Khí thải do xe Volkswagen làm 5.000 người tử vong/năm tại châu Âu

Theo nghiên cứu mới đăng tải trên Tạp chí Environmental Research Letters ngày 18/9, số ca tử vong nói trên hoàn toàn khớp với các đánh giá trước đó về tỷ lệ tử vong liên quan bê bối gian lận khí thải, trong đó Volkswagen vào năm 2015 đã thừa nhận lắp đặt phần mềm gian lận để các xe ô tô của hãng này vượt qua những cuộc kiểm tra khí phát thải.

Theo nghiên cứu, nhóm chuyên gia Na Uy, Áo, Thụy Điển và Hà Lan ước tính khoảng 10.000 người tử vong tại châu Âu mỗi năm có thể là do các phân tử ô nhiễm nhỏ được thải ra từ các phương tiện chạy bằng động cơ diesel.Tuy nhiên, nếu lượng khí nitrogen oxide (NOx) từ các ôtô chạy bằng động cơ diesel lưu thông trên đường tương ứng với các mức tiêu chuẩn được đưa ra trong phòng thí nghiệm, thì có thể giảm từ 4.000 đến 5.000 ca tử vong mỗi năm tại châu lục này.

Con số này phù hợp với những đánh giá được đưa ra trước đó về các trường hợp tử vong do bê bối “Dieselgate” - vụ bê bối bùng lên khi nhà sản xuất xe hơi Volkswagen hồi năm 2015 thừa nhận đã gian dối về các thử nghiệm khí thải xe hơi.

Hồi tháng 5 vừa qua, một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Nature cũng xác định lượng khí thải vượt qua giới hạn trong giấy chứng nhận từ các phương tiện có liên quan đến khoảng 38.000 trường hợp tử vong sớm trên toàn cầu trong năm 2015.

Nhóm nghiên cứu cũng cho biết thêm các quốc gia đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ vấn đề phát thải khí gây ô nhiễm môi trường là Italy, Đức và Pháp, bởi đây là ba nước có dân số đông, tỷ lệ sử dụng ôtô chạy bằng động cơ diesel lớn.Nghiên cứu còn chỉ ra rằng số lượng xe chạy bằng động cơ diesel tại châu Âu tăng nhanh hơn so với xe chạy bằng động cơ xăng kể từ những năm 90 của thế kỷ 20.

Tính đến nay, tại châu Âu đã có hơn 100 triệu ôtô chạy bằng động cơ diesel được đưa vào lưu thông, gấp đôi so với phần còn lại của toàn thế giới.

Mặc dù động cơ diesel phát thải ít hơn khí carbon dioxide (CO2) so với động cơ xăng, song lại phát thải nhiều hơn khí NOx. Các phương tiện giao thông đường bộ phát thải khoảng 40% khí NOx tại các quốc gia Liên minh châu Âu (EU) cộng Na Uy và Thụy Sĩ.

Là một hợp chất gồm nitric oxide và nitrogen dioxide, khí NOx có trong thành phần mưa axít và trong thành phần sương mù gây khó thở. Nếu bị phơi nhiễm loại khí này trong một khoảng thời gian dài, con người có thể gặp phải các vấn đề về hô hấp, bị kích ứng mắt, mất cảm giác thèm ăn, đau đầu và suy giảm chức năng của phổi.

Cơ quan Quản lý môi trường liên bang Mỹ (EPA) tính rằng cứ 1.176 tấn NOx thải ra môi trường thì có thể dẫn tới một trường hợp tử vong. Nếu giả định rằng mỗi chiếc xe tại Mỹ di chuyển khoảng 15.000 dặm (24.140km) mỗi năm và thải ra 2,8 gram khí NOx mỗi dặm thay vì 0,7 gram như tiêu chuẩn cho phép thì 475.000 chiếc xe này có thể đã thải ra thêm 10.000-40.000 tấn vào bầu khí quyển từ năm 2008 đến nay.Tức là tương đương 8-34 người chết. Đó chỉ là những phép tính tối giản. Những tính toán thiệt hại chi tiết không đơn giản như thế, bởi lẽ toàn bộ 300 triệu người dân Mỹ đều phải được coi là nạn nhân của vụ xả khí thải bất hợp pháp này. Việc quy đổi sức khỏe con người ra tiền bạc lại càng không dễ dàng và không có công thức chung.

Một nghiên cứu khác của Học viện công nghệ Massachusetts khẳng định rằng khối lượng khí NOx mà các xe của Volkswagen đã thải ra có thể gây ra đến 59 cái chết. Nghiên cứu này đưa ra các con số khá chi tiết: khối lượng khí NOx dôi dư sẽ tạo ra 31 trường hợp viêm phế quản mãn tính, 34 trường hợp nhập viện, 120.000 ngày bị hạn chế vận động, 210.000 ngày gặp tình trạng suy hô hấp...

Sau khi có số tiền thiệt hại ước tính, một cuộc tranh luận nữa lại nổ ra về khoản tiền bồi thường. Theo lập luận của các nhà khoa học và chuyên gia pháp lý thì số tiền phạt cần phải lớn gấp nhiều lần thiệt hại thực tế mới có thể đủ sức răn đe những tập đoàn thuộc loại “cá mập” như Volkswagen. Nhưng gấp bao nhiêu lần lại là một câu hỏi không ai nhất trí được với ai.Ngày 26-6-2016, Volkswagen tuyên bố bồi thường một số tiền khổng lồ: 15,3 tỷ USD.

Linh Đức