Thư ngỏ phản đối cách miệt thị cộng đồng LGBT của Táo Quân gây xôn xao dư luận

SK&MT - Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (Viện ISEE) và Trung tâm ICS (ICS Center) vừa có thư ngỏ gửi Đài truyền hình Việt Nam (VTV) và Ban biên tập chương trình “Gặp nhau cuối năm" về cách tạo hình nhân vật Bắc Đẩu lẫn cách sử dụng ngôn từ có phần xúc phạm đến cộng đồng LGBT.

) cho biết, Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (Viện ISEE) và Trung tâm ICS (ICS Center - Tổ chức đầu tiên tại Việt Nam làm việc về quyền của người đồng tính) vừa có thư ngỏ Đài truyền hình Việt Nam (VTV) và Ban biên tập chương trình “Gặp nhau cuối năm”.

Trong thư ngỏ gửi cho Đài truyền Hình Việt Nam của hai đơn vị này cho rằng, nhiều chương trình được phát trên đài truyền hình quốc gia đang tồn tại những “hạt sạn”.

“Cụ thể, trong nhiều năm liền, cộng đồng người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT) luôn là đối tượng bị chương trình “Gặp nhau cuối năm” mang ra làm trò cười, đưa thông tin sai lệch, thậm chí xúc phạm với ngôn từ tệ hại. Đặc biệt trong chương trình “Gặp nhau cuối năm” 2017 (tiết mục “Táo Quân 2018”), nhân vật Bắc Đẩu thậm chí còn bị nói là “Con chi sống trên trời, không phải nữ cũng chẳng phải nam”, “Bọn phụ nữ một nửa”. Nhân vật Bắc Đẩu luôn được đem ra gây cười về vấn đề giới tính.

Ngoại hình “Cô” Đẩu do NSƯT Công Lý thủ vai trong chương trình Táo quân 2018.

Là tổ chức đã có nhiều năm hoạt động vì quyền của cộng đồng LGBT, chúng tôi phản đối việc sử dụng những từ ngữ miệt thị công khai làm tổn thương những thành viên của cộng đồng LGBT chỉ vì đặc điểm cơ thể của họ, cũng như làm khắc sâu thêm những định kiến và phân biệt đối xử trong xã hội với nhóm cộng đồng này”, thư ngỏ của ISEE và ICS nhấn mạnh.

Cũng theo thư ngỏ do ISEE và ICS gửi VTV thì vào năm 1973, Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ (APA) đã loại bỏ đồng tính ra khỏi danh sách các bệnh tâm thần. Đến năm 2010, Hiệp hội Chuyên khoa Thế giới về Sức khoẻ Chuyển giới (WPATH) ra tuyên bố coi việc không theo chuẩn giới không phải là một vấn đề bệnh lý (WPATH Board of Directors, 2010). Tuyên bố này nhấn mạnh: “Việc thể hiện các đặc điểm giới, bao gồm bản dạng giới mà không liên quan đến giới tính sinh học của một người là một hiện tượng phổ biến và mang tính đa dạng về văn hoá của con người, và không nên bị coi là tiêu cực hay bệnh lý mang tính di truyền”.

Tại Việt Nam vào năm 2015, Quốc hội nước ta đã biểu quyết thông qua Bộ Luật Dân sự (sửa đổi), chính thức hợp pháp hoá quyền chuyển đổi giới tính tại Việt Nam thông qua điều 37: “Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có các quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan”.

Theo đó, bản dạng giới mỗi người sinh ra là khác nhau và là vấn đề riêng tư cần được pháp luật bảo vệ; không một ai có quyền kỳ thị, bêu riếu, xúc phạm người khác chỉ vì sự khác biệt của mỗi cá nhân.

Bản thân cộng đồng LGBT tại Việt Nam với những cá nhân đang nỗ lực đóng góp xây dựng đất nước, không có lý do gì nhân phẩm của họ lại bị hạ thấp và làm trò cười cho người khác.

Điều này đi ngược lại những mục tiêu bình đẳng, đa dạng và tôn trọng quyền con người mà các tổ chức trong nước và quốc tế đang nỗ lực bảo vệ, cũng như các cam kết của Chính phủ Việt Nam.

“Chúng tôi đồng ý cuộc sống luôn cần sự hài hước và tiếng cười, chương trình giải trí trên truyền hình là cần thiết nhưng chúng tôi không cho rằng miệt thị người khác, làm tổn thương cộng đồng yếu thế là sự hài hước và nhân văn. Chúng tôi hoan nghênh sự đóng góp của quý Đài trong sự nghiệp phát triển xã hội chung. Trong hành trình đóng góp đó, chúng ta cần trân trọng các nhóm cộng đồng trong đó có người LGBT. Việc miệt thị, bêu riếu cộng đồng LGBT là một hành động cần chấm dứt”, văn bản này đề nghị.

Bên cạnh “Cô” Đẩu là Nam Tào và Ngọc Hoàng do các nghệ sỹ Xuân Bắc, Quốc Khánh thủ vai.

Về phía đơn vị sản xuất chương trình “Gặp nhau cuối năm” là Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam cho biết, cho đến chiều ngày 22/2, họ vẫn chưa nhận được văn bản phản ánh của ISEE và ICS. Tuy nhiên, họ sẽ có phản hồi khi nhận được thư để rộng đường dư luận.

Còn theo NSƯT Công Lý người thủ vai Bắc Đẩu trong chương trình Táo quân cho biết, chính anh là người đã đề xuất với đạo diễn về cách tạo hình nhân vật Bắc Đẩu như hiện nay để tăng thêm màu sắc hài hước cho nhân vật này.

“Thời đó, tôi có nói với Xuân Bắc: “Bắc ơi, anh với chú làm hai ông ở bên Ngọc Hoàng nhiều năm rồi bây giờ phải làm cái gì khác đi một chút. Anh trông gồ ghề (đầu Công Lý hồi đó cạo trọc) nhưng có thể đóng ỏn à ỏn ẻn, õng õng ẹo ẹo kiểu như “ái nam ái nữ”, còn chú thư sinh mảnh mai nhưng cứ đóng hùng hục đi… có khi lại tạo ra được nhiều sự thú vị hơn.

Xưa nay người ta thường gọi là Nam Tào - Bắc Đẩu chứ có ai gọi là “cô” Đẩu đâu. Chẳng ai quy định Bắc Đẩu phải là con gái cả nhưng tự mình nghĩ ra rồi làm vì thấy nó có sự thú vị trong đó và được khán giả đón nhận rất nhiệt tình. Từ đó, cứ chấp bút viết kịch bản lại xây dựng nhân vật theo hướng đó”, nghệ sĩ Công Lý chia sẻ.

Trong Táo Quân 2018, “Cô Đẩu” xuất hiện với 3 bộ trang phục đầy nữ tính nhưng xuyên suốt từ đầu đến cuối chương trình vẫn là một Cô Đẩu quen thuộc.

Thanh Thu