Vườn quốc gia Cúc Phương đang bị “xẻ thịt”

Nhiều năm qua một số địa điểm của khu rừng vàng đang bị lâm tặc lén lút khai thác trái phép. Sẽ có nhiều loài động, thực vật đang có nguy cơ bị tận diệt nếu không có biện pháp bảo vệ hiệu quả.

Lần theo dấu... lâm tặc

Sau khi luồn rừng, chúng tôi có mặt tại phân khu phục hồi sinh thái của Vườn quốc gia (VQG) Cúc Phương. Tại khu rừng Đá Cháy, một cây sấu to cỡ phải 3 - 4 người ôm đã bị lâm tặc cưa trộm cách đây vài năm, vết gỗ cưa đã ngả mầu, mặt cắt phần thân và gốc đã được lực lượng kiểm lâm đánh dấu với dòng chữ “ĐKT”. Bên gốc cây sấu còn có khá nhiều tấm ván gỗ nằm la liệt được lâm tặc để lại.

Một cây rừng đã bị “khai tử” từ lâu tại VQG Cúc Phương.

Khi chúng tôi đến phía khu rừng Dốc Ngù, tôi đã bắt gặp nhiều gốc gây rừng bị chặt hạ trước đó, gốc cây đã mọc lên rêu mốc nhưng vẫn không làm mờ được dòng chữ “ĐKT” do kiểm lâm để lại. Đến khu rừng Boạc Mít Vàng tình trạng lâm tặc khai thác gỗ trái phép diễn ra khá nghiêm trọng, nhiều cây gỗ bị đốn hạ nằm lại giữa rừng, bên cạnh có nhiều khúc gỗ dài 50 - 60m, ván gỗ, thớt tròn bị vứt lại giữa rừng. Đau đớn hơn những chai đựng xăng, dầu dùng cho cưa máy được vứt ngổn ngang trên mặt đất. Bên một chân núi, có đến hàng chục tấm ván gỗ loại tốt dày 40cm, dài 60cm bị lâm tặc bỏ lại.

Cách đó không xa tại khu Thung Nọc, nhiều cây gỗ rừng đã bị chặt hạ trước đó, ván gỗ nằm la liệt bên những gốc cây “ĐKT”, xung quanh còn vương vãi mùn cưa đã mục. Đi qua thung Nọc là đến thung Võ thuộc địa phận xã Thành Yên, huyện Thạch Thành, nơi đây việc chặt hạ cây rừng được diễn ra mới nhất, với những cây rừng mới bị “khai tử”. Tại đây, có nhiều cây gỗ quý đã bị đốn hạ cách đây chưa lâu như Trai Lý và một cây rừng khác, hai cây trên to đến 2 người ôm, dài 20 mét đã bị lâm tặc chặt hạ trước đó, lấy đi phần gỗ tốt, để lại một ít tấm ván bìa không có giá trị nằm trơ trọi giữa rừng.

Đi qua thung Võ là thung Thưa. Tại thung Thưa chúng tôi bắt gặp hàng loạt những cây rừng như Trai Lý, nhãn rừng… vừa bị đốn hạ và cả những cây đã đốn hạ cách đó chưa lâu nằm la liệt bên những gốc cây rừng. Trải qua một đoạn đường ngắn từ thung Võ đến thung Thưa, chúng tôi đếm sơ bộ cũng có đến cả chục cây gỗ bị chặt hạ.

Đường đi của gỗ rừng

Qua một quá trình bí mật tìm hiểu, chúng tôi được biết các đối tượng khai thác gỗ trái phép trong VQG Cúc Phương chủ yếu là người dân địa phương, kết hợp cùng một số đối tượng khác ở các xã phụ cận nên các đối tượng nắm khó rõ về địa bàn trong rừng.

Các đối tượng “lâm tặc” hoạt động theo “phường”, “hội” nên có tổ chức hết sức bài bản. Tại bìa rừng các khu vực như thung Thưa, thung Đớn, thung Nọc… xuất hiện nhiều vệt xe lốp được lâm tặc đưa vào VQG để kéo gỗ, vết trâu kéo gỗ in trên nền đất. Để lẩn trốn sự kiểm tra của cơ quan chức năng, lâm tặc sẽ khai thác gỗ chủ yếu vào ban đêm hoặc vào ngày chủ nhật. Khi cây gỗ đã bị “khai tử” tùy vào chất lượng gỗ lâm tặc sẽ sơ chế gỗ ngay trong rừng, xẻ gỗ thành các hộp, ván, vai giường, con tiện, thớt… rồi vận chuyển sản phẩm đến các điểm tập kết rồi đưa trâu vào kéo hoặc vận chuyển dần bằng sức người.

Kiểm lâm đông nhưng vẫn yếu

Để vào VQG Cúc Phương nằm trên địa bàn các xã Thành Mỹ và Thành Yên thuộc huyện Thạch Thành, lâm tặc sẽ đi qua nhiều trạm kiểm lâm với một lực lượng kiểm lâm khá chính quy.

Theo đó, tại xã Thành Mỹ có Trạm kiểm lâm Thạch Quảng trực thuộc Hạt kiểm lâm huyện Thạch Thành và có Trạm bảo vệ lâm trường Đồng Luật thuộc Ban quản lý rừng phòng hộ huyện Thạch Thành. Cách đó không xa, trên địa bàn xã Thành Yên có tới 2 trạm kiểm lâm gồm: Trạm kiểm lâm số 03 tại thôn Trung Thành có tới 4 cán bộ kiểm lâm; Trạm kiểm lâm số 12 tại thôn Thành Tân có 3 cán bộ, cả 2 trạm đều trực thuộc quản lý trực tiếp của Hạt kiểm lâm VQG Cúc Phương. Sẽ là thiếu xót lớn nếu chưa kể đến 2 Đội kiểm lâm cơ động với 11 cán bộ được trang bị bán vũ trang có súng yểm trợ, sẵn sàng có mặt ở những địa bàn cao điểm khi có thông báo lâm tặc phá rừng.

Qua đó, có thể thấy lực lượng kiểm lâm, bảo vệ rừng khá chính quy đông đủ nhưng nhưng vẫn chưa đủ sức để ngăn chặn các đối tượng lâm tặc khai thác gỗ lén lút trong rừng cấm quốc gia.

Để có cái nhìn khách quan về một số khu vực tại VQG Cúc Phương đang bị chặt hạ tại thung Võ, thung Thưa thuộc xã Thành Yên, chúng tôi có trao đổi với ông Nguyễn Việt Kiều - Trạm trưởng Trạm kiểm lâm số 12 (VQG Cúc Phương) và được ông Kiều cho hay: Trạm kiểm lâm số 12 chỉ có 3 cán bộ phụ trách 15.00 hecta rừng thuộc các tiểu khu 15, 18 và 19. Hiện nay, trạm có 3 cán bộ nhưng có một cán bộ đang trong thời gian đi học kiểm lâm viên. Diện tích rừng cần bảo vệ thì nhiều nhưng lực lượng mỏng nên việc quản lý, bảo vệ rừng không thể quán xuyến hết được.

Ông Kiều cho biết: Từ đầu năm đến nay khu vực rừng Cúc Phương, đoạn qua địa phận xã Thành Yên, tình trạng phá rừng diễn ra khá phức tạp. Các đối tượng khai thác gỗ trái phép ngày càng tinh vi. Có lúc, chúng ngồi gần cổng trạm để quan sát, nghe ngóng tình hình, có biểu hiện lực lượng đi tuần tra là chúng báo ngay cho nhau, bây giờ thời buổi thông tin hiện đại nên chúng nhanh lắm.

“Chúng tôi đã phát hiện ra một số vụ chặt phá rừng, các đối tượng này lại hoạt động chủ yếu vào buổi tối, do lực lượng quá mỏng khi phát hiện các đối tượng lâm tặc chống trả quyết liện nên rất khó bắt giữ. Trước đó, trong tháng 4/2017, chúng tôi kiểm tra lại thì phát hiện thêm 5-6 cây vừa bị đốn hạ” – vị Trạm trưởng kiểm lâm nhấn mạnh.

Ông Trịnh Trung Nhật, Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Thạch Thành cho biết: Hạt kiểm lâm huyện Thạch Thành hiện có 1 kiểm lâm viên phụ trách tại 4 xã, trong đó có xã Thành Yên. Chúng tôi có nhiệm vụ phối hợp với kiểm lâm VQG và chính quyền địa phương trong công tác quản lý rừng và đất. Hiện tại chúng tôi chưa nắm được thông tin về việc rừng Cúc Phương đoạn qua huyện Thạch Thành bị chặt phá. Chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng trực tiếp lên rừng để kiểm tra”.

Theo báo cáo của Hạt Kiểm lâm VQG Cúc Phương, hiện tại Vườn Quốc gia có 13 trạm kiểm lâm và 2 Đội kiểm lâm tuần tra cơ động, với tổng số lên tới gần 90 cán bộ kiểm lâm chính quy, quản lý một diện tích rộng khoảng 22.400ha nằm trên địa bàn các tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa, Hòa Bình.

Trao đổi cùng ông Tạ Đức Biên - Phó hạt trưởng Hạt Kiểm lâm VQG Cúc Phương, ông Biên cho hay: Chúng tôi đã đi kiểm tra, do không bắt được các đối tượng nên không thể xử phạt. Vừa rồi chúng tôi đã kết hợp cùng chính quyền địa phương, Hạt kiểm lâm huyện Thạch Thành đi kiểm tra, việc phá rừng vẫn ở mức độ bình thường, chúng tôi đã có số liệu thống kê báo cáo.

Lô Giang