Trong một bài diễn văn hơn một giờ đồng hồ tại bảo tàng Musée de l'Homme ở thủ đô Paris hồi cuối tuần qua, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã trình bày cặn kẽ Kế hoạch chống Nghèo khó (Plan Pauvreté) trị giá 8 tỷ euro với mục tiêu trong 4 năm sẽ "xóa được nạn nghèo khó trong vòng một thế hệ, tức khoảng từ 15 đến 20 năm". Kế hoạch này hy vọng đưa hơn 8 triệu dân Pháp thoát khỏi cảnh bần cùng.

Plan Pauvreté không đặt ưu tiên cho việc bơm thêm mãi lực cho người nghèo, mà chủ yếu tập trung tấn công vào mục tiêu "những mầm mống dẫn tới cảnh bần cùng". Theo đó, khoản trợ cấp rót thẳng cho người nghèo chỉ là một trong bốn điểm chính trong kế hoạch vừa được công bố. Ba điểm còn lại vào hai vế: Một là các biện pháp "phòng ngừa", tránh để những thành phần yếu kém nhất trong xã hội bị rơi vào cái vòng luẩn quẩn của cảnh nghèo, bởi đây là một cái bẫy không dễ thoát. Hai là tạo điều kiện cho người nghèo tìm được một chỗ đứng trong xã hội bằng công việc làm, bằng những đóng góp của họ cho xã hội. Đổi lại, số này phải được có đồng lương, có mức thu nhập, từ đó vươn lên. Tóm lại, phần lớn số tiền 8 tỷ euro của Plan Pauvreté được dành để đầu tư vào "các phương tiện giúp người nghèo thoát khỏi cảnh bần cùng".

Tổng thống Emmanuel Macron không phải là người đầu tiên đề xuất những biện pháp hỗ trợ "hội nhập thị trường lao động". Trong nền Đệ ngũ Cộng hòa Pháp, mỗi đời tổng thống đều coi việc giúp người nghèo hội nhập và để có được việc làm là một ưu tiên. Các biện pháp đó có thể đơn thuần là những khoản trợ cấp xã hội, là những hợp đồng đặc biệt mà nhà nước gánh chịu một phần những phí tổn để khuyến khích giới chủ tuyển dụng nhân viên.

Tổng thống Emmanuel Macron đi xa hơn với ý tưởng, nước Pháp phải đầu tư để "diệt trừ cái nghèo từ trong trứng nước". Điểm khởi đầu đó, là từ nhà trẻ, từ trường học. Những đứa trẻ sinh ra trong cảnh bần cùng phải được nuôi dậy tử tế để hy vọng vươn lên trong nấc thang xã hội. Để đáp ứng nhu cầu đó, Pháp dự trù 100 triệu euro tài trợ các dự án phát triển trường học cho trẻ nhỏ.

Bước kế tiếp, Plan Pauvreté dành ưu tiên cho những thanh niên mới bước vào đời. Kế hoạch cũng nhằm tạo điều kiện để tất cả những đứa trẻ dưới 18 tuổi thay vì 16 như hiện tại, phải được đi học, bất luận học chữ hay học nghề. Có được đào tạo, khi rời khỏi nhà trường, những thanh niên này mới có cơ hội tìm được việc làm.

Làm thế nào để "hội nhập", để vươn lên nếu không có được một mái nhà ? Ý thức được điều đó, Plan Pauvreté dự trù dành ra 125 triệu euro trong 4 năm sắp tới để đầu tư vào những chương trình nhà ở xã hội. Pháp kỳ vọng tránh cho nhiều gia đình có con nhỏ phải sống trong cảnh màn trời chiếu đất, tránh để trẻ nhỏ phải đi ăn xin.

Hai ngày trước khi tổng thống Emmanuel Macron công bố Plan Pauvreté, Viện Thống kê Quốc gia Pháp (INSEE) và Cơ quan Quan sát về Tình trạng Bất bình đẳng (L'Observatoire des Inégalités) công bố báo cáo về thực trạng xã hội.

Pháp là một trong những quốc gia có tỷ lệ người nghèo thấp nhất tại Châu Âu. Tại Pháp có 8,8 triệu người sống dưới ngưỡng nghèo khó (được quy định ở mức 1.026 euro thu nhập hàng tháng) và một phần ba trong số đó là trẻ nhỏ; 35% các hộ gia đình mà tất cả trách nhiệm trút lên một người cha, hay người mẹ thuộc diện nghèo; 38% người thất nghiệp sống dưới ngưỡng nghèo khó và 6% dân số dưới 30 tuổi thuộc diện nghèo.

Đi sâu hơn vào chi tiết về cuộc sống của những người trong cảnh túng thiếu, hội từ thiện Secours Populaire chỉ ra rằng, 1/5 người Pháp thuộc diện bữa đói, bữa no và 19% không đủ khả năng đóng tiền cho con em ăn bữa trưa ở trường.

Linh Đức