch cho biết, nguyên nhân khiến ASFcó thể lan truyền qua nhiều quốc gia châu Âu như Bỉ, Cộng hòa Czech, Hungary một phần do lợn hoang ăn thực phẩm nhiễm virus dịch tả mà con người vứt đi. Chi phí xây hàng rào sẽ tiêu tốn 10 triệu EUR và nông dân sẽ tài trợ 4 triệu EUR. Chính phủ Đan Mạch tài trợ trong 5 năm để bảo trì hàng rào.

Tại Mỹ, Tetracore là công ty nghiên cứu và phát triển công nghệ sinh học chuyên phát triển các bộ dụng cụ, xét nghiệm và thuốc thử cải tiến để phát hiện các bệnh truyền nhiễm, các tác nhân đe dọa chiến tranh sinh học và các dấu hiệu sinh học. Công ty tập trung vào các thuốc thử và công nghệ phát hiện dựa trên kháng thể và axit nucleic. Johnny Callahan, Giám đốc phát triển kinh doanh chẩn đoán thú y của Tetracore Inc., cho biết công ty này chuyển sang phát hiện ASF. Năm 2000, Tetracore đã phát triển một phản ứng chuỗi polymerase thời gian thực mang tên rPCR để phát hiện nhiễm sắc thể (ADN) trong virus gây ASF trong các mẫu máu và mô lợn. Bốn năm sau, Tetracore kết luận rằng xét nghiệm đã phát hiện ADN virus gây ASF trong các mẫu lấy từ heo sống, cho kết quả trước khi phát hiện các biểu hiện lâm sàng của heo từ 2 đến 4 ngày. Do đó, xét nghiệm sẽ có ứng dụng chẩn đoán tiền lâm sàng để xử trí khẩn cấp kịp thời.

Đã có nhiều ý kiến của các chuyên gia cho rằng nên chuyển đổi từ tiêu thụ thịt lợn sang các loại thịt khác, nhằm giảm nguy cơ bị nhiễm dịch tả lợn châu Phi.

ASF hiện đang lan rộng khắp Trung Quốc và có khả năng thay đổi đáng kể hoạt động buôn bán thịt ở châu Á, ảnh hưởng đến các nhà nhập khẩu và xuất khẩu - theo báo cáo mới nhất của tạp chí thịt bò toàn cầu Rabobank nhận định. Việc sản xuất thịt heo Trung Quốc thấp hơn đáng kể sẽ tạo ra khoảng trống về nguồn cung, cần được lấp đầy bởi các loại thịt khác.

Linh Đức