Rác thải nhựa tăng chóng mặt trong đại dịch Covid-19

Rác thải nhựa của Thái Lan hiện đang ở mức khoảng 6.500 tấn/ngày so với khoảng 1.500 tấn/ngày trước khi dịch Covid-19 bùng phát.

Viện Môi trường Thái Lan đổ lỗi cho sự gia tăng trên là do nhiều người quay lại sử dụng nhựa dùng một lần trong thời gian này để mua và giao thực phẩm. Ông Wijarn Simachaya, Giám đốc Viện Môi trường Thái Lan, kêu gọi người dân thay thế nhựa dùng một lần bằng các hộp đựng có thể tái sử dụng khi đặt mua thực phẩm mang đi.

Tại Vũ Hán, nơi bệnh dịch được phát hiện đầu tiên, các quan chức Trung Quốc thay vì xây dựng mới bệnh viện để tiếp nhận bệnh nhân thì họ đã phải xây dựng một nhà máy xử lý chất thải y tế và triển khai 46 cơ sở xử lý chất thải di động. Vào lúc cao điểm bùng phát dịch, các bệnh viện ở đó đã sinh ra lượng chất thải y tế nhiều gấp 6 lần so với trước khi cuộc khủng hoảng dịch bệnh bắt đầu. Lượng chất thải y tế phát sinh hàng ngày lên đến 240 tấn.

Công ty xử lý chất thải y tế Stericycle cho biết lượng rác thải từ thiết bị bảo hộ cá nhân tại Mỹ đã gia tăng trong thời gian qua. Stericycle đã xử lý khoảng 816.466 tấn chất thải y tế trên toàn cầu vào năm 2018. Hiện nay, một số thứ vốn không được coi là chất thải y tế như thực phẩm cũng cần có những biện pháp xử lý cẩn thận hơn sau khi tiếp xúc với bệnh nhân mắc COVID-19. Công ty Stericycle không cung cấp con số mức tăng cụ thể từ đó đến nay, tuy nhiên họ cho biết mình đủ khả năng xử lý số lượng biến động, cũng như sẽ thêm các kíp trực tại 20 trung tâm điều trị của công ty ở Mỹ nếu cần thiết. Ngoài ra, sự sụt giảm đối với những ca phẫu thuật không cấp thiết có thể bù đắp phần nào sự gia tăng chất thải mà công ty phải xử lý trong đại dịch, theo phát ngôn viên của Stericycle.

Theo CDC của Mỹ, họ cho rằng chất thải y tế từ COVID-19 có thể được xử lý giống như chất thải y tế thông thường. Các quy định về xử lý chất thải tùy theo địa điểm và có thể điều chỉnh bởi các cơ sở y tế và cơ quan quản lý môi trường, cũng như Cơ quan Quản lý An toàn và Sức khỏe Lao động và Bộ Giao thông Mỹ. Nói chung, để đảm bảo chất thải bị nhiễm khuẩn từ các cơ sở chăm sóc sức khỏe không gây hại cho cộng đồng trước khi đi đến bãi rác, chúng phải được thiêu hủy, khử trùng bằng hơi nước hoặc hóa chất.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, những người xử lý chất thải y tế, cần đặc biệt mặc đồ chuyên dụng, bao gồm ủng, tấm chắn cơ thể, áo dài tay, găng tay dài, khẩu trang và kính bảo hộ hoặc tấm chắn mặt. May mắn là các nỗ lực bảo vệ đến nay dường như đã hiệu quả. Khi đại dịch cũng như chất thải gia tăng, việc xử lý an toàn rác thải y tế sẽ tiếp tục là một thách thức đối với cộng đồng cho đến khi cơn khủng hoảng này qua đi.

Theo Báo Bangkok Post, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Mạng lưới kinh doanh có trách nhiệm Thái Lan (TRBN) đã đưa ra một dự án mang tên Song Plastic Klap Ban (Đưa nhựa trở về nhà) để giúp quản lý sự gia tăng chất thải nhựa từ gia đình. Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Thái Lan Varawut Silpa-archa cho biết, dự án này nhằm thu hút các hộ gia đình trong nỗ lực giảm tiêu thụ nhựa sử dụng một lần. Trong giai đoạn đầu thực hiện, một chiến dịch công cộng sẽ khuyến khích mọi người tách rác thải làm 3 loại: rác tái chế, rác y tế và rác thải sinh hoạt nói chung. Trong giai đoạn thứ hai, sẽ bắt đầu vào tháng 5 và kéo dài đến tháng 6, các cửa hàng và siêu thị dọc theo đường Sukhumvit ở Bangkok sẽ đóng vai trò là địa điểm thu gom rác thải nhựa, sau đó sẽ được vận chuyển đến một trung tâm tái chế.

Trên phạm vi toàn cầu, một hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) được ứng dụng để phát hiện rác thải nhựa trên biển bằng cách phân tích hình ảnh từ các vệ tinh quay quanh Trái đất. Các nhà khoa học sử dụng kỹ thuật này tuyên bố, đây là lần đầu tiên các miếng nhựa ở vùng nước ven biển được phát hiện thông qua các vệ tinh. Hệ thống này nghiên cứu những hình ảnh được thu thập bởi Sent Sentel-2, vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu, để phát hiện các mảnh vỡ trôi nổi trong các đại dương trên thế giới. Những vật thể này hấp thụ và phản xạ ánh sáng để tạo ra một dải quang phổ sau đó được vệ tinh phát hiện và lưu trữ. Các nhà nghiên cứu từ Phòng thí nghiệm hàng hải Plymouth ở Anh sau đó tạo một thuật toán để phân loại các vật thể khác nhau bằng cách phát hiện ra sự khác biệt trong dải quang phổ của chúng. Trung bình, hệ thống phân biệt giữa nhựa và vật liệu tự nhiên như rong biển với độ chính xác 86%.

Hiện nhóm nghiên cứu đang có kế hoạch cải tiến kỹ thuật để phát hiện chính xác các mảng nhựa nổi ở vùng nước ven biển đục và nước sông lớn. Họ hy vọng phương pháp này sẽ được kết hợp với máy bay không người lái để giám sát việc xả rác nhựa và hỗ trợ các hoạt động dọn dẹp.

Linh Đức