Công tác quản lý rác thải y tế: Trách nhiệm không chỉ thuộc về bệnh viện

(SK&MT) - Công tác bảo vệ môi trường thu hút sự quan tâm của không chỉ các cơ quan chức năng mà còn là của người dân, của toàn xã hội. Trong đó, công tác quản lý rác thải y tế là một trong những vấn đề trọng tâm nhất bởi hậu quả của việc sai phạm trong công tác quản lý này đối với môi trường và sức khỏe người dân là vô cùng nghiêm trọng. Phóng viên (PV) Sức khỏe & Môi trường đã kết hợp cùng Sở Y tế Hà Nội thực hiện ở 2 bệnh viện lớn ở trên địa bàn thành phố Hà Nội là Xanh pôn và Đống Đa.

Trước khi Chỉ thị 05/CT-BYT được ban hành, Sở Y tế Hà Nội (SYT) đã có kế hoạch 1806/2015/KH-SYT ngày 17 tháng 04 năm 2015 về việc kiểm tra, giám sát công tác quản lý chất thải y tế, quản lý vệ sinh lao động, sức khỏe người lao động và bệnh nghề nghiệp tại các cơ sở y tế công lập và ngoài công lập trên địa bàn Hà Nội năm 2015. Theo đó, SYT đã thành lập đoàn kiểm tra phối kết hợp với các cơ quan chức năng thanh kiểm tra việc thực hiện công tác quản lý chất thải y tế, quản lý vệ sinh lao động, sức khỏe người lao động và bệnh nghề nghiệp tại các cơ sở y tế trên địa bàn Hà Nội. Sau mỗi đợt kiểm tra đều có tổng kết, đánh giá và rút kinh nghiệm trong toàn ngành. Khi Chỉ thị 05/CT-BYT được ban hành, SYT đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến và tập huấn nâng cao kiến thức, chuyên môn cho các cán bộ phụ trách công tác quản lý rác thải tại tất cả các cơ sở y tế trên địa bàn. Trong quá trình thực hiện Chỉ thị, SYT đã chủ động sáng tạo cách làm việc phù hợp với điều kiện của từng đơn vị để đạt hiệu qủa thiết thực. Qua công tác, thực tế cho thấy, để Chỉ thị 05/CT-BYT đạt hiệu quả tối đa, cơ quan quản lý cần phải tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về quản lý rác thải và bảo vệ môi trường của đơn vị cũng như thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác này tại đơn vị.

Hai bệnh viện (BV) có truyền thống tại Hà Nội, Xanh Pôn và Đống Đa đã thực hiện đầy đủ các yêu cầu thủ tục pháp lý về bảo vệ môi trường đúng tinh thần của Chỉ thị 05/CT-BYT. Ban lãnh đạo đã đưa ra đầy đủ các giấy tờ văn bản pháp lý của thủ tục về bảo vệ môi trường như: Hợp đồng Vận chuyển, xử lý và tái chế chất thải y tế không nguy hại và nguy hại;các kết quả phân tích môi trường, nước thải đầu ra, báo cáo đánh giá tác động môi trường, đề án bảo vệ môi trường; Sổ đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại; Giấy phép xả nước thải vào lưu vực nguồn nước; Báo cáo thực trạng công tác quản lý chất thải y tế với cơ quan chức năng. Trao đổi với nhóm PV, Ban lãnh đạo các BV Xanh Pôn và Đống Đa cho biết, lãnh đạo bệnh viên đã tích cực trong công tác chỉ đạo triển khai các biện pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý chất thải y tế tại BV; tăng cường tuyên truyền tập huấn cho cán bộ nhân viên (CBNV). Tại mỗi BV đã có nhân sự được Giám đốc phân công trách nhiệm rõ ràng phụ trách công tác này. Công tác tuyên truyền việc quản lý phân loại, thu gom rác thải cũng được Ban lãnh đạo đầu tư bằng hệ thống loa đài, pano áp phích nhằm nhắc nhở, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho CBNV cũng như người bệnh, khách đến BV.

Đoàn phóng viên ghi hình tại bệnh viện

Công tác quản lý rác thải: Còn nhiều vướng mắc

Dưới sự chỉ đạo của Sở, kết hợp với tuyên truyền, tập huấn và thanh, kiểm tra sát sao, công tác quản lý rác thải y tế tại các BV đã có sự cải tiến rõ rệt. Việc phân loại rác thải y tế đối với chất thải rắn được chú trọng ngay tại nơi phát sinh rác thải theo đúng quy định của Bộ Y tế. Các BV đã có sự đầu tư mạnh hơn về nhân sự, hệ thống xử lý và phân loại rác thải y tế. Tuy nhiên, trên thực tế, công tác quản lý rác thải y tế tại các BV vẫn chưa triệt để. Theo ghi nhận của PV, ngay tại BV Xanh pôn và BV Đống Đa, công tác này vẫn tồn tại một số sai phạm như cơ sở hạ tầng phục vụ cho công tác thu gom và phân loại chưa được đồng bộ và đầu tư đúng quy chuẩn. Vấn đề kiểm soát rác thải không để lọt rác thải ra bên ngoài cũng không được phía bệnh viện đảm bảo. Đại diện BV Đống Đa cho biết: “Chúng tôi chỉ đảm bảo được rác từ trong bệnh viện qua cổng BV là khép kín, không để lọt ra ngoài, còn khi đã bàn giao với công ty môi trường, đơn vị được ký kết để thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải làm gì thì chúng tôi không thể kiểm soát được.”

Đối với công tác xử lý nước thải, hầu hết các BV đều có nhu cầu xử lý nước thải lớn và được đầu tư hệ thống xử lý nước thải có công suất lớn (BV Xanh pôn là 600 m3/ngày, BV Đống Đa: 300 m3/ngày). Tuy nhiên, hệ thống xử lý nước thải của các bệnh viện vẫn không đảm bảo được việc xử lý đúng quy trình do đã quá thời hạn sử dụng và thiếu kinh phí đầu tư. Ông Đỗ Văn Dũng, Trưởng phòng Hành chính Quản trị BV Xanh pôn cho biết: “Từ năm 2009 - 2011, Thành phố Hà Nội đã phê duyệt cấp kinh phí cho BV cải tạo nâng cấp. Trong đó, nhà chứa rác và trạm xử lý nước thải cũng nằm trong đề án này. Chúng tôi chỉ chờ có kinh phí sẽ đầu tư cải tạo lại toàn bộ. Khi đó, công tác xử lý rác thải y tế cũng như sinh hoạt của BV chắc chắn sẽ tốt hơn, tạo môi trường sạch cho chính CBNV và bệnh nhân của BV”.

Khu chứa rác thải tái chế

Bài toán kinh phí

Dưới góc độ là cơ quan quản lý, đại diện Sở Y tế cho rằng, về cơ bản các BV đều cố gắng trong khả năng của mình để làm tốt công tác quản lý rác thải y tế. Nhưng hiệu quả chưa cao bởi kinh phí cho công tác này là rất lớn (BV Đống Đa ước tính 1,5 tỷ/năm). Dù đã có quyết định nằm trong khu vực nhận vốn vay của Ngân hàng thế giới về đầu tư xây dựng hệ thống xử lý chất thải y tế nhưng tiến độ giải ngân chậm trễ cũng là lý do các BV nằm trong tình trạng chờ được nâng cấp cải tạo khiến công tác quản lý chất thải y tế càng gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh “cái khó” về kinh phí thì nhân sự đủ trình độ về công tác này cũng là vấn đề khiến Ban lãnh đạo trăn trở. Ông Trần Trung Dũng, Phó Giám đốc Bệnh viện Xanh pôn chia sẻ: “Chúng tôi cũng rất muốn có một nhân sự có chuyên môn, được đào tạo bài bản về môi trường để phụ trách công tác này. Qua đó, đào tạo và tập huấn cho CBNV trong BV về công tác môi trường nhưng nhân sự được đào tạo bài bản không sẵn sàng về BV công tác bởi chế độ không đủ thu hút”, trong khi đó, phụ cấp cho nhân viên phụ trách vận hành các hệ thống xử lý nước thải, rác thải, khí thải cũng còn hạn chế. “Chúng tôi không có văn bản quy định để làm căn cứ xét phụ cấp cho các nhân viên này. Ngoài phụ cấp “đường sữa” là 4000 đồng/ngày/người thì họ không có thêm phụ cấp nào, dù môi trường làm việc có tính độc hại và rủi ro cao”, ông Đỗ Văn Dũng chia sẻ .

Sau 5 tháng triển khai thực hiện Chỉ thị 05/CT-BYT về công tác tăng cường quản lý rác thải, tập thể ban lãnh đạo Sở Y tế. các bệnh viện cũng như CNBV đã thực sự vào cuộc và triển khai đồng bộ. Tuy nhiên, trên thực tế, để làm tốt công tác quản lý chất thải y tế trong BV hiện còn nhiều vướng mắc về thủ tục hành chính, về kinh phí và về nhân sự. Xử lý chất thải y tế không phải trách nhiệm chỉ của ngành y tế mà cần sự vào cuộc đồng bộ của các ngành chức năng khác.

Phân loại rác

Nhóm PV