Béo phì và những hệ lụy cho sức khoẻ

Béo phì làm gia tăng các bệnh không lây nhiễm
Theo TS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, Phó
Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, trong 20 năm qua, vấn đề dinh dưỡng và
lối sống ảnh hưởng đến các bệnh không lây nhiễm. Đặc biệt, một trong những
nguy cơ cao gây ra các bệnh không lây nhiễm là tình trạng thừa cân béo phì.
“Hầu hết các nước trên thế giới đều tuyên bố thành công giảm suy dinh dưỡng ở
các mức độ khác nhau, hiện chưa có nước nào tuyên bố thành công trong việc giảm
tình trạng thừa cân, béo phì. Tại Mỹ, cứ ba người thì có hai người béo phì. Đặc
biệt, trong 20-30 năm qua, tỷ lệ thừa cân béo phì tăng nhanh nhất ở nước có thu
nhập trung bình chứ không chỉ ở những nước phát triển như trước kia”, BS Sơn
cho biết.

Béo phì làm cơ thể mất cân đối, nặng nề, chậm chạp,... Hậu quả của béo phì là sức
khỏe kém, năng suất lao động giảm và chất lượng cuộc sống không thoải mái.
Cùng với việc làm mất đi vẻ thẩm mỹ, người bị tăng cân và đang gặp tình trạng
thừa cân béo phì sẽ có ty lệ bệnh tật cao hơn người bình thường, đặc biệt là các
bệnh mang tính không lây nhiễm nguy hiểm.

Tại Việt Nam, trong 10-20 năm, tỷ lệ thừa cân béo phì tăng gấp ba lần. Trước kia,
chủ yếu béo phì hay gặp ở nữ giới thì giờ tỷ lệ này cũng đang tăng ở nam giới và
đặc biệt tăng nhanh ở lứa tuổi trẻ em.

Theo BS Sơn, một nghiên cứu mới nhất ở trường tư thục cho thấy, tỷ lệ học sinh
béo phì lên tới 30%. Đây là nguyên nhân gây ra sự bùng nổ bệnh mãn tính không
lây như tim mạch, huyết áp, tiểu đường, phổi và hen tắc nghẽn mãn tính... trong
10-20 năm nữa, nếu chúng ta không có biện pháp kiểm soát chặt chẽ ngay từ bây
giờ.
“Tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ tăng nhanh là do cha mẹ chúng ta đang tạo cho con
thói quen xấu. Qua thăm khám cho các cháu, chúng tôi thấy tình trạng các bậc phụ
huynh cho con em mình sử dụng thức ăn nhanh tăng nhanh, đặc biệt tại các thành
phố lớn”, BS Sơn nói.
Vì thế, chuyên gia dinh dưỡng nhấn mạnh, các bậc phụ huynh không nên lạm dụng
thức ăn nhanh. Việc cho con em mình uống nhiều nước ngọt sẽ càng làm gia tăng
tình trạng thừa cân, béo phì. Bởi vì lạm dụng đồ ngọt sẽ gây ra cản trở hấp thụ
canxi cho trẻ em.
Những tác hại khác của béo phì
Tác động tâm lý từ ngoại hình quá khổ: Thừa cân béo phì khiến cơ thể trở nên quá
khổ, vì vậy chủ nhân luôn có cảm giác tự ti, cho rằng mình không hấp dẫn khi mất
đi sự thon thả và những đường cong. Người thừa cân béo phì thường mất tự tin trong giao
tiếp, ngại xuất hiện trước đám đông, căng thẳng, kém linh hoạt trong cuộc sống
hàng ngày... làm giảm sút hiệu quả công việc...
Bệnh xương khớp: Người thừa cân béo phì dễ bị thoái hóa khớp, loãng xương, đau
nhức triền miên do lượng cơ thể gây áp lực lên xương khớp. Khớp gối, cột sống
tổn thương sớm nhất. Người thừa cân béo phì dễ mắc bệnh gout.
Bệnh lý tim mạch: Người béo phì thường đi kèm với bệnh rối loạn lipid máu hay
thường gọi là bệnh mỡ trong máu hoặc cholesterol cao. Khi cholesterol cao gây xơ
hóa lòng mạch máu, tăng huyết áp, đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Mặt khác, ở người
béo phì tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi nuôi cơ thể và lâu dài gây quá
tải cho tim do đó ở người béo phì dễ mắc các bệnh về tim mạch. Hiện tại, tỷ lệ tử
vong do bệnh tim mạch đang đứng đầu trong các nguyên nhân, trong đó rất nhiều
ca là biến chứng của bệnh béo phì.
Bệnh tiểu đường: Bệnh béo phì có liên quan mật thiết với bệnh tiểu đường týp 2 do
gây đề kháng insulin ( hormon điều hòa đường huyết và đưa nhanh glucose vào tế

bào để sử dụng) nên là nguyên nhân trực tiếp gây ra đái tháo đường týp 2 ở người
béo phì.
Người thừa cân béo phì dễ mắc các bệnh lý đường tiêu hóa: Do béo phì làm cho
lượng mỡ dư bám vào các quai ruột gây táo bón, dễ sinh ra bệnh trĩ. Sự ứ đọng
phân và các chất thải độc hại sinh ra trong quá trình chuyển hóa dễ sinh bệnh ung
thư đại tràng. Lượng mỡ dư tích tụ ở gan gây bệnh gan nhiễm mỡ nếu không điều
trị kịp thời có thể dẫn đến bệnh xơ gan... Rối loạn chuyển hóa mỡ sinh ra sỏi mật.
Béo phì gây suy giảm trí nhớ: Trẻ thừa cân béo phì thường có chỉ số thông minh
thấp hơn trẻ có cân nặng bình thường. Người lớn bị béo phì có nguy cơ bị
Alzheimer cao hơn so với người bình thường.
Bệnh lý đường hô hấp: Hoạt động của cơ hoành, khí phế quản của người béo phì
thường hạn chế do “mỡ bám”, người béo phì thường bị rối loạn nhịp thở, ngáy,
ngừng thở khi ngủ, béo phì càng nặng rối loạn nhịp thở càng nhiều.
Rối loạn nội tiết do thừa cân béo phì: Phụ nữ béo phì thường bị rối loạn kinh
nguyệt, buồng trứng đa nang, khó có thai, nguy cơ vô sinh cao. Nếu có thai nguy
cơ đẻ khó, con dễ bị rối loạn chuyển hóa. Nam giới béo phì thường yếu sinh lý,
nguy cơ vô sinh.
Béo phì và nguy cơ ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa béo phì
và ung thư như: thực quản, ung thư trực tràng, ung thư vú, ung thư tử cung, ung
thư gan mật và ung thư tuyến tiền liệt.

HB