Hạn hán ở châu Âu tồi tệ nhất trong nửa thế kỷ

Trong báo cáo hàng tháng mới nhất, Đài quan sát hạn hán toàn cầu của Liên minh châu Âu (EU – GDO) đã nêu bật hiện tượng đất đai ngày càng khô cằn đang diễn ra do các đợt nóng liên tiếp ập tới kể từ tháng 5 và tình trạng thiếu mưa kéo dài.

Đợt hạn hán năm 2022 có thể là nghiêm trọng nhất tại châu Âu trong 500 năm qua.

Theo báo cáo, hạn hán nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhiều khu vực của châu Âu kể từ đầu năm đến nay tiếp tục ở rộng và trở nên tồi tệ hơn kể từ đầu tháng 8. 17% khu vực châu Âu hiện nằm trong danh mục báo động đỏ, cao hơn mức 11% được đưa ra vào tháng 7.

Nguy cơ hạn hán ngày càng gia tăng đã được dự báo đối với các nước như Italy, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Pháp, Đức, Hà Lan, Bỉ, Ireland, Luxembourg, Romania và Hungary, cũng như các nước không thuộc EU như Anh, Serbia, Ukraine và Moldova.

Phần lớn châu Âu đã phải đối mặt với nhiệt độ cao kỷ lục trong nhiều tuần liền vào mùa hè năm 2022. Nắng nóng gay gắt khiến hạn hán trở nên tồi tệ hơn, gây ra liên tiếp các vụ cháy rừng, và làm dấy lên các cảnh báo về sức khỏe. Trong bối cảnh đó, nhiều chính phủ và tổ chức đã kêu gọi cần phải có hành động mạnh mẽ hơn để ứng phó với cuộc hoảng biến đổi khí hậu hiện nay.

Theo Ủy ban châu Âu, đây có thể là trận hạn hán tồi tệ nhất được ghi nhận ở “lục địa già” trong ít nhất nửa thế kỷ qua. Điều kiện thời tiết cực đoan này đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới năng suất các loại cây trồng mùa hè; cụ thể, sản lượng bắp năm 2022 thấp hơn 16% so với mức trung bình của 5 năm trước đó, trong khi sản lượng đậu nành và hoa hướng dương cũng sụt giảm lần lượt 15% và 12%.

Hạn hán, nắng nóng khiến nguồn nước bị hao hụt, ảnh hưởng trực tiếp tới các nhà máy thủy điện cũng như các cơ sở sản xuất điện khác dùng nước để cung cấp cho hệ thống làm mát. Bên cạnh đó, mực nước thấp cũng cản trở hoạt động vận chuyển đường thủy nội địa, chẳng hạn như dọc sông Rhine.

Báo cáo lưu ý lượng mưa gần đây (vào giữa tháng 8) có thể đã làm giảm bớt tình trạng hạn hán ở một số khu vực của châu Âu. Tuy nhiên, ở một số nơi, mưa lớn kèm theo các cơn giông đã gây thiệt hại và có thể hạn chế tác động có lợi mà lượng mưa mang lại. Các khu vực của EU ở Địa Trung Hải sẽ "ấm và khô hơn so với bình thường" cho đến tháng 11 tới.

Các khu vực hứng chịu những đợt mưa bất thường trong 3 tháng qua bao gồm các vùng của Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, miền nam nước Pháp, miền trung Italia, Thụy Sĩ, miền nam nước Đức và phần lớn lãnh thổ Ukraine.

GDO cũng cho biết lượng mưa bình thường sẽ được ghi nhận tại các khu vực của châu Âu trong khoảng thời gian từ tháng 8 đến tháng 10 song "có thể không đủ để phục hồi hoàn toàn từ mức thất thoát tích lũy trong hơn nửa năm nay". Các khu vực của Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Croatia có thể tiếp tục trải qua điều kiện thời tiết "khô hơn so với bình thường", trong khi thời tiết khô hạn ở dãy Alps có khả năng giảm bớt.

Báo cáo tiếp tục duy trì cảnh báo được đưa ra trước đó rằng gần 50% lãnh thổ EU có nguy cơ bị hạn hán. GDO cũng lưu ý rằng các con sông nhỏ và nguồn nước bị thu hẹp đang ảnh hưởng đến việc sản xuất năng lượng tại các nhà máy điện cũng như các vụ mùa.

Các nước châu Âu đã phải đối mặt với mùa hè nóng bức và khô hạn kỷ lục, trong đó miền Bắc nước Italy trải qua đợt hạn hán nghiêm trọng nhất trong 70 năm qua khiến sông Po, được ví như "vua của các con sông" và là nguồn nước quan trọng đối với nền nông nghiệp nước này, cạn đáy.

Theo các nhà khoa học, đợt hạn hán năm 2022 có thể là nghiêm trọng nhất tại châu Âu trong 500 năm qua. Hạn hán gây ra nhiều tác động khác như làm gián đoạn việc vận chuyển than ở Đức trong bối cảnh nước này mở rộng nguồn nhiên liệu thay thế cho khí đốt từ Nga. Đồng thời cũng ảnh hưởng mạnh đến hoạt động của các cơ sở năng lượng hạt nhân ở Pháp và gây cháy rừng ở Anh.

MẠNH HIỆP