Thế giới đang trải qua “thập niên nóng nhất” trong lịch sử
Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu COP 25 vừa khai mạc hôm 3/12 tại Madrid (Tây Ban Nha), nhằm huy động nỗ lực quốc tế trong cuộc chiến hạn chế khí thải gây hiệu ứng lồng kính. Báo cáo thường niên của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), công bố hôm 3/12, đúng vào ngày khai mạc thượng đỉnh, cho thấy thập niên đang qua chắc chắn là '' thập niên nóng chưa từng có trong lịch sử '' được ghi lại cho đến nay. Và năm 2019 chắc chắn là năm nóng thứ hai hoặc thứ ba trong vòng hơn một trăm năm qua.
Hạn hán do thời tiết nóng bức
Tổng thư ký WMO Petteri Taalas cho biết, cùng với khí hậu bị hâm nóng nhanh chóng, ''các đợt nóng cao độ và lũ lụt, vốn xảy ra hàng thế kỷ một lần, nay diễn ra thường xuyên hơn'’. Đi liền với việc khí hậu nóng lên, mức độ axit hóa của đại dương tăng lên khoảng 26% so với thời tiền công nghiệp, với hệ quả là những thảm họa kinh hoàng đối với các hệ sinh thải biển. Tốc độ tan băng ở Nam Cực rất nhanh, phá hết kỷ lục này đến kỷ lục khác.
Do biến đổi khí hậu, nạn đói gia tăng trở lại. Hơn 820 triệu người lâm vào cảnh đói trong năm 2018. Cũng theo báo cáo này khí thải gây hiệu ứng nhà kính đã mức kỷ lục vào năm 2018. Và đây là một xu hướng kéo dài từ nhiều năm nay.
Trong khi đó, báo cáo của Global carbon project (GCP), công bố hôm 4/12, cũng đưa ra cùng một kết quả. Thao đó, tổng lượng khí thải CO2, do sử dụng năng lượng hóa thạch, tiếp tục tăng trong năm 2019 (0,6%). Lượng khí thải có phần chững lại trong những năm đầu tiên sau khủng hoảng kinh tế 2008, để rồi tăng mạnh trở lại trong hai năm 2017 (+1,5°C) và 2018 (+2,1%). Các nhà khoa học dự kiến với đà tăng này, nhiệt độ Trái đất sẽ tăng lên từ 4°C đến 5°C so với thời tiền công nghiệp.
Theo Cơ quan Khí quyền và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), tháng 7/2019 là tháng nóng nhất trên Trái đất trong 140 năm qua. NOAA khẳng định đây là biểu hiện cụ thể nhất do tình trạng biến đổi khí hậu khi mà hiện tượng El Nino không xuất hiện ở thời điểm này. Bên cạnh đó, một loạt kết quả nghiên cứu khác dự báo mực nước biển toàn cầu có thể tăng thêm 20 cm vào năm 2300 do lượng khí phát thải trong giai đoạn 15 năm kể từ khi Hiệp định Paris được ký kết (2015-2030).
Cũng theo thống kê của WMO, tháng 10/2019 đã trở thành tháng có nhiệt độ trung bình cao nhất trong lịch sử các tháng 10. Nhiệt độ trung bình tháng 10/2019 trên toàn cầu tăng 0,69 độ C so với các tháng 10 giai đoạn từ 1981-2010.
Theo tính toán của Chương trình Môi trường LHQ (UNEP), để đạt được mục tiêu không để nhiệt độ Trái đất tăng quá 1,5°C, mỗi năm cần phải giảm được 7,6% lượng khí thải trung bình một năm. Và điều này cần được thực hiện ngay từ năm tới, và liên tục tới 2030, trước khi quá trễ.
Để đạt được mục tiêu kiểm soát mức tăng nhiệt độ trung bình Trái đất dưới 1,5°C, trong thập kỷ tới, thế giới sẽ phải chi nguồn lực tài chính lớn chưa từng thấy để tìm kiếm và duy trì các nguồn năng lượng, hệ thống giao thông và đô thị mới. Khoản đầu tư cần thiết để duy trì mức tăng nhiệt độ trung bình của Trái đất dưới 2°C sẽ thấp hơn khi nhân loại có thể tận dụng lợi thế lớn hơn của việc giá năng lượng tái tạo giảm dần. Không phải ngay lập tức loại bỏ các công nghệ gây ô nhiễm hiện có trước khi các công nghệ này đạt đến ngày hoàn vốn.
Nhân loại đang đứng trước sự lựa chọn quyết định, như Tổng Thư ký LHQ cảnh báo. Hoặc ''bó tay đầu hàng'', hoặc kiên quyết hành động, nhanh chóng giã từ năng lượng hóa thạch, hướng về các năng lượng tái tạo. Thời gian lựa chọn không còn nhiều.
Để đạt được mục tiêu kiểm soát mức tăng nhiệt độ trung bình Trái đất dưới 1,5°C, trong thập kỷ tới, thế giới sẽ phải chi nguồn lực tài chính lớn chưa từng thấy để tìm kiếm và duy trì các nguồn năng lượng, hệ thống giao thông và đô thị mới. Khoản đầu tư cần thiết để duy trì mức tăng nhiệt độ trung bình của Trái đất dưới 2°C sẽ thấp hơn khi nhân loại có thể tận dụng lợi thế lớn hơn của việc giá năng lượng tái tạo giảm dần.
Linh Đức