Phát triển hệ thống y tế trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước
PGS.TS Phan Lê Thu Hằng, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính, Bộ Y tế – một người gắn bó nhiều năm với công tác quản lý và phát triển y tế cơ sở nhấn mạnh, sự phát triển của hệ thống y tế cần đồng hành cùng quá trình phát triển kinh tế xã hội có nhiều bước đột phá trong tương lai.
![]() |
PGS.TS Phan Lê Thu Hằng, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính, Bộ Y tế - Ảnh: VGP |
Đặc biệt, trong giai đoạn phát triển mới, hệ thống Y tế cần thực hiện tốt đồng thời cả 3 vai trò: là trụ cột vững chắc về an sinh xã hội và phát triển con người; là lá chắn tin cậy đảm bảo an ninh y tế và là ngành dịch vụ đặc biệt đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.
Trước hết, hệ thống y tế phải được phát triển tương xứng với sự phát triển kinh tế xã hội chung của đất nước, với mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Điều này có nghĩa, tới năm 2045, hệ thống y tế nước ta cần đạt được mức phát triển tương đương trung bình của các quốc gia OECD.
Thứ hai, hệ thống y tế phải có đóng góp tích cực và hiệu quả vào quá trình phát triển kinh tế xã hội. Sự đóng góp này có thể được thể hiện trên nhiều khía cạnh như chăm sóc sức khoẻ đảm bảo nguồn nhân lực khỏe mạnh, góp phần cải thiện năng suất lao động toàn xã hội. Chăm sóc sức khoẻ là ngành kinh tế thu hút nhiều lao động, chủ yếu là lao động chất lượng cao, đồng thời là ngành dịch vụ có doanh thu lớn, nhiều tiềm năng đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế...
Thứ ba, hệ thống y tế cần đảm bảo lan tỏa những thành quả của quá trình phát triển kinh tế xã hội tới người dân, đảm bảo người dân được thụ hưởng những thành quả của quá trình tăng trưởng kinh tế, đó là các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ chất lượng với đặc trưng là dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu, mang lại lợi ích trực tiếp và dễ nhận biết cho người dân.
Nhận diện nhiều cơ hội và thách thức đan xen
Cũng theo PGS Phan Lê Thu Hằng, để phát triển một cách hiệu quả và bền vững trong bối cảnh có nhiều cơ hội và thách thức đan xen, hệ thống y tế cần nhận diện, tận dụng tốt những cơ hội và giải quyết hiệu quả những thách thức của môi trường bên ngoài cũng như bên trong mà hệ thống y tế đang đối mặt.
Cụ thể, ngành Y tế đang có những yếu tố thuận lợi rất cơ bản. Đó là, Việt Nam có quyết tâm chính trị rất cao và lâu dài đối với công tác y tế. Đảng, Quốc hội, Chính phủ luôn coi công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân là một trong những ưu tiên hàng đầu.
Quy mô nền kinh tế đang mở rộng với tốc độ tương đối nhanh, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc gia tăng đầu tư cho lĩnh vực y tế. Đồng thời, người dân có nhận thức tốt hơn về vai trò của sức khỏe và ý nghĩa thiết thực của các hoạt động bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe. Do vậy, việc khuyến khích tính tự chủ của người dân, gia đình và cộng đồng trong việc tối ưu hóa sức khỏe thuận lợi hơn.
Tuy nhiên, ngành Y tế cũng đang phải đối mặt với sự kết hợp giữa những thách thức mang tính toàn cầu và những thách thức trong nội tại hệ thống y tế.
Trên bình diện toàn cầu, thách thức đó là sự gia tăng nhu cầu chăm sóc sức khỏe và kỳ vọng về chất lượng dịch vụ y tế; sự thay đổi mô hình bệnh tật với sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm; tình trạng già hóa dân số; mối đe dọa ngày càng tăng của các bệnh dịch mới nổi và các tác nhân gây bệnh mới; tác động bất lợi của biến đổi khí hậu và công nghiệp hóa; xu hướng chi phí y tế ngày càng tăng cao.
Đại dịch COVID-19 dù đã qua đi nhưng đã để lại những tác động tiêu cực có quy mô rộng lớn, khiến tổng nhu cầu chăm sóc sức khoẻ gia tăng mạnh sau thời gian bị gián đoạn trong tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế, trong khi nguồn cung hàng hóa phục vụ chăm sóc sức khoẻ trở nên khan hiếm hơn và có chi phí cao hơn do sự đứt gãy chuỗi cung ứng cũng như các chính sách bảo hộ thương mại.
Những thách thức nội tại
Bên cạnh đó, nhiều thách thức nội tại vẫn đang tồn tại ở các mức độ khác nhau, được xem có ảnh hưởng tiêu cực tới hiệu quả vận hành chức năng chung của hệ thống y tế.
Đó là hệ thống cung ứng dịch vụ phân mảnh và thiếu cân bằng do dựa nhiều vào các dịch vụ bệnh viện; sự bất tương xứng giữa chăm sóc sức khoẻ ban đầu và chăm sóc sức khoẻ chuyên sâu còn bộc lộ rõ, gây ảnh hưởng tiêu cực tới hiệu quả sử dụng nguồn lực cho chăm sóc sức khoẻ.
Mô hình hệ thống y tế giá rẻ (có độ bao phủ rộng, chi phí thấp nhưng chất lượng hạn chế) không đáp ứng được yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới, với đòi hỏi cao và nhiều về chất lượng dịch vụ y tế cũng như khả năng hội nhập quốc tế.
Mạng lưới y tế cơ sở dù có diện bao phủ rộng nhưng chưa đủ khả năng chăm sóc sức khoẻ ban đầu hiệu quả theo mô hình mới (đảm bảo chăm sóc sức khoẻ lồng ghép, toàn diện theo suốt vòng đời); khả năng tiếp cận các bệnh viện Trung ương, tuyến cuối về chuyên môn kỹ thuật ở một số khu vực còn hạn chế.
Những thay đổi có tính quy luật khó đảo ngược về dân số học (suy giảm tổng tỷ suất sinh, già hóa)… dự kiến sẽ tạo ra gánh nặng chi phí chăm sóc sức khoẻ trong tương lai không xa.
Hệ thống y tế và các chính sách liên ngành chưa theo kịp những thay đổi với tốc độ nhanh và phức tạp về nhân khẩu học, tốc độ già hóa được đánh giá nhanh hơn tốc độ cải thiện hệ thống chăm sóc sức khoẻ và an sinh xã hội cho người già.
Hệ thống tài chính y tế vẫn đang trong quá trình chuyển đổi, chưa thực hiện thật sự hiệu quả các chức năng cơ bản của tài chính y tế, bao gồm huy động nguồn lực (tổng chi chăm sóc sức khỏe bình quân đầu người thấp), phân bổ nguồn lực (đầu tư cho y tế dự phòng, y tế cơ sở chưa bảo đảm) và sử dụng nguồn lực (phương thức chi trả chậm đổi mới).
Ngoài ra, công suất đào tạo tăng nhanh nhưng quản lý chất lượng đào tạo nhân lực y tế chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế cũng như yêu cầu hội nhập quốc tế. Các chính sách phát triển nhân lực y tế phần nhiều mang tính ngắn hạn; các chính sách dài hạn mang tính hệ thống còn hạn chế.
Công tác quản trị ngành Y tế ngày càng phức tạp, do hệ thống y tế có quy mô ngày càng lớn, cấu trúc phức tạp và tương đối thiếu linh hoạt, trong khi cần đảm bảo yêu cầu kép, vừa phải đổi mới và phát triển hệ thống y tế thông qua các chiến lược và chính sách dài hạn, vừa cần nhanh chóng có các giải pháp mang tính tình huống để giải quyết những điểm nghẽn trước mắt (về mua sắm, đấu thầu…).
![]() |
Các chính sách phát triển nhân lực y tế phần nhiều mang tính ngắn hạn - Ảnh: VGP |
6 cấu phần cơ bản đều cần được đổi mới
PGS Phan Lê Thu Hằng nhấn mạnh, trong giai đoạn phát triển mới, toàn bộ 6 cấu phần cơ bản của hệ thống y tế đều cần được đổi mới, cải tiến liên tục theo hình xoắn ốc trong một khung cấu trúc thống nhất, đảm bảo sự tương tác hiệu quả giữa các thành tố này để tối ưu hóa tác động chung mong muốn.
1-Đổi mới mạnh mẽ tư duy quản trị
Trong công tác quản trị ngành Y tế, cần đổi mới mạnh mẽ tư duy quản trị theo nguyên tắc tâm huyết, trách nhiệm, trí tuệ, tầm nhìn tạo nên thành tựu, kiên quyết chuyển đổi tư duy quản trị tuyến tính, quản trị dựa vào kinh nghiệm sang quản trị dựa trên bằng chứng khoa học, quản trị căn cứ vào kết quả, kiến tạo môi trường quản trị trong suốt, nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.
Quán triệt quan điểm mới về phát triển hệ thống Y tế. Theo đó, bên cạnh việc kế thừa định hướng công bằng, hiệu quả, chất lượng và hội nhập, cần chú trọng nâng cao năng lực chống chịu và khả năng duy trì bền vững để đảm bảo năng lực thích ứng linh hoạt, hiệu quả của hệ thống Y tế trong giai đoạn mới. Từng bước chuyển đổi mô hình hệ thống y tế giá rẻ sang mô hình hệ thống y tế hiệu quả với chi phí hợp lý (diện bao phủ rộng khắp, chất lượng cải thiện liên tục với chi phí phù hợp).
![]() |
Nâng cao khả năng cung ứng và cải thiện liên tục dịch vụ y tế |
2-Nâng cao khả năng cung ứng và cải thiện liên tục dịch vụ y tế
Cần nâng cao năng lực cung ứng và cải thiện liên tục chất lượng dịch vụ y tế, đảm bảo việc cung ứng bền vững, đặc biệt là các dịch vụ y tế cơ bản có chất lượng. Qua đó góp phần đảm bảo người dân được thụ hưởng những thành quả của quá trình đổi mới và phát triển đất nước, đặc biệt là những dịch vụ cơ bản, mang lợi ích thiết thực, trực tiếp và có thể nhận biết được.
Trong đó, y tế dự phòng cần nâng cao năng lực dự báo, giám sát và phát hiện dịch bệnh sớm, khống chế kịp thời các dịch bệnh. Bảo đảm đủ vaccine và tỷ lệ tiêm chủng mở rộng đạt trên 90%, thực hiện lộ trình tăng số loại vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng.
Đối với y tế cơ sở, chú trọng mở rộng không gian phát triển và tăng cường động lực phát triển mạng lưới này, thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp chủ chốt đã được xác định trong Chỉ thị số 25/CT-TW của Ban Bí thư về tiếp tục củng cố, hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động của y tế cơ sở trong tình hình mới.
Đồng thời, chú trọng phát triển năng lực nội tại bền vững của mạng lưới y tế cơ sở; đảm bảo sự kết nối chặt chẽ giữa y tế cơ sở với y tế chuyên sâu cũng như sự tương tác hiệu quả giữa y tế cơ sở với cộng đồng, gia đình và cá nhân; hỗ trợ và thúc đẩy quá trình tự đổi mới, tự hoàn thiện liên tục của mạng lưới y tế cơ sở.
Đảm bảo đồng bộ cả 3 yếu tố then chốt cho sự phát triển của mạng lưới này, bao gồm: cam kết chính trị cao và lâu dài, hệ thống giải pháp kỹ thuật hoàn chỉnh và khả năng huy động nguồn lực tài chính đầy đủ.
3-Cải tiến quy trình quản lý thuốc, vaccine và thiết bị y tế
Cần phải nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý thuốc, vaccine và thiết bị y tế thông qua cải tiến quy trình quản lý, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và bố trí nhân lực hợp lý. Thực hiện hiệu quả đấu thầu tập trung, đàm phán giá góp phần giảm chi phí thuốc. Xây dựng cơ chế tổ chức cung ứng, dự trữ, mua sắm đặc thù đối với các loại thuốc hiếm, thuốc điều trị bệnh hiếm. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp dược, dược liệu, trang thiết bị y tế.
Cải thiện khả năng tiếp cận, nhận chuyển giao các sản phẩm công nghệ y tế có hàm lượng trí tuệ cao, công nghệ lõi, công nghệ nguồn. Tăng cường năng lực nghiên cứu cho các tổ chức nghiên cứu có thế mạnh như phòng chống dịch bệnh, ung thư, công nghệ sinh học, công nghiệp dược, vaccine...
![]() |
Những giải pháp cốt lõi nâng cao chất lượng nhân lực y tế cơ sở |
4-Phát triển nhân lực y tế trong tình hình mới
Cần tăng cường các nỗ lực phát triển nguồn nhân lực y tế, cải thiện các khía cạnh chủ chốt liên quan tới phát triển nhân lực, không chỉ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, phân bổ, mà còn chú trọng tới hiệu quả sử dụng nhân lực và năng lực cạnh tranh. Từng bước biến nhân lực y tế từ điểm hạn chế trở thành lợi thế so sánh của hệ thống y tế Việt Nam.
5-Đẩy mạnh đổi mới tài chính y tế
Về tài chính y tế, cần đẩy mạnh các nỗ lực đổi mới tài chính y tế theo hướng mở rộng không gian huy động nguồn lực tài chính, phân bổ nguồn lực tài chính hợp lý và sử dụng nguồn lực tài chính hiệu quả nhằm đảm bảo nền tảng tài chính bền vững cho hệ thống y tế, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cũng như cải thiện khả năng bảo vệ tài chính khi gặp vấn đề sức khỏe của người dân.
Tiếp tục đổi mới cơ chế tài chính của các đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Xây dựng giá dịch vụ y tế dự phòng; thực hiện giá dịch vụ y tế theo lộ trình tính đúng, tính đủ. Nghiên cứu, xây dựng lộ trình điều chỉnh mức đóng BHYT phù hợp. Hoàn thiện phương thức chi trả theo định suất, trọn gói theo trường hợp bệnh. Nghiên cứu từng bước mở rộng phạm vi quyền lợi BHYT.
![]() |
Xây dựng “y tế thông minh” để chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân |
6-Hình thành nền y tế thông minh
Cần tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số trong ngành y tế, hình thành nền y tế thông minh với ba nội dung chính là phòng bệnh thông minh, khám chữa bệnh thông minh và quản trị y tế thông minh, ưu tiên hoàn thiện hành lang pháp lý, hệ thống hướng dẫn kỹ thuật, hạ tầng công nghệ thông tin và chất lượng nhân lực.
Thực hiện hiệu quả việc kiến tạo và liên tục làm giàu tài nguyên dữ liệu, khai thác tài nguyên dữ liệu và đảm bảo an ninh tài nguyên dữ liệu.
Nâng cao chất lượng và hiệu quả cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Triển khai định danh và xác thực người dân, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ trực tuyến được thông suốt, hợp nhất trên toàn bộ các hệ thống trực tuyến của Bộ Y tế. Triển khai trợ lý ảo phục vụ hoạt động của cán bộ, công chức, viên chức và duy trì trợ lý ảo phục vụ người dân.
Các tin khác

Thủ tướng nêu 5 đề xuất quan trọng về môi trường, khí hậu và y tế tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS mở rộng

Bắc Ninh: Khát vọng vươn mình trong kỷ nguyên mới bằng chương trình nghệ thuật đặc biệt

Biên phòng An Giang khảo sát, nắm tình hình biên giới, địa bàn

Cán bộ xã, phường ở Cần Thơ phải quyết liệt, bắt tay vào công việc

Tổng Bí thư Tô Lâm: Kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi vận hành bộ máy mới

Hải quan Việt Nam: Triển khai quyết liệt công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại

Công bố Lệnh của Chủ tịch nước về 15 luật, 1 pháp lệnh vừa được thông qua

Hải Phòng công bố Nghị quyết sáp nhập và nhân sự chủ chốt sau hợp nhất với tỉnh Hải Dương

TPHCM: Ngày đầu tiên vận hành Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã, phường – Thủ tục nhanh gọn, người dân hài lòng
Đọc nhiều

Vĩnh Phúc bắt quả tang một cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống đang chế biến 22 con lợn dấu hiệu xuất huyết

Bệnh viện Quân y 121, Quân khu 9 gặp mặt các cơ quan báo chí nhân ngày báo chí cách mạng Việt Nam

Bệnh viện Quân y 121 (Quân khu 9): Miễn tiền công khám bệnh và một phần chi phí xét nghiệm

Ông Trần Duy Đông làm Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ mới

Quảng Hưng (Quảng Bình): Lợi dụng xây dựng nghĩa trang để khai thác khoáng sản trái phép - Thủ đoạn tinh vi gây nguy hại môi trường

Nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước góp ý kiến vào các dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng

Sửa đổi Luật Điện lực: yêu cầu xuất phát từ thực tiễn

Chuyển đổi số báo chí: Thực trạng, thách thức và giải pháp

Petrovietnam: Sẵn sàng tâm thế cho chặng đường phát triển mới

Tuyên Quang kiện toàn bộ máy ngành Y tế sau sáp nhập

Siết chặt kê đơn thuốc ngoại trú: Cụ thể hơn, minh bạch hơn vì người bệnh

Tuyên Quang kiện toàn bộ máy, công bố loạt nhân sự lãnh đạo mới

Tuyên Quang: Hai cơ sở giò chả dùng hàn the, chủ cơ sở bị khởi tố

Thủ tướng: Nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, bổ sung chính sách, pháp luật về đất đai

Quân khu 9 hoàn thành tốt công tác quân sự, quốc phòng 6 tháng đầu năm 2025

Thủ tướng: Hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người có công trước ngày 27/7

Mái ấm cho người nghèo: Phú Thọ tăng tốc trước hạn chót 31/8

Vụ việc ô tô tông 10 xe máy ở Bắc Ninh: Tạm đình chỉ công tác cán bộ Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH gây tai nạn liên hoàn

Xử lý nghiêm cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc cổ truyền quảng cáo sai sự thật

Thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp lĩnh vực y, dược cổ truyền

Bộ Y tế: Thu hồi toàn bộ lô thuốc nhỏ mắt, tai Ofleye Drops

Thi tốt nghiệp THPT: Sáng nay, thí sinh chương trình 2018 thi buổi cuối cùng

Trường Đại học Điện lực: Mở rộng hợp tác nghiên cứu và đào tạo với Đại học Khoa học và Công nghệ Hàn Quốc (UST)

Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Miễn, hỗ trợ học phí từ năm học 2025-2026

Môn thi đầu tiên tại kỳ thi tốt nghiệp THPT ở Cần Thơ diễn ra nghiêm túc, an toàn
Nổi bật

Thủ tướng: Nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, bổ sung chính sách, pháp luật về đất đai

Quân khu 9 hoàn thành tốt công tác quân sự, quốc phòng 6 tháng đầu năm 2025

Cần Thơ: Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ công bố triển khai hệ thống hồ sơ bệnh án điện tử

Thủ tướng: Hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người có công trước ngày 27/7

Mái ấm cho người nghèo: Phú Thọ tăng tốc trước hạn chót 31/8

Hơn 30 chuyên gia từ Mỹ và Anh khám từ thiện cho bệnh nhân nghèo

TTYT huyện Yên Lạc: Đẩy mạnh cải cách hành chính hướng tới sự hài lòng người bệnh

Bệnh viện C Thái Nguyên: Nghiên cứu và ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong công tác khám, chữa bệnh

Bệnh viện Lao và bệnh Phổi Thái Nguyên nỗ lực vượt mọi khó khăn trong khám và điều trị bệnh

Trung tâm Y tế thị xã Phổ Yên: Nơi người bệnh gửi gắm niềm tin

Bệnh viện A Thái Nguyên: Nỗ lực, cống hiến, vì sức khỏe nhân dân

Trung tâm y tế huyện Đồng Hỷ: Nâng cao chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân

Trung tâm Y tế Chợ Đồn (Bắc Kạn): Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh
