Đất Thạch Thố và men Thiên Hà tạo nên Tinh hoa Gốm Việt
|
Đam mê nghề gốm
Xóm 7, xã Xuân Quan, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên (giáp làng gốm nổi tiếng Bát Tràng, Gia Lâm, Hà Nội), những ngày cuối năm xen giữa những sắc hoa xuân rực rỡ trên các cánh đồng hoa là khung cảnh vừa tĩnh lặng vừa nhộn nhịp của những lò gốm đang hối hả cho chuyến hàng tỏa đi khắp nơi không chỉ ở trong nước mà còn ra ngoài biên giới tới tay những người yêu gốm Việt.
![]() |
|
Mặc dù trải qua không ít thăng trầm của lịch sử cũng như biến động của thị trường, làng nghề gốm truyền thống nơi đây vẫn luôn được bảo tồn và ngày càng khẳng định được tên tuổi và lan tỏa rộng rãi. Thương hiệu hàng gốm thủ công Xuân Quan, với các sản phẩm như liềm, lọ hoa, ấm trà, dụng cụ pha trà (trà cụ)… đã có chỗ đứng trên thương trường nhờ vào chất lượng và sự tinh tế, linh hoạt trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Nơi ấy, có một chàng trai say mê nghề gốm Nguyễn Văn Chiến, sinh năm 1994, được mọi người gọi với cái tên thân yêu là Chiến “Gốm”, quê ở Cao Đức, Gia Bình (Bắc Ninh) nhưng sinh ra và lớn lên tại mảnh đất Xuân Quan, Văn Giang (Hưng Yên), nổi tiếng với nghề làm gốm cổ.
Chiến “Gốm”, xuất thân trong một gia đình có truyền thống làm nghề gốm thủ công. Cha Anh là nghệ nhân Nguyễn Văn Chế - một thợ gốm thủ công nồi tiếng tài hoa với kỹ thuật tạo hình và làm men thượng thừa. Ông là người truyền lửa cho rất nhiều thế hệ theo nghề gốm thủ công. Ông Chế cũng chính là một học trò xuất sắc của bậc thầy trong nghề gốm - ông Căn "Thần Đất".
![]() |
|
Anh Chiến “Gốm” chia sẻ, từ nhỏ mỗi hơi thở, bước chân của Anh đều in dấu và thấm đẫm những tinh hoa của Cha Ông, nên khi 8 tuổi Anh đã bước chân vào nghề gốm, đến nay 31 tuổi, Anh đã 23 gắn bó với nghề gốm. Xưởng gốm của anh chỉ thuê ít lao động bên ngoài mà chủ yếu là anh, em trong gia đình cùng làm ra một số loại sản phẩm gốm sứ đặc trưng được sản xuất bằng thủ công truyền thống và luôn được khách hàng, đặc biệt là những người yêu trà cụ háo hức chờ đón với những giá trị khác biệt, không đụng hàng và riêng có.
“Để có một sản phẩm gốm sứ tốt, mọi công đoạn đều rất quan trọng, từ việc chọn đất, gia công, vẽ đến nung. Những bí quyết truyền thống được truyền lại qua các thế hệ và phát triển phù hợp với từng sản phẩm, từ cách chọn đồ nghề, đất, pha trộn men... đã tạo nên những sản phẩm đặc trưng, bền bỉ”, anh Chiến bộc bạch.
![]() |
|
Không chạy theo trào lưu của thị trường, Chiến “Gốm” quyết tâm “ngược dòng" để kiên định với cách làm gốm thủ công. Ngày ngày, người nghệ nhân trẻ miệt mài nặn, mải mê vuốt ve trên bàn xoay cũ kỹ mà ngày nay ít ai dùng. Bên chiếc bàn xoay và những tẳng đất Thạch Thố, anh thỏa sức sáng tạo với đất, miệt mài với những dòng men để tạo ra những sản phẩm gốm của riêng mình. Lúc ấy, tâm hồn Anh như hòa quyện vào từng thờ đất, màu men.
Sự khác biệt trong các sản phẩm của Chiến “Gốm" còn đến từ sự khắt khe trong việc lựa chọn nguyên liệu. Từ chiếc ấm, chén cho đển các dụng cụ trà cụ khác như khải, tống đều được anh chế tác dựa trên những sản phẩm độc quyền. Có lẽ vì vậy mà cả Chiến “Gốm” và các sản phẩm của anh đều được nhiều người trong giới coi như "của hiếm".
![]() |
|
Chia sẻ về dòng men Thiên Hà độc quyền, anh Chiến cho biết, đây là dòng men gốm đặc biệt, nổi bật với vẻ đẹp huyền ảo, tựa bầu trời đêm rực rỡ ánh sao được anh nghiên cứu và chế tác thành công vào năm 2021. Dòng men này là sự kết nợp nguyên liệu tự nhiên quý hiếm và kỹ thuật nung gốm cổ truyển, tạo ra lớp men huyền ảo và lạ mắt mà chỉ có ở lò gốm của Chiến “Gốm”.
Không chỉ đẹp về thẩm mỹ, men Thiên Hà trong thưởng trà còn giúp làm mềm nước, khử vị chát tự nhiên của trà, đồng thời làm nổi bật hương thơm tinh tế của từng loại trà, tạo nên một trải nghiệm thưởng trà trọn vẹn.
![]() |
|
Người tinh vị khi thưởng trà bằng chén Thiên Hà sẽ thấy trà đỡ chát, kích hương, kích vị hơn. Đặc biệt với dòng trà sen của Việt Nam, lớp men từ chén có tác dụng làm cho hương của trà thêm sâu, vị của trà thêm đậm. Khi uống hết, hương của trà sẽ được lưu lại bên trong những thớ đất thông qua những lỗ nhỏ li ti củalớp men có chứa nhiều oxit sắt. Có thể đó là những yếu tố giúp hương vị của trà ẩn sâu trong chén, giúp chén lưu hương nhiều hơn. Chính vì thế, Chiến Gốm tự hào là người được chọn sản xuất những chiếc chén men Thiên Hà làm chén chủ trong tiệc trà của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng Bí Thư - Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình. Đó là những ký ức, là động lực, là cảm hứng để Anh tiếp tục hoàn thiện những tác phẩm trà đạo hướng tới là những sản phẩm sưu tầm và mang đậm hồn Việt đi muôn nơi.
![]() |
"Chiến Gốm" tự hào là người được chọn sản xuất những chiếc chén men Thiên Hà làm chén chủ trong tiệc trà của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng Bí Thư - Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình |
Lưu giữ giá trị gốm Việt
Chính sự say mê lao động, với cách làm mang nhiều giá trị truyền thống và sự khác biệt đã giúp cho thương hiệu Chiến “Gốm” được định giá, định danh trong làng gốm.
Về đất Thạch Thố, loại đất này được khai thác ở vùng Trung Du của Việt Nam, có chất lượng tương đồng với đất tử sa của Trung Quốc (dùng làm ấm trà tử sa). Khi kết hợp đất Thạch Thố với đất sét và men Thiên Hà, chúng trở thành nguyên liệu chủ chốt tạo nên sự kỳ diệu của gốm sứ, mang lại các sản phẩm đa dạng và phong phú. Đây là điều không phải nghệ nhân nào cũng may mắn đạt được, vì rủi ro cao và đòi hỏi kỹ thuật tinh tế.
![]() |
|
Anh Chiến cho biết, gốm sứ là sản phẩm truyền thống được tạo ra bởi bí quyết sản xuất và đòi hỏi kỹ năng, kỹ xảo cao. Thời xưa, các lò gốm thủ công tuyệt đối giấu nghề theo phương pháp cha truyền con nối. Đặc biệt, nước men để tráng lên đồ gốm là bí quyết của mỗi nhà lò và được gìn giữ như "tuyệt kỹ kungfu" vậy.
Tuy nhiên, quan điểm này không còn đúng trong bối cảnh hiện tại, đặc biệt là khi các sản phẩm gốm sứ trên thị trường không còn nhiều giá trị khi được sản xuất đại trà với quy mô công nghiệp.
Vì vậy, anh Chiến vẫn luôn đau đáu về việc gìn giữ nghề theo cách làm thủ công truyền thống. Anh dự tính sẽ tìm tối đa 3 người có đủ tài năng, tố chất, để đồng hành cùng anh trong việc tạo tác sản phẩm theo cách thủ công nhất có thể.
![]() |
|
Anh Chiến cũng lo lắng về một ngày nào đó bài men Thiên Hà độc quyền bị thất truyền. Bởi, Chiến còn rất trẻ và bài men này cũng chưa được hoàn thiện ở mức cao.
"Thời gian tới, Chiến sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển dòng men này. Chiến tin rằng đến một thời điểm nào đó, bài men sẽ còn có những biến thể đẹp hơn nữa, chất lượng hơn. Khi ấy, Chiến sẽ tập trung nhiều hơn đến việc trao truyền món nghề này" - anh Chiến chia sẻ.
Với tài năng thiên bẩm, sự tinh tế và trái tim rung cảm nghệ thuật tuyệt vời, người nghệ nhân trẻ sớm nhận thấy và lĩnh hội được những tinh túy mà cha ông ngàn năm đúc kết. Với anh, nghề gốm không phải con đường mưu cầu danh lợi hay vật chất mà là để thoa mãn khát vọng nhân lên những giá trị, những tinh hoa chất chứa hồn cốt bao đời.
Hiện tại, nghệ nhân Nguyễn Văn Chiến chỉ mong muốn bản thân có đủ sức khỏe để được tiếp tục làm nghề, bởi "gốm là cuộc sống của tôi, dù nhọc nhằn, nhưng tôi vẫn sẽ giữ nghề, không thể bỏ được. Tôi muốn tạo nên những tác phẩm gốm tinh xảo hơn nữa để một ngày, trên các bàn trà cụ không chỉ ở Việt Nam mà ở các quốc gia khắp năm châu, bốn bể đều có dấu ấn của gốm Việt”, anh Chiến bộc bạch./.
Các tin khác

Lưu giữ, lan tỏa tinh hoa đúc trống đồng Đông Sơn

Đến với vẻ đẹp bí ẩn hoang sơ của Vân Nam

Môi sinh tịnh độ ngay tại nhân gian

Tĩnh là trí tuệ

Chương trình nghệ thuật chào mừng những du khách đầu tiên tới Sa Pa năm 2025

Làng du lịch sinh thái Ông Đề: Điểm đến độc đáo ở Miền Tây

Đệ nhất hùng sơn Tây Bắc: Ngũ Chỉ Sơn sức hút từ du lịch khám phá

Diễn đàn “Giải pháp xanh toàn diện các khu công nghiệp và xúc tiến đầu tư vào tỉnh Vĩnh Phúc” thu hút gần 680 triệu USD vốn FDI, DDI

Chuyển đổi số ngành Bảo hiểm mang lại nhiều lợi ích thiết thực
Đọc nhiều

Nông Cống (Thanh Hóa): Dân bất an vì nhà ở nằm trong vùng bảo vệ lòng hồ Bòng Bòng

Cần Thơ: Cơ hội để Khu sinh thái Sông Hậu Farm "cất cánh"

Huyện Lập Thạch tổ chức Lễ công bố Quyết định thành lập Đảng bộ xã Tây Sơn

Trường THCS Linh Đàm chú trọng xây dựng không gian học tập xanh

Công ty cổ phần bê tông 620 Châu Thới: Năng động, tiêu biểu trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng ngành giao thông vận tải
Videos
E-magazine Inforgraphic Video

Phòng ngừa cháy nổ trong dịp Tết Nguyên đán

Bản tin tổng hợp số 8 tháng 11 của Tạp chí Sức khoẻ & Môi trường

Hà Nội (Q.Hà Đông) : Môi trường sống của người dân không được đảm bảo bởi những công trình vi phạm TTXD

Giải pháp giảm thiểu đốt ngoài trời, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp - Cơ hội từ GAHP

Ngành Thép hướng tới tiêu hao nguyên liệu thấp

Chính thức thông cầu phao tạm thay thế cầu Phong Châu (Phú Thọ)

Cách xử lý vệ sinh môi trường sau mùa bão lụt

Tạp chí Sức Khỏe & Môi Trường chia sẻ khó khăn với đồng bào chịu thiệt hại do cơn bão Yagi

Thái Nguyên "gồng mình" vượt qua trong cơn lũ lịch sử

Thực trạng ô nhiễm môi trường từ dự án xây dựng trở thành nỗi lo hiện hữu của người dân tại Hưng Yên

Khuyến khích lối sống năng động lành mạnh là thông điệp mà Herbalife Việt Nam muốn mang đến giải chạy VnExpress Marathon Hạ Long 2024

Kỷ Niệm Hành Trình Đồng Hành Lâu Dài Cùng Thể Thao Việt Nam - Herbalife Ra Mắt Video Âm Nhạc “Tiếp Lửa Vinh Quang” .

Ciputra Hà Nội giao lưu bóng đá chào mừng ngày báo chí cách mạng Việt Nam

Xã Ngũ Hiệp (huyện Thanh Trì, Hà Nội): Phát động Ngày chạy Olympic vì sức khỏe toàn dân

Đất Thạch Thố và men Thiên Hà tạo nên Tinh hoa Gốm Việt

Lưu giữ, lan tỏa tinh hoa đúc trống đồng Đông Sơn

Đến với vẻ đẹp bí ẩn hoang sơ của Vân Nam

Môi sinh tịnh độ ngay tại nhân gian
Nổi bật

Vĩnh Phúc phấn đấu xây dựng ngành Y tế trong top 10 cả nước

Điều động, chỉ định đồng chí Trương Cảnh Tuyên giữ chức Phó Bí thư Thành ủy Cần Thơ

Biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi

Quân khu 9 kiểm tra công tác chuẩn bị giao nhận quân tại TP Cần Thơ

Sắp nồm ẩm và rét kéo dài ở miền Bắc

Hơn 30 chuyên gia từ Mỹ và Anh khám từ thiện cho bệnh nhân nghèo

TTYT huyện Yên Lạc: Đẩy mạnh cải cách hành chính hướng tới sự hài lòng người bệnh

Bệnh viện C Thái Nguyên: Nghiên cứu và ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong công tác khám, chữa bệnh

Bệnh viện Lao và bệnh Phổi Thái Nguyên nỗ lực vượt mọi khó khăn trong khám và điều trị bệnh

Trung tâm Y tế thị xã Phổ Yên: Nơi người bệnh gửi gắm niềm tin

Bệnh viện A Thái Nguyên: Nỗ lực, cống hiến, vì sức khỏe nhân dân

Trung tâm y tế huyện Đồng Hỷ: Nâng cao chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân

Trung tâm Y tế Chợ Đồn (Bắc Kạn): Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh
