Tàu vũ trụ Mars Express đã khảo sát “hành tinh đỏ” từ năm 2005, trước đó đã phát hiện dấu hiệu của một lưu vực hồ dưới băng trên cực nam của sao Hỏa, nhưng không rõ đây là chất lỏng hay trong hồ chứa gì.

Để tìm ra nguyên nhân, một nhóm các nhà nghiên cứu Ý, Đức và Úc đã áp dụng kỹ thuật dội âm vô tuyến mà các vệ tinh Trái đất sử dụng để phát hiện các hồ dưới bề mặt ở Nam Cực. Họ công bố kết quả trên tạp chí Nature Astronomy vào hôm qua (28/9) rằng với việc đã quét khu vực này nhiều lần từ năm 2010 đến năm 2019, nhiều dấu vết của nước đã được phát hiện quanh hồ chính, cũng như độ mặn cực cao tại hồ. Các phần được tách ra khỏi nhau bằng dải đất khô và đều nằm khoảng 1,5 km bên dưới bề mặt Sao Hỏa, trong một khu vực được gọi là Planum Australe.

Các lớp băng và bụi tại Cực Bắc của Sao Hỏa, được cho là đã lắng đọng qua hàng triệu năm, được chụp bởi Tàu quỹ đạo do thám Sao Hỏa của NASA. (Ảnh: NASA).

Elena Pettinelli – giáo sư địa vật lý tại Đại học Roma Tre của Ý, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, nói rằng các nhà khoa học “giờ đây tin tưởng hơn nhiều” rằng sao Hỏa tồn tại những hồ nước mặn.

Các nhà khoa học cho rằng bề mặt sao Hỏa từng có nhiều sông, hồ và biển, nhưng tất cả nước trên bề mặt đều bốc hơi do dòng chảy của các hạt từ mặt trời lấy đi bầu khí quyển của hành tinh này. Ngược lại, từ trường mạnh của Trái đất đã cho phép nó giữ chặt bầu khí quyển và nước trên bề mặt của nó.

“Hiện tại, chúng tôi cho rằng hệ thống hồ có thể đã tồn tại một thời gian rất dài. Chúng ta đang nghĩ trong hàng triệu năm là chắc chắn. Nó có thể bị băng bao phủ dần dần khi khí hậu thay đổi”, giáo sư Pettinelli giải thích.

Nghiên cứu này đặt ra câu hỏi liệu điều này có thể cung cấp một môi trường sống khả thi khác để sự sống tồn tại trên sao Hỏa hay không. Bất kỳ sự sống của vi sinh vật nào từng tồn tại trên bề mặt sao Hỏa đều có thể di cư dưới lòng đất theo thời gian khi nước biến mất, có thể đến những hồ bên dưới cực nam của sao Hoả.

Nghiên cứu mới này còn chỉ ra rằng những hồ như vậy có thể phổ biến trên “hành tinh đỏ”. Giáo sư Pettinelli cho biết: “Sự tồn tại của một hồ dưới mặt băng chỉ có thể là do các điều kiện đặc biệt như sự hiện diện của núi lửa dưới lớp băng hoặc một số tình huống khác chỉ có ở vị trí cụ thể nơi chúng tôi tìm thấy đầu tiên. Thay vào đó, việc phát hiện ra toàn bộ hệ thống hồ cho thấy quá trình hình thành của chúng tương đối đơn giản và có thể trở nên phổ biến”. Tuy nhiên, một số nhà khoa học vẫn tỏ ra nghi ngờ.

Hình minh họa của một nghệ sĩ cho thấy chiếc máy bay trực thăng Perseverance của NASA và chiếc trực thăng Ingenuity trên sao Hỏa. (Ảnh : NASA)

Nhà khoa học Jack Holt cho biết nước dưới bề mặt mà nhóm của Pettinelli mô tả là “tốt nhất là trầm tích ướt loang lổ”. Holt nói: “Nhưng ngay cả điều đó cũng là một đoạn đường dài, vì sao Hỏa có thể đơn giản là quá lạnh đối với nước siêu mặn thậm chí dưới bề mặt”.

Thêm vào đó, nếu những hồ này là chất lỏng, thì “phải có những con suối chảy ra dọc theo mép của nắp cực”, ông nói thêm, “và đó không phải là trường hợp này”.

Người ta không biết liệu sao Hỏa có từng có sự sống hay không. Để điều tra câu hỏi đó, NASA đã khởi động tàu thăm dò sao Hỏa chạy bằng năng lượng hạt nhân vào tháng 7/2020. Nó được thiết lập để tìm kiếm các dấu hiệu của sự sống cổ đại trên bề mặt hành tinh đỏ và chuẩn bị các mẫu đá trên sao Hỏa cho một sứ mệnh tương lai đưa chúng trở lại Trái đất. Perseverance dự kiến ​​sẽ hạ cánh trên sao Hỏa vào ngày 18/2/2021.

“Liệu có sự sống ngoài đó không? Chúng tôi đã tìm hiểu về môi trường của sao Hỏa và sẵn sàng cho điều đó trong 20 năm qua. Lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, chúng tôi cảm thấy hứng khởi cho một sứ mệnh liên quan đến thiên văn học như vậy!”, Quản trị viên NASA Thomas Zurbuchen cho biết trong buổi phát sóng về vụ phóng tàu thăm dò.

HẠ ANH