Ô nhiễm trong nhà - vấn đề chưa được quan tâm đúng mức

Có máy điều hòa cũng không có tác dụng trừ khi hệ thống này có các bộ lọc thích hợp, vì không khí ngoài trời - có khả năng chứa đầy các chất gây ô nhiễm - bị hút vào trong nhà và lưu thông khắp văn phòng.

Tuy nhiên, người ta không nhận thức rõ về vấn đề này. Chúng ta đều rõ chất lượng không khí môi trường ngoài trời nhưng ít biết về nó hơn ở bên trong nhà. Cath Noakes, một giáo sư của Trường Kỹ thuật Xây dựng của Đại học Leeds (Anh), nghiên cứu về chất lượng không khí trong nhà, nói rằng vấn đề này đã bị bỏ qua từ lâu bởi vì "nó ít rõ ràng hơn nhiều"."Ở ngoài trời, nếu bị ô nhiễm nhiều thì ta nhìn thấy, nếm được và ngửi thấy nó. Nhưng ở trong nhà, ta thường không thể phát hiện được”, bà nói.

Tác động đến sức khỏe của chất lượng không khí ngoài trời kém là rõ ràng - không khí ô nhiễm có liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp, ung thư phổi và bệnh tắc nghẽn hô hấp mãn tính. Một nghiên cứu kéo dài 2 năm của tạp chí y khoa The Lancet (Anh) cho thấy 6,5 triệu người chết sớm mỗi năm do chất lượng không khí kém. Nó cũng ảnh hưởng đến năng suất - một nghiên cứu năm 2014 phát hiện ra rằng cứ 10 microgram PM2.5 độc trong không khí, làm giảm năng suất người hái lê.

Người ta thường nghĩ câu trả lời là trốn vào trong nhà - nhưng điều đó không đúng. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), ô nhiễm không khí trong nhà thường lớn hơn từ 2 đến 5 lần ngoài trời - và ở mức cực đoan có thể hơn 100 lần so với không khí ngoài trời.

"Không khí trong nhà có chứa mọi thứ ô nhiễm có ở bên ngoài, cộng với mọi thứ có thêm vào ở bên trong nhà, như nấu ăn và hơi độc của các sản phẩm làm sạch và vật liệu xây dựng," Matthew S Johnson, Giám đốc khoa học của công ty Airlabs giải thích, công ty này chuyên lắp ráp công nghệ lọc làm giảm 95% không khí ô nhiễm và khí độc hại.

Theo The Lancet, 800.000 người chết mỗi năm do chất lượng không khí kém ở nơi làm việc. "Ngoài ra, 'hội chứng ốm vì môi trường trong nhà' có thể gây nhức đầu và giảm năng suất". Johnson nói.

Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố đầu năm nay thì Ấn Độ có 14 trong số 20 thành phố bị ô nhiễm nặng nhất, nhiều thành phố của Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng nặng nề.

Matthew Clifford, người đứng đầu bộ phận năng lượng và tính bền vững ở Châu Á - Thái Bình Dương của công ty JLL (Trung Quốc), nói: "Ngoài việc tránh các tác động xấu của không khí kém chất lượng, việc cải thiện không khí trong nhà có nhiều lợi ích, kể cả việc tăng năng suất, có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh".

Tại Bắc Kinh, nổi tiếng về vấn đề ô nhiễm không khí nghiêm trọng, một báo cáo năm 2015 của công ty bất động sản JLL và công ty tư vấn môi trường Pure Living nhận thấy 90% các tòa nhà văn phòng không giảm được ô nhiễm vào những ngày không khí xấu. Nhưng đang có hoạt động khắc phục. Số lượng máy lọc không khí tại Trung Quốc đang tăng đáng kể, gần gấp đôi trong giai đoạn 2012-2013 - là thời điểm sương khói đặc biệt xấu - sau đó tăng từ 3,1 triệu năm 2013 lên 7,5 triệu vào cuối năm 2018, theo Euromonitor. Một báo cáo năm ngoái cho biết các nhà sản xuất đã có đổi mới để đáp ứng nhu cầu: "sử dụng công nghệ nano, tăng hiệu quả năng lượng và giảm mức độ ồn".

Các hãng và doanh nghiệp cũng thấy được lợi ích của việc đầu tư. Ví dụ, tại các văn phòng ở Bắc Kinh và Thượng Hải, các hãng lớn như WPP và PriceWaterhouse Coopers đã lắp đặt hệ thống lọc khí để cố giữ các nhân viên tốt ở lại. Khách sạn Cordis ở Thượng Hải, khai trương năm 2017, trong số các tiện nghi có quảng cáo rằng họ có "công nghệ hệ thống lọc hiện đại nhất", duy trì được chất lượng không khí trong nhà theo tiêu chuẩn của EPA (Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ)

Sự đổi mới và nhận thức cũng đang lan ra ngoài châu Á. Công ty Airlabs đang lắp đặt hệ thống tại các cửa hàng ở Luân Đôn sau khi các doanh nghiệp nhận ra rằng mức độ NO2 bên trong các cửa hàng ở phố Oxford và phố Bond tương đương với mức độ ngoài đường phố. Cửa hàng đầu tiên lắp đặt công nghệ Airlabs, lọc 1.800 m3 không khí mỗi giờ, là cửa hàng chính của Stella McCartney trên phố Old Bond.

Hiện tại, không có quy định nghiêm ngặt nào về tiêu chuẩn không khí mà ta hít thở ở nơi làm việc trên khắp thế giới, mặc dù WHO đã xây dựng các hướng dẫn trong năm 2009 về chất lượng không khí trong nhà. EPA của Mỹ cung cấp hướng dẫn "chưa thành luật", trong khi Viện Y tế và Sức khỏe quốc gia Anh đang đang xây dựng các hướng dẫn - không phải luật - cho chất lượng không khí trong nhà cho nhà ở Anh. Các hướng dẫn dự kiến sẽ được công bố vào năm tới, và quy mô điều tra cho thấy sẽ bao gồm các biện pháp có thể can thiệp để loại bỏ các nguồn phát ô nhiễm và giới thiệu việc lọc không khí theo tiêu chuẩn.

Các chuyên gia cho răng quy định này cũng không nên cứng nhắc. Nếu đơn giản chỉ định giới hạn về số phần triệu cho phép của các chất ô nhiễm trong nhà thì sẽ có thể là độc đoán. Mỗi tòa nhà đều khác nhau, và những con số cứng không tính đến lượng khách tới văn phòng mà hơi thở có thể đẩy nó lên quá mức an toàn.

Một ví dụ: Nhân viên của công ty Hilson Moran, đã chuyển đến một tòa nhà văn phòng mới ở trung tâm thành phố ở Manchester cách đây vài năm. Nó cho phép họ thiết kế nơi làm việc của mình ngay từ đầu và giải quyết vấn đề từ gốc như: lắp các máy lọc không khí để bỏ một số chất gây ô nhiễm có hại nhất. Họ cũng cài đặt một số thiết bị theo dõi để liên tục kiểm tra mức độ CO2, NO2 và các hạt trong không khí và sẽ cảnh báo nếu chúng chạm mức không thể chấp nhận được.

Văn phòng cũng xanh hơn rất nhiều. Công ty đã chọn một vài cây từ danh sách top 10 hiệu quả nhất và đặt chúng trong văn phòng mới.

Để tránh “mùi giống mùi trong ô tô mới", nó được sinh ra do các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi như sơn, chất kết dính, đồ nội thất và thảm được sử dụng trong tòa nhà bay vào không khí trong nhiều năm trong một quá trình được gọi là "hả mùi", Hilson Moran chủ động tìm đến các vật liệu ô nhiễm thấp cho đồ nội thất và phụ kiện được chứng nhận bởi Viện International WELL Building. Một số phụ kiện thậm chí còn được làm từ vỏ khoai tây được dính kết bằng bột khoai tây.

Công ty Hilson Moran rất tự hào về văn phòng mới của mình và họ đã đề nghị Viện International WELL Building cấp giấy chứng nhận. Công ty đã qua được vòng kiểm tra, trở thành văn phòng thứ 3 ở Anh - và thứ nhất ở ngoài London vào thời điểm đó - làm việc đó.

Đồng thời, công ty cũng yêu cầu nhân viên hoàn tất cuộc khảo sát tiêu chuẩn về mức độ hài lòng thông qua việc sử dụng một phương pháp luận chung gọi là 'nghiên cứu về sử dụng nhà'. Họ cũng đã thực hiện cuộc khảo sát này khi ở văn phòng cũ, và xếp hạng trong số 10% thấp nhất của khoảng 650 tòa nhà văn phòng khác. Kết quả là mọi người cảm thấy tỉnh táo qua những cuộc họp lâu và muộn về chiều - không thấy nhức đầu nữa.

Linh Đức