Tài nguyên đất ở Tây Nguyên ngày càng bị thoái hóa nghiêm trọng

Tuy nhiên, trong thời gian qua do việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất lâm nghiệp diễn ra quá mạnh, tràn lan, cộng với các cấp chính quyền buông lỏng công tác quản lý bảo vệ rừng nên làm cho diện tích rừng, đất rừng ngày càng thu hẹp. Mặt khác, do canh tác không khoa học, không hợp lý nên làm cho thảm thực vật (tấm áo bảo vệ mặt đất) bị lột đi nhanh chóng kéo theo tình trạng xói mòn, rửa trôi đất ở Tây Nguyên ngày càng nhiều.

Theo Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường Đắk Lắk, ở độ dốc từ 5 đến 8 độ, với lượng mưa hàng năm 1.905 mm, trên 1 ha nương rẫy, lượng đất bị rửa trôi lên đến 95,1 tấn/năm, trên đất trồng ngô là 105,7 tấn, trên đất trồng cà phê có 2 năm tuổi 69,2 tấn…gấp rất nhiều lần so với nơi có rừng (rừng tái sinh 12 tấn, rừng nguyên sinh chỉ có dưới 6 tấn). Cũng theo các nhà khoa học, qua tổng kết nhiều điểm quan trắc trên các độ dốc và các vùng đất khác nhau ở khu vực Tây Nguyên cũng cho thấy lượng chất dinh dưỡng trung bình hàng năm trên 1 ha đất sản xuất bị cuốn trôi rất lớn. Theo tính toán sơ bộ, mỗi năm đất Tây Nguyên bị tụt trôi xuống sông Mê Kông và sau đó bị đẩy ra biển Đông lên đến hàng trăm triệu tấn và kèm theo với đất là hàng vạn tấn màu mỡ, chất hữu cơ khác….

Ngoài ra, độ che phủ rừng ở Tây Nguyên ngày bị suy giảm đã làm cho lượng nước ngầm trong đất cũng bị suy kiệt , độ ẩm của đất giảm, các vi sinh vật trong đất mất theo. Đây cũng là lý do khiến cho đất canh tác nhanh bạc màu, xói mòn. Thậm chí, nhiều nơi ở khu vực Tây Nguyên đã có biểu hiện của sự sa mạc hóa, hạn hán quanh năm, cây trồng bị khô cằn không phát triển.

Các nhà khoa học đã đề xuất các tỉnh Tây Nguyên cần hạn chế việc chuyển đổi diện tích rừng tự nhiên sang mục đích sử dụng khác, tăng cường đầu tư trồng mới rừng để phủ xanh đất trống, đồi trọc. Các tỉnh Tây Nguyên cũng bố trí lại cơ cấu cây trồng hợp lý, canh tác khoa học, nhất là hạn chế việc phát triển cây cà phê, đồng thời thực hiện việc đa dạng hóa cây trồng trong các vườn cà phê để giữ vững cân bằng sinh thái, hạn chế tài nguyên đất bị rửa trôi, thoái hóa góp phần tạo điều kiện cho Tây Nguyên phát triển kinh tế, xã hội bền vững.

Quang Huy
Tài nguyên môi trường