Lời giải cho hiện tượng "trai mùng một, gái hôm rằm"
Dân gian vẫn có câu: "Trai mùng một, gái hôm rằm. Nuôi thì nuôi vậy nhưng căm dạ này" để chỉ những đứa trẻ sinh ngày mùng một, hôm rằm có tính khí khác thường, khó nuôi khó ở.
Quan niệm này liệu có cơ sở? Phải chăng, tất cả những bé nam sinh ngày mùng một âm lịch, bé gái sinh ngày rằm đều có tính cách khác thường? Lý giải của các chuyên gia, nhà văn hóa sẽ phần nào hé mở cùng bạn đọc về quan niệm dân gian này.
![]() |
Ảnh minh họa. |
Chịu ảnh hưởng từ sức hút của mặt trăng
TS. Vũ Thế Khanh, Tổng Giám đốc Liên hiệp Khoa học Công nghệ Tin học ứng dụng (UIA) thì lý giải mối quan hệ giữa việc con trai sinh đêm mùng một, con gái sinh đêm hôm rằm trên cơ sở sức hút của mặt trăng với thủy triều. Theo đó, "sức hút của mặt trăng theo âm lịch, của mặt trời theo dương lịch. Thủy triều thay đổi theo sức hút của mặt trăng. Đồng thời, chính sức hút của mặt trăng cũng đã gây ra trạng thái "thủy triều sinh học" trong cơ thể con người, làm cho chất lỏng trong cơ thể con người cũng có những thay đổi. Nó chính là nguyên nhân gây nên những kích thích thần kinh đến khủng hoảng, bị rối loạn và mất thăng bằng, làm trầm trọng thêm các chứng bệnh thần kinh... Đồng thời, những ai sinh vào hai đêm đó sẽ có những biến đổi sinh học đặc biệt hơn so với người sinh vào các đêm khác", ông Khanh nói.
Khoa học và dịch lý học giải thích rằng, nguồn khí âm thái quá của ánh trăng trong ngày rằm là căn nguyên tạo ra trạng thái thần kinh không quân bình, dẫn tới tính khí thất thường, ngang ngạnh, u tối hay tâm lý bất ổn, hoảng loạn. Như thủy triều ngoài đại dương, sức hút của mặt trăng đã gây ra trạng thái "thủy triều máu", "thủy triều sinh học" trong cơ thể con người. Nó chính là nguyên nhân gây nên những kích thích thần kinh đến khủng hoảng, bị rối loạn và mất thăng bằng, làm trầm trọng thêm các chứng bệnh thần kinh và là nguyên nhân trực tiếp của nhiều vụ tai nạn, tự tử, ngộ sát, phạm tội...
Cũng chính "thủy triều máu" đã làm cho máu chảy mạnh trong huyết quản, gây nguy hiểm cho các ca mổ (không chỉ làm bệnh nhân mất máu nhanh mà còn giảm sự minh mẫn, chính xác của phẫu thuật viên). Nó còn làm cho thuốc tiêm khó được cơ thể con người tiếp nhận, dễ bị phân rã và đào thải. Vì thế mà nhiều nhà khoa học cho rằng cần xem xét việc định ngày giờ cho các ca mổ, đồng thời đề cao thuyết "nguyệt y học" (về ảnh hưởng của mặt trăng đến y học).
"Đức năng thắng số"
Cũng theo ông Khanh, trong quan niệm văn hóa dân gian thì mặt trăng đại diện cho âm khí, đồng nghĩa với con gái, còn mặt trời đại diện cho dương khí (con trai). Ngày rằm trăng sáng nhất, đẹp nhất thì âm khí cũng lớn nhất. Con gái sinh vào đêm đó được hội tụ ánh sáng đó, một phần được chuyển hóa vào trong tính cách. Ngược lại, ngày mùng một trăng mờ nhất, dương khí sẽ thịnh. Con trai sinh vào đêm đó sẽ hội tụ những dương khí lớn này vào tính cách. "Gắn với việc thủy triều lên xuống vào hai ngày đó, cộng với sự thống kê bằng kinh nghiệm dân gian nên người ta thực sự tin rằng, "trai mùng một, gái hôm rằm" có những tính khí đặc biệt, khác người, đương nhiên có hoặc tích cực hoặc tiêu cực chứ không hoàn toàn thiên về một bên nào", ông Khanh cho hay.
Có nhiều năm làm công tác nghiên cứu, giảng dạy về văn hóa, đặc biệt là văn hóa dân gian, TS. Nguyễn Ánh Hồng, giảng viên Khoa Văn hóa phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền xác nhận: Lâu nay, người ta vẫn nhầm tưởng việc sinh con trai vào ngày mùng 1 (âm lịch), con gái sinh vào ngày rằm (ngày 15 âm lịch) đều "khó nuôi", tính khí khác người. Thế nhưng, hoàn toàn không phải vậy. "Nó chỉ áp dụng cho việc sinh vào ban đêm chứ không mấy tác dụng đối với việc sinh vào ban ngày. Việc người ta cứ đánh đồng để tăng thêm sự hồ nghi, ly kỳ cho những người sinh ra vào hai ngày này", bà nhấn mạnh. Lý giải điều này, bà Hồng cho hay: "Văn hóa phương Đông vẫn tồn tại những câu chuyện bí ẩn về việc ma cà rồng xuất hiện cùng chu kỳ của mặt trăng. Ngày mùng 1 là bắt đầu cho một chu kỳ mới, ngày 15 trăng sáng nhất lại đánh dấu chu kỳ tiếp theo là trăng mờ dần. Vì thế mà người ta gắn câu chuyện này vào những người được sinh ra trong hai đêm đó để tăng thêm tính huyền bí".
Mặc dù thừa nhận quan niệm dân gian cũng có một phần cơ sở khoa học (xét trong mối quan hệ giữa ánh trăng với thủy triều) song ông Doãn Phú, Trung tâm Nghiên cứu Tiềm năng Con người lưu ý đó mới chỉ là yếu tố ban đầu ảnh hưởng đến tính cách trẻ sinh ra trong hai đêm đó. "Còn cơ bản, tính cách ấy chịu sự chi phối bởi những quan niệm vốn đã tồn tại hàng trăm năm nay", ông Phú nói.
Theo ông Phú, người Việt có phong tục thờ cúng tổ tiên, đi lễ chùa vào mùng một, ngày rằm (ngày sóc và ngày vọng). "Những ngày ấy dân gian vẫn coi là ngày của thánh thần. Đứa trẻ sinh ra trong ngày đó được coi như là "lộc". Họ cũng sợ nếu như không đón tiếp, chăm sóc chu đáo thì phạm vào thánh thần, đứa trẻ sẽ bỏ cha mẹ mà đi (khó nuôi). Do đó, họ đón tiếp với một thái độ khác hẳn so với những đứa trẻ sinh vào các ngày khác, đêm khác. Họ chiều chuộng, nâng niu hơn. Từ đó tạo cho trẻ thế ỷ lại, coi mình là nhất, là "trung tâm vũ trụ" và ai cũng phải phục tùng, săn đón. Tính cách ấy có thể là tốt, cũng có thể theo hướng trở thành người xấu", ông Phú cho hay.
Cùng chung quan điểm, TS. Nguyễn Ánh Hồng cũng cho rằng "đức năng thắng số". "Dù sinh ra vào ngày, giờ nào nhưng được sự giáo dục, quan tâm chăm sóc của gia đình sẽ giúp cho đứa trẻ phát triển cả về thể chất lẫn tâm hồn một cách hài hòa. Không thể cứ đổ tội cho sinh vào mùng một, ngày rằm để thoái thác vai trò giáo dục của gia đình được", bà nêu quan điểm.
Theo Báo Giadinhnet
Các tin khác

Cùng chung tay bảo vệ an toàn quần thể chim yến

Công an tỉnh Tuyên Quang – Gương mẫu, đi đầu, vững vàng nơi tuyến đầu bảo vệ an ninh Tổ quốc

Bắc Ninh tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9

Phường Ninh Kiều, TP. Cần Thơ tổ chức Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc

Bệnh viện Đa khoa khu vực Quản Bạ ra mắt Khoa khám và Điều trị mới, mở rộng cánh cửa chăm sóc sức khỏe cho người dân vùng cao

Tỉnh Bắc Ninh ủng hộ 3 tỷ đồng giúp Sơn La khắc phục hậu quả sau bão

Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân lên đường thăm cấp Nhà nước Đại Hàn Dân Quốc

Thủ tướng: Lan tỏa khát vọng, truyền cảm hứng toàn xã hội thi đua làm giàu

Đại tướng Trịnh Văn Quyết dự, chỉ đạo Đại hội Đảng bộ xã Nguyên Bình (Cao Bằng) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030
Đọc nhiều

Xã Bình Xuyên (Phú Thọ): Hành trình mới với khát vọng phát triển toàn diện

Thỏa thuận hợp tác bị hủy vẫn được tòa sơ thẩm công nhận có giá trị liệu có đúng luật?

Ông Trần Duy Đông làm Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ mới

Đảng bộ xã Cờ Đỏ (Cần Thơ): Đoàn kết - Kỷ cương - Đổi mới - Phát triển

Bệnh viện Quân y 121 (Quân khu 9): Miễn tiền công khám bệnh và một phần chi phí xét nghiệm

Đảng bộ xã Cờ Đỏ (Cần Thơ): Đoàn kết - Kỷ cương - Đổi mới - Phát triển

Nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng

Sửa đổi Luật Điện lực: yêu cầu xuất phát từ thực tiễn

Chuyển đổi số báo chí: Thực trạng, thách thức và giải pháp

Đại hội Đảng bộ phường Sa Pa thành công tốt đẹp với kỳ vọng xây dựng Sa Pa thành khu du lịch mang tầm quốc tế

Đại tướng Trịnh Văn Quyết dự, chỉ đạo Đại hội Đảng bộ xã Nguyên Bình (Cao Bằng) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030

Công an xã Sơn Đông (Phú Thọ): Ra quân thực hiện đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, bảo đảm an ninh, trật tự

Hội nghị Giao ban Báo chí tháng 8/2025: Định hướng tuyên truyền thống nhất, lan tỏa khí thế sau sáp nhập ba tỉnh

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Diễn đàn kinh tế Việt Nam-Hàn Quốc Việt Nam-Hàn Quốc hợp tác phát triển chuỗi sản xuất trong kỷ nguyên mới

Hệ thống báo chí VUSTA – lực lượng không thể thiếu trong công cuộc chấn hưng văn hóa

Việt Nam-Hàn Quốc trở thành hình mẫu quan hệ đặc biệt tốt đẹp

Quyết liệt, xử lý nghiêm các tàu cá vi phạm về khai thác IUU

Lãnh đạo Công an Cần Thơ thăm hỏi, động viên tổ viên tổ ANTT bị thương khi làm nhiệm vụ

Tăng cường xử lý hành vi quảng cáo, bán thuốc lá điện tử theo hình thức thương mại điện tử

Gần 3 tấn thịt lợn "bẩn" chờ chế biến bị cơ quan chức năng phát hiện, xử lý

Quảng Ngãi: Doanh nghiệp bị loại khỏi đấu giá quyền khai thác khoáng sản vì “chữ ký số” không được công nhận

Lan tỏa yêu thương từ lực lượng Công an: Trường Đại học Cảnh sát nhân dân trao học bổng và thiết bị học tập cho học sinh nghèo tại Sa Pa

Đắk Lắk: Chung tay phát triển giáo dục - Khi yêu thương là hành động thiết thực

Trường Đại học Điện lực công bố điểm sàn xét tuyển năm 2025

Phú Thọ: Top 5 địa phương dẫn đầu toàn quốc về chất lượng thi tốt nghiệp THPT 2025
Nổi bật

Phường Bình Thuận (tỉnh Tuyên Quang) kỳ vọng xây dựng phường đạt chuẩn đô thị văn minh

Hợp tác khoa học công nghệ là một trụ cột quan trọng nâng tầm quan hệ Việt-Hàn

Tuyên Quang: Tăng cường phòng, chống bệnh Chikungunya

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Diễn đàn kinh tế Việt Nam-Hàn Quốc Việt Nam-Hàn Quốc hợp tác phát triển chuỗi sản xuất trong kỷ nguyên mới

Hệ thống báo chí VUSTA – lực lượng không thể thiếu trong công cuộc chấn hưng văn hóa

Hơn 30 chuyên gia từ Mỹ và Anh khám từ thiện cho bệnh nhân nghèo

TTYT huyện Yên Lạc: Đẩy mạnh cải cách hành chính hướng tới sự hài lòng người bệnh

Bệnh viện C Thái Nguyên: Nghiên cứu và ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong công tác khám, chữa bệnh

Bệnh viện Lao và bệnh Phổi Thái Nguyên nỗ lực vượt mọi khó khăn trong khám và điều trị bệnh

Trung tâm Y tế thị xã Phổ Yên: Nơi người bệnh gửi gắm niềm tin

Bệnh viện A Thái Nguyên: Nỗ lực, cống hiến, vì sức khỏe nhân dân

Trung tâm y tế huyện Đồng Hỷ: Nâng cao chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân

Trung tâm Y tế Chợ Đồn (Bắc Kạn): Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh
