Nhọc nhằn đời nữ phu gạch
Nhọc nhằn nữ phu gạch
Không chỉ có cánh đàn ông sức dài vai rộng làm nghề khuân vác gạch, trong số đó có không ít người là đội quân tóc dài cũng bám theo nghề dẫu vất vả gấp cánh đàn ông hàng chục lần, nhưng họ vẫn làm nghề với thái độ trọng thị, sự cần mẫn và cả những mơ ước rất giản dị trên những vết chai sần của đôi tay với những ngón tay tua tủa những vết xước.
Hôm chúng tôi có dịp trò chuyện, những người phụ nữ đang chuyền tay nhau những viên gạch táp-lô từ bãi tập kết lên xe tải, công việc diễn ra dưới trời nắng gay gắt.
Những nữ phu cần mẫn làm công việc nặng nhọc
Đầu đội chiếc nón lá, người chỉ ăn mặc với khẩu trang, bao tay bình thường, các chị cặm cụi làm cái công việc mà ai nhìn thấy cũng ái ngại. Phía trên chiếc xe tải, gạch dần được chất cao ngất lên thành thùng, những người phía dưới xếp thành hàng đều đặn chuyển từng viên gạch lên xe. Công việc cứ thế diễn ra đều đặn, nhịp nhàng dù cho cái nắng thiêu đốt và những giọt mồ hôi đẫm cả thân người.
“Đồ nghề” của những nữ phu gạch thật đơn giản. Một chiếc túi bóng, bên trong đựng một chiếc áo mưa, một đôi găng tay, một chai nước, một cái khăn mặt... là có thể bước chân vào nghề nặng nhọc này. Khi thấy tôi giơ máy ảnh lên chụp, một nhóm phụ nữ đang chờ xe đến bốc gạch nhanh nhảu: “Chú viết báo à? Nghề phu gạch của chị em tui thì có chi mà nói mô, chỉ bốc lên rồi dỡ xuống thôi mà”.
Tay thoăn thoắt bốc một lúc 2 viên (mỗi viên gạch nặng khoảng 4kg) từ bãi tập kết lên chuyển cho cô con dâu đưa lên xe tải, bà Lê Thị Lan, xóm 10, xã Quỳnh Thạch, người có thâm niên hơn 4 năm trong nghề cho biết: “Trước đây tui từng đi giúp việc nhà hàng, làm ô sin nhưng công việc vất vả mà lương thấp nên bỏ và cùng chị em trong làng ra bãi sò (gạch táp lô) kiếm tiền. Mấy ngày đầu về chân tay ê ẩm nhưng dần rồi cũng quen”.
Gia cảnh bà Lan thật đáng thương, thằng con trai đầu bị tai nạn qua đời năm 2005, bỏ lại vợ và hai đứa con nheo nhóc. 4 năm trước, chồng bà lâm bệnh rồi cũng theo thằng con trai cả mà đi.
Hiện bà sống với vợ chồng đứa con trai út bị tàn tật. Bà thì ốm yếu, một mắt bị mù phải mổ bỏ. Hằng ngày, bà dậy từ lúc 5 giờ sáng và kết thúc công việc của mình lúc trời đã tối om. May mắn lắm, mỗi ngày công bà cũng kiếm được 30.000 ngàn đồng về mua mớ cá, bó rau.
Đội quân “bốc vác” của bà Lan có khoảng 10 người đều ở trong xóm, trong đó có con dâu thứ 2 của bà. Sau khi chất đầy gạch cho một chuyến xe tải, tùy xe to hay nhỏ chia ra mỗi người trong đội của bà chỉ nhận được 3000-4000 đồng tiền công.
Trong đội quân cửu vạn chờ xe đến “ăn gạch”, chị Hồ Thị Lê (SN1984) ở xóm 10, xã Quỳnh Thạch chia sẻ: “Nhà tui được mấy sào ruộng, xong mùa không có việc gì làm nên ra bãi gạch này kiếm tiền. Trong làng người đi trước rủ người đi sau, toàn là chị em phụ nữ thôi. Ở đây tìm được người con trai bốc gạch thì hiếm lắm, họ thường đi làm ăn xa chứ ra đây bốc gạch thì “khó coi”.
Rồi chị Lê cho biết thêm, Chị Hồng cho biết làm cái nghề này có được niềm vui là trong những ngày nông nhàn, các chị em có được thêm nguồn thu nhập để lo cho gia đình. Dù số tiền không là bao nhưng có công việc để làm như vậy cũng rất đáng quý, lo được tiền ăn học cho hai đứa con nhỏ.
Tìm hiểu thực tế, được biết hiện tại chỉ riêng ở hai xã Quỳnh Thạch, Quỳnh Văn đã có khoảng hơn 100 phu bốc gạch. Họ là những người gần như là “chuyên nghiệp” và chia thành các nhóm từ 5-10 người làm việc cùng với nhau.
Hằng ngày, những người trong nhóm có mặt tại một điểm cố định và mỗi khi có việc thì ngay lập tức lên đường... Thường là họ “hợp đồng” với các tài xế, có thể là những tài xế chuyên vận chuyển gạch đi tiêu thụ, cũng có thể là các tài xế đang chạy vật liệu cho các công trình v.v... để những tài xế này gọi đi làm.
Tuy là công việc nặng nhọc thế nhưng đội ngũ lao động lại chỉ toàn phụ nữ. Số nam giới làm công việc này rất ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay. “No béo gì nghề bốc gạch thuê hả chú! Chẳng qua cánh đàn ông chê công việc này ít tiền nên không làm thôi. Giờ họ đi xây dựng, tiếp thị hết rồi”, một người phụ nữ nhanh nhảu khi thấy tôi thắc mắc.
Nhọc nhằn mưu sinh
Không chỉ bốc gạch mưu sinh, bên những chiếc máy đúc gạch táp-lô, từng tốp 4-5 phụ nữ luôn túc trực, làm quần quật để những mẻ gạch mới được ra lò. Anh Hồ Hữu Quang, chủ một cơ sở đúc gạch táp-lô ở cạnh gần trại cá giống Quỳnh Lưu cho biết: “Tuy gạch được đóng bằng máy nhưng nhiều công đoạn như khâu nhào trộn, vận chuyển nguyên liệu vào máy, bốc dỡ gạch ra khuôn, đem tới bãi phơi đều phải làm thủ công nên cần nhiều lao động”.
Những phút giây nghỉ ngơi chờ việc của các nữ phu
Cơ sở của anh Quang có tới 3 chiếc máy đúc gạch nên hằng ngày cần tới 15-20 lao động thường xuyên, tất cả đều là phụ nữ. Có mặt tại đây lúc chị em phụ nữ đang miệt mài sản xuất gạch táp-lô, tiếng máy đúc “đinh tai, nhức óc”, nhưng các cô, các chị vẫn thản nhiên làm. Mỗi ngày quần quật đóng gạch, khuân đất từ 7 giờ sáng đến 6 giờ, các “phu gạch” nữ ở đây được trả công cho 100 nghìn đồng.
Trong những phụ nữ “đóng gạch” tại đây, éo le nhất có lẽ gia cảnh chị Vương Thị thanh, (SN 1977 ở xóm 8, Quỳnh Thạch). Chồng chị bị phát hiện bị ung thư máu nên từ năm 2015 đến nay, một mình chị cáng đáng việc nhà, chăm nuôi chồng và hai đứa con ăn học bằng 5 sào ruộng và nghề đóng gạch thuê.
Với những người phụ nữ “đầu tắt mặt tối”, vất vả sớm hôm như chị em phụ nữ Thạch – Văn sống dựa vào những viên gạch táp-lô, họ nào dám mơ đến hoa tươi, món quà những ngày lễ mà chỉ mong kiếm được đồng tiền đắp đổi cho cuộc sống hàng ngày.
Những bàn tay vốn mảnh mai yếu ớt trở nên chai sạn vì những viên gạch táp-lô nặng trịch nhưng họ vẫn lấy đó làm niềm vui, vui vì phụ giúp thêm được gia đình có thêm thu nhập và cắt nghĩa từ vui vì lý do rất giản đơn: có “công ăn việc làm”.
Duy Ngợi