Hội thảo khoa học quốc gia “Những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng văn hóa trong Đảng trong giai đoạn mới”

Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được 84 tham luận, với hơn 200 đại biểu tham dự. Đây là minh chứng sinh động, rõ nét, khẳng định vai trò, tầm quan trọng của công tác xây dựng văn hóa trong Đảng và ý nghĩa thiết thực của Hội thảo.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương phát biểu tại hội thảo.

Trong bài phát biểu đề dẫn hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nói:

“Văn hoá trong Đảng là sự tổng hòa các giá trị truyền thống, tư tưởng, đạo đức, quy tắc, phong cách lãnh đạo, phương pháp làm việc, cách thức vận hành, hành vi ứng xử của tổ chức Đảng và các đảng viên trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo, trong tổ chức và sinh hoạt của Đảng.

Văn hóa trong Đảng Cộng sản Việt Nam luôn là một bộ phận quan trọng, kết tinh những giá trị tốt đẹp nhất, tiên phong nhất của văn hóa dân tộc Việt Nam và tinh hoa văn hóa nhân loại.

Văn hoá trong Đảng là một cấu phần đặc biệt quan trọng trong đời sống chính trị - tư tưởng của Đảng; là yếu tố để củng cố sự đoàn kết, thống nhất, phát huy sức mạnh nội sinh của Đảng. Xây dựng văn hóa trong Đảng có vai trò hệ trọng, quyết định đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện; hình thành phong cách lãnh đạo dân chủ, khoa học, minh bạch, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu phát triển mới trong điều kiện Đảng ta là đảng duy nhất lãnh đạo, cầm quyền; đồng thời, giúp cán bộ, đảng viên rèn luyện, tự hoàn thiện bản thân, giữ vững phẩm chất đạo đức cách mạng; ngăn chặn hiệu quả những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”.

Văn hóa trong Đảng còn là sợi dây bền chặt gắn kết Đảng với nhân dân, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng. Không chỉ giới hạn trong nội bộ Đảng, văn hóa trong Đảng với vai trò là hồn cốt, sự kết tinh sâu sắc của văn hóa chính trị Việt Nam còn có vai trò định hướng xã hội, lan tỏa mạnh mẽ những giá trị, chuẩn mực đạo đức tốt đẹp từ trong Đảng ra toàn hệ thống chính trị và xã hội, góp phần để văn hoá thật sự trở thành nguồn lực, sức mạnh nội sinh và động lực quan trọng cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Trải qua 95 năm kể ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã khẳng định được bản lĩnh, trí tuệ, uy tín và khả năng lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, đạt được những thành tựu vĩ đại trong lịch sử của dân tộc. Trong hành trình gian lao và vinh quang ấy, Đảng ta đã được tôi luyện, tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu, viết nên “cả một pho lịch sử bằng vàng”, hun đúc nên những truyền thống vẻ vang mà mỗi cán bộ, đảng viên hôm nay phải ra sức gìn giữ và phát huy.

Trong tiến trình đổi mới đất nước gần 40 năm qua, xây dựng văn hóa trong tổ chức Đảng, cơ quan Nhà nước cùng với xây dựng đạo đức, lối sống trong từng cán bộ, đảng viên là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Nhiệm vụ này được khẳng định mạnh mẽ, liên tục và xuyên suốt trong các văn kiện của Đảng qua nhiều nhiệm kỳ Đại hội; được tổ chức thực hiện và đi vào cuộc sống bằng những hành động, phong trào cụ thể, thiết thực như: học và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; xây dựng và hoàn thiện các giá trị, chuẩn mực đạo đức cách mạng trong giai đoạn mới, phù hợp với bối cảnh hiện đại, kế thừa truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc; đẩy mạnh công tác giáo dục, tuyên truyền để nâng cao nhận thức của các tổ chức đảng và từng cán bộ, đảng viên về vai trò cốt lõi của văn hóa trong xây dựng Đảng; chú trọng lan tỏa những giá trị, chuẩn mực văn hóa trong tổ chức Đảng các cấp, khẳng định bản chất cách mạng, tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Đồng thời, với tinh thần quyết liệt và mạnh mẽ, Đảng đã tích cực đấu tranh phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, góp phần xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh trong Đảng và toàn hệ thống chính trị. Đây chính là nền tảng vững chắc để nuôi dưỡng và phát triển bản lĩnh, trí tuệ, đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên, củng cố niềm tin và sự kỳ vọng của Nhân dân đối với Đảng.

Bên cạnh những thành tựu to lớn đã đạt được, cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, nhiệm vụ xây dựng văn hóa trong Đảng vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Vai trò của văn hóa trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị có nơi, có lúc chưa được coi trọng và phát huy đúng mức. Nội dung, phương thức xây dựng văn hóa trong Đảng chưa được chú trọng xứng tầm. Việc tổ chức thực hiện, lan tỏa các giá trị, chuẩn mực đạo đức cách mạng trong Đảng và hệ thống chính trị vẫn còn là một khâu yếu, chưa thật sự hiệu quả; thậm chí, một số cấp ủy đảng và đảng viên chưa quan tâm đến nhiệm vụ xây dựng văn hóa trong Đảng, chưa quyết liệt, sâu sát trong giáo dục, quản lý đảng viên. Đặc biệt, tình trạng tham nhũng, tiêu cực vẫn diễn biến phức tạp, nghiêm trọng, rất tinh vi, gây bức xúc trong xã hội. Có những cán bộ, đảng viên, trong đó có cả những cán bộ cấp cao của Đảng thiếu bản lĩnh, thiếu tu dưỡng về đạo đức, bị suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống vẫn bị cám dỗ, mua chuộc, lao vào những lợi ích bất minh, không làm tròn trách nhiệm, bổn phận trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Đất nước ta đang bước vào một kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, mở ra những vận hội to lớn nhưng cũng đặt ra không ít thách thức đòi hỏi chúng ta phải có tư duy, cách làm mới, những đột phá trong các quyết sách chiến lược; khơi dậy niềm tự hào, phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, sức mạnh, tinh thần đoàn kết và ý chí của con người Việt Nam; thống nhất chặt chẽ giữa “ý Đảng, lòng dân”; tiếp tục nâng tầm tư duy, trí tuệ, bản lĩnh của Đảng để lãnh đạo đất nước vững bước trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững. Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, đảm bảo Đảng là người cầm lái vĩ đại, đưa dân tộc ta tiến lên mạnh mẽ. Trong Diễn văn tại Lễ kỷ niệm 90 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng chí cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Một đảng cách mạng chân chính có đường lối đúng, có tổ chức chặt chẽ, có đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, gương mẫu, tận tụy, gắn bó máu thịt với nhân dân, được nhân dân ủng hộ, thì đảng đó có sức mạnh vô địch, không thế lực nào ngăn cản nổi trên con đường dẫn dắt dân tộc đi lên”.

Trong bối cảnh mới đó, xây dựng văn hóa trong Đảng lại càng trở nên quan trọng, nhưng cũng là nhiệm vụ trở nên phức tạp, khó khăn hơn, liên quan đến nhiều chủ thể, với nhiều nội dung mới, nhiều khía cạnh khác nhau”.

Trên tinh thần đó, tại hội thảo, các nhà khoa học, các đại biểu đã tập trung thảo luận, làm sâu sắc hơn các vấn đề như:

- Nhìn lại các chặng đường lịch sử qua 95 năm Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam, trong đó có 40 năm Đảng lãnh đạo công cuộc đổi mới đất nước, làm rõ cơ sở khoa học để thống nhất nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của xây dựng văn hóa trong Đảng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng văn hoá chính trị và xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

- Tổng kết, đánh giá những nhiệm vụ cụ thể trong việc triển khai xây dựng văn hóa trong Đảng, chỉ ra được những thành tựu quan trọng và cả những hạn chế, bất cập; khoảng cách giữa việc xây dựng, tuyên truyền các giá trị, chuẩn mực đạo đức trong Đảng với việc thực hành của cán bộ, đảng viên. Rút ra các bài học kinh nghiệm; phân tích rõ nguyên nhân, nhất là nguyên nhân của các hạn chế, yếu kém, bất cập; xác định rõ những điểm nghẽn và rào cản trong quá trình xây dựng và thực hành văn hóa trong Đảng hiện nay. Đồng thời, từ thực tế xây dựng và thực hành văn hoá ở các tổ chức Đảng hiện nay, chỉ ra những cách làm hay, mô hình tốt có thể nhân rộng trở thành phong trào rộng rãi trong toàn Đảng.

- Đề xuất, kiến nghị mục tiêu, phương hướng và cách thức xây dựng văn hóa trong Đảng phù hợp với bối cảnh mới; đặc biệt là đổi mới cách thức xây dựng và thực hành văn hoá trong Đảng, văn hoá chính trị; cụ thể hoá, nâng cao hiệu quả thực hành các chuẩn mực đạo đức cách mạng trong giai đoạn mới đã được ban hành; tăng cường giáo dục tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; xử lý hài hoà mối quan hệ giữa “xây” và “chống”; phát huy tính chủ động sáng tạo gắn với phân cấp, phân quyền; phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu; xiết chặt kỷ cương, kỷ luật, kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong Đảng; đổi mới công tác tổ chức và cán bộ; thúc đẩy chuyển đổi số gắn với xây dựng văn hoá trong Đảng; phát huy vai trò của nhân dân trong xây dựng văn hóa trong Đảng; giải quyết hài hoà mối quan hệ giữa hội nhập quốc tế và giữ gìn bản sắc văn hóa trong Đảng; gắn xây dựng văn hóa trong Đảng với xây dựng văn hoá chính trị, văn hóa dân tộc và với phát triển kinh tế - xã hội...

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương phát biểu tại hội thảo.

Kết luận Hội thảo khoa học quốc gia quan trọng này, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương phát biểu:

Thứ nhất, trên cơ sở kế thừa, bổ sung và phát triển những kết quả nghiên cứu trong thời gian vừa qua, từ nhiều cách tiếp cận khác nhau, Hội thảo đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về nội hàm khái niệm, vị trí, vai trò, tầm quan trọng và đặc điểm, nội dung của công tác xây dựng văn hóa trong Đảng.

Xây dựng văn hoá trong Đảng là vấn đề hệ trọng, trong điều kiện Đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Đó là một trong những nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ, mục tiêu trong thời kỳ phát triển mới của đất nước.

Thứ hai, Hội thảo đã phân tích, đánh giá, khẳng định kết quả quan trọng đã đạt được; đồng thời thẳng thắn chỉ ra hạn chế, bất cập và xác định những vấn đề cấp thiết đặt ra trong công tác xây dựng văn hóa trong Đảng hiện nay.

Các cấp ủy, tổ chức Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên đã có nhận thức đầy đủ hơn về nhiệm vụ xây dựng văn hóa trong Đảng; tổ chức triển khai thực hiện, gắn với xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đạt được những kết quả quan trọng. Công tác xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh được đẩy mạnh. Tinh thần tự phê bình và phê bình, chất lượng sinh hoạt đảng, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức của đảng viên ở nhiều cấp uỷ, tổ chức Đảng được nâng lên. Phần lớn đội ngũ đảng viên luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, có ý thức rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tự phê bình và phê bình, tiên phong, gương mẫu, xây dựng mối quan hệ với đồng chí, đồng nghiệp, giữ mối liên hệ mật thiết với Nhân dân. Những kết quả đạt được nêu trên có ý nghĩa quan trọng, từng bước ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ, góp phần gìn giữ, phát huy, phát triển các giá trị văn hóa trong Đảng, tiếp tục củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, công tác xây dựng văn hóa trong Đảng cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập. Nhận thức lý luận về văn hóa trong Đảng và nhiệm vụ xây dựng văn hóa trong Đảng của một số cấp ủy, tổ chức Đảng và cán bộ, đảng viên chưa đầy đủ, dẫn đến việc thể chế hóa, cụ thể hóa và triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, văn bản của Đảng về xây dựng văn hóa của tổ chức Đảng và đội ngũ đảng viên còn chậm, chưa xác định rõ cơ chế, mô hình hiệu quả để triển khai thực hiện đồng bộ; chưa thống nhất nhận thức về hệ giá trị văn hóa của tổ chức Đảng. Công tác kiểm tra, giám sát, gắn với đánh giá, xếp loại, khen thưởng, kỷ luật,… trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng văn hóa trong Đảng có lúc, có nơi tiến hành chưa thường xuyên, thậm chí mang tính hình thức, chiếu lệ, hiệu quả chưa cao. Một bộ phận đảng viên còn hạn chế về năng lực, trình độ, trách nhiệm; phai nhạt lý tưởng cách mạng, thiếu bản lĩnh chính trị, đấu tranh tự phê bình và phê bình yếu; tinh thần trách nhiệm, ý chí phấn đấu giảm sút; chưa gương mẫu, sống thực dụng; suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”, vi phạm nguyên tắc, kỷ luật đảng, vi phạm pháp luật… Những hạn chế, bất cập đó đang làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, danh dự của Đảng, làm xói mòn niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với Đảng, làm phương hại tới năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Đó chính là những biểu hiện suy thoái về văn hóa, sự thiếu hụt năng lực văn hóa, sự lệch chuẩn văn hóa của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên.

Thứ ba, trên cơ sở đánh giá thực trạng, phân tích, dự báo những nhân tố ảnh hưởng; các đại biểu tham dự Hội thảo đã đề xuất những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm đẩy mạnh xây dựng văn hóa trong Đảng giai đoạn mới.

Một là, các cấp ủy, tổ chức Đảng tiếp tục đẩy mạnh quán triệt, tuyên truyền toàn diện và sâu sắc hơn nữa đến đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về các giá trị văn hóa cao đẹp của dân tộc và của Đảng; về vị trí, vai trò, nội dung, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng văn hóa trong Đảng trong giai đoạn mới. Quán triệt sâu sắc các chủ trương, quan điểm của Đảng về công tác xây dựng văn hóa trong Đảng; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Xác định rõ, xây dựng văn hóa trong Đảng là sự nghiệp của Đảng, là nhiệm vụ rất quan trọng của mỗi cấp ủy, tổ chức Đảng và từng đảng viên; có ý nghĩa căn bản, cấp thiết, cần phải được triển khai đồng bộ, khoa học, thường xuyên, liên tục. Gắn kết chặt chẽ công tác xây dựng văn hóa trong Đảng với tổng thể nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng và nhiệm vụ xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao trình độ đảng viên về chính trị, tư tưởng, chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức, lối sống.

Hai là, tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ và nâng cao hiệu quả công tác thể chế hóa, cụ thể hóa các nghị quyết, chị thỉ, kết luận, văn bản của Đảng liên quan đến nhiệm vụ xây dựng văn hóa trong Đảng. Thường xuyên kiểm điểm tự phê bình và phê bình, nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ; xây dựng và thực hành phong cách trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với nhân dân của đảng viên. Thực hiện nghiêm các quy định về nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, người đứng đầu các cấp trong hệ thống chính trị. Chủ động phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Ba là, phát huy hiệu quả hơn nữa vai trò, trách nhiệm của các chủ thể, nhất là vai trò, trách nhiệm của cấp ủy Đảng và người đứng đầu cấp ủy Đảng các cấp trong triển khai xây dựng văn hóa trong Đảng. Thu hút sự tham gia, đóng góp hiệu quả hơn nữa của Nhân dân, đội ngũ trí thức, nhà khoa học, văn nghệ sĩ trong công tác xây dựng văn hóa trong Đảng. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai xây dựng văn hóa trong Đảng, gắn với đánh giá, xếp loại, khen thưởng, kỷ luật,… tổ chức Đảng, đảng viên, tạo bước chuyển căn bản trong ý thức tự giác và trách nhiệm của từng tổ chức Đảng, đảng viên trong xây dựng, thực hành các giá trị văn hóa trong Đảng.

Bốn là, đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về giá trị văn hóa trong Đảng, về công tác xây dựng văn hóa trong Đảng. Kịp thời biểu dương những mô hình tốt, cách làm hay và phê phán những hiện tượng tiêu cực, lệch lạc trong triển khai nhiệm vụ. Các cơ quan báo chí, truyền thông cần tuyên truyền hiệu quả hơn nữa, góp phần phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của Đảng, của từng đảng viên, luôn đoàn kết, thống nhất, đồng thuận, quyết tâm cao, dũng cảm và sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân, vì lợi ích chung. Bên cạnh đó, tập trung tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, xuyên tạc, bôi nhọ các giá trị văn hóa tốt đẹp của Đảng, kiên quyết, kiên trì tiến công, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.

Năm là, tăng cường hợp tác quốc tế, mở rộng giao lưu, hợp tác văn hóa với các nước, đa dạng hóa các hình thức văn hóa đối ngoại. Gắn kết ngoại giao văn hóa với ngoại giao chính trị và kinh tế; nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước và các đảng chính trị trên thế giới về xây dựng văn hóa chính trị để chắt lọc, ứng dụng hiệu quả, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Toàn cảnh hội thảo

Hội thảo là diễn đàn khoa học quan trọng để các chuyên gia, nhà khoa học, các đồng chí lãnh đạo, quản lý tiếp tục công bố, trao đổi những kết quả nghiên cứu mới, góp phần làm rõ, làm sâu sắc hơn nữa những vấn đề lý luận và thực tiễn; xác định nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm xây dựng văn hóa trong Đảng giai đoạn mới, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước.