Nâng cao năng lực, xây dựng thương hiệu gạo Carbon

Hiệu quả của Đề án

Vùng ĐBSCL là vùng sản xuất lúa trọng điểm của cả nước khi mỗi năm sản xuất từ 24 -25 triệu tấn lúa, đóng góp tới 90% sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Việc triển khai Đề án phát triển bền vững một triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL sẽ tăng thu nhập cho hàng triệu nông hộ, lúa gạo sạch, minh bạch thông tin và giảm phát thải khí nhà kính.

Theo Bộ NN&PTNT, để thực hiện đề án không chỉ có các Bộ ngành Trung ương và ngành nông nghiệp mà tất cả các địa phương, các tổ chức và hàng triệu nông hộ cùng vào cuộc mạnh mẽ để chung tay thực hiện. Trước khi triển khai đồng loạt tại 12 tỉnh, thành, Bộ NN&PTNT đã thí điểm tại 5 địa phương gồm Cần Thơ, Sóc Trăng, Kiên Giang, Đồng Tháp và Trà Vinh để đánh giá, chứng thực về giải pháp canh tác lúa bền vững.

Trước khi triển khai đồng loạt tại 12 tỉnh, thành, Bộ NN&PTNT đã thí điểm Đề án tại 5 địa phương gồm Cần Thơ, Sóc Trăng, Kiên Giang, Đồng Tháp và Trà Vinh để đánh giá, chứng thực về giải pháp canh tác lúa bền vững.

Mô hình thí điểm 50 hecta triển khai tại HTX nông nghiệp và dịch vụ Tiến Thuận, TP Cần Thơ đã trong tháng 7 khi năng suất, chất lượng đều tăng và điều quan trọng là đã chứng minh giảm phát thải khí nhà kính từ 2 đến 6 tấn/hecta. Lúa làm ra được doanh nghiệp ký hợp đồng bao tiêu để xuất khẩu sang thị trường Mỹ và EU. Sau khi thu hoạch diện tích thí điểm, những đánh giá từ Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế và Ngân hàng Thế giới cho thấy, mô hình tại Cần Thơ đã chứng minh hiệu quả và là bước khởi đầu để các địa phương triển khai, nhân rộng.

Theo dõi và tận mắt nhìn thấy mô hình tại Cần Thơ thu hoạch, Chuyên gia cao cấp về kinh tế nông nghiệp của Ngân hàng Thế giới (World Bank) ông Li Guo đã đánh giá cao mô hình khi mang lại kết quả tích cực, tăng năng suất, giảm phát thải và bảo vệ môi trường.

Ông Li Guo cho biết, Ngân hàng Thế giới đang phối hợp với Bộ NN&PTNT và Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế IRRI cung cấp nguồn tiền, kỹ thuật để giúp Việt Nam triển khai thí điểm Đề án tại vùng ĐBSCL. Đề án này được Ngân hàng Thế giới đánh giá có 3 mục tiêu chính là giúp cho người dân tăng thu nhập từ trồng lúa; tăng cường tính cạnh tranh của chuỗi giá trị ngành lúa gạo Việt Nam và đóng góp về giải quyết các thách thức của biến đổi khí hậu ở Việt Nam và trên thế giới.

Theo các chuyên gia, Đề án mang lại kết quả tích cực, tăng năng suất, giảm phát thải và bảo vệ môi trường.

Theo ông Li Guo, Ngân hàng Thế giới đã cam kết khoản vay 350 triệu USD cho Việt Nam để thực hiện đề án. Ngoài khoản vay trên thì World Bank cũng cam kết huy động 40 triệu USD bằng tín chỉ Carbon để hỗ trợ cho người nông dân tham gia đề án. Tuy nhiên, để nhận được 40 triệu USD bằng tín chỉ Carbon thì đề án phải chứng minh về giảm phát thải.

Nhân rộng Đề án

Hiệu quả của Đề án đã rõ, hiện Cần Thơ đang triển khai tập huấn cho các hộ dân trên địa bàn nắm vững quy trình canh tác. Ông Trịnh Văn Khôn, nông dân ở xã Trung An, huyện Cờ Đỏ cho biết, qua phân tích của ngành chuyên môn thì mô hình thí điểm tại tại HTX nông nghiệp và dịch vụ Tiến Thuận mang lại hiệu so với canh tác lúa theo cách truyền thống. Thông qua những tập huấn về quy trình canh tác theo đề án 1 triệu hecta người dân ý thức rõ việc sử dụng giống lúa xác nhận, giảm lượng giống khi gieo sạ; thực hiện quy trình canh tác ngập khô xen kẽ, quản lý dịch hại và thu gom rơm rạ theo quy trình. Nếu trong canh tác mà đáp ứng được các quy trình như trên thì chắc chắn năng suất, chất lượng lúa sẽ đảm bảo và sự cam kết, đồng hành của doanh nghiệp giúp người dân an tâm sản xuất.

Cần Thơ tham gia Đề án với diện tích khoảng 50.000 hecta tập trung ở huyện Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ và Thới Lai.

Cần Thơ tham gia Đề án với diện tích khoảng 50.000 hecta tập trung ở huyện Vĩnh Thạnh, Cờ Đỏ và Thới Lai. Ông Trương Minh Hạn, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh cho biết, địa phương đã triển khai thí điểm thành công đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao tại HTX nông nghiệp và dịch vụ Tiến Thuận. Từ thành công của đề án sẽ là tiền đề để các hộ dân triển khai trên diện rộng với mục tiêu nâng cao thu nhập, giảm chi phí sản xuất, điều quan trọng là thực hiện mối liên kết giữa HTX với doanh nghiệp trong xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, đáp ứng tiêu chuẩn, yêu cầu trong xây dựng thương hiệu gạo sạch.

Để thực hiện thành công Đề án cần tổ chức lại ngành hàng lúa gạo theo hướng chuyên nghiệp và hình thành những HTX, tổ hợp tác liên kết với doanh nghiệp từ đầu vào đến đầu ra. Tuy nhiên, vấn đề cần đặc biệt quan tâm trong thực hiện đề án là người dân cần phải hiểu rõ phương châm “Hết lòng, Tuân thủ, Linh hoạt, Hợp tác và Kiểm soát”.

Bà Phạm Thị Minh Hiếu, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP Cần Thơ cho biết, để người dân nắm, hiểu rõ về quy trình canh tác thì ngành nông nghiệp đã tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo, cập nhật kỹ năng cho nông dân, nâng cao năng lực quản trị, khả năng hợp tác của những tổ chức nông dân, HTX nông nghiệp để đủ năng lực liên kết bền vững với doanh nghiệp. Trong đó, cần nằm vững quy trình giảm giống gieo sạ theo đúng tiêu chí dưới 100kg/1hecta và vận động nông dân áp dụng đúng quy trình, kỹ thuật được ban hành.

Đề án 1 triệu hecta lúa ở ĐBSCL sẽ khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, tự phát trong sản xuất, kinh doanh lúa gạo, tạo ra cơ hội, việc làm, thu nhập cho nông dân thông qua hợp tác, liên kết để nâng cao chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo.

Đề án nhằm chuyển đổi tư duy kinh tế nông nghiệp, nâng cao chất lượng, chuẩn hóa giống, chuẩn hóa quy trình canh tác, công nghệ thu hoạch và sau thu hoạch. Trong quá trình triển khai người dân phải thực hiện theo quy trình tiết kiệm nguyên liệu đầu vào, quản lý nước, xử lý rơm rạ và bảo vệ môi trường. Bà Trần Thị Thiên Thư, Phó Chủ tịch Hội Nông dân TP. Cần Thơ cho biết, hội nông dân Cần Thơ đã phối hợp với Sở Nông nghiệp tổ chức các lớp tập huấn để người dân hiểu rõ về các quy trình trong thực hiện đề án 1 triệu ha gồm các tiêu chí về diện tích, hệ thống thủy lợi, sử dụng giống xác nhận, cam kết thu gom rơm ra khỏi đồng và tổ chức sản xuất, liên kết với doanh nghiệp.

Cần Thơ với diện tích canh tác lúa hàng năm khoảng 200.000 hecta, sản lượng lúa hàng năm hơn 1,3 triệu tấn. Ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP. Cần Thơ cho cho biết, mô hình thí điểm của Bộ NN&PTNT triển khai tại Cần Thơ đã chứng minh kết quả tích cực khi lượng giống gieo sạ, phân bón, thuốc trừ sâu đều giảm. Năng suất lúa đạt, chất lượng lúa được nâng cao và được bao tiêu bởi doanh nghiệp, điều này giúp cho người dân an tâm sản xuất, lợi nhuận của người dân tăng cao khi thu gom ra khỏi đồng ruộng ở đề án.

Với hiệu quả từ mô hình thí điểm tại Cần Thơ đã chứng minh giảm chi phí, giảm phát thải khí nhà kính, tăng năng suất, tăng giá trị và lợi nhuận của người dân được đảm bảo. Hiện nay, Cần Thơ đang tập trung triển khai, nhân rộng Đề án trên địa bàn theo kế hoạch đã cam kết với Bộ NN&PTNT đến năm 2030 đạt khoảng 50.000 hecta.

Đề án 1 triệu hecta lúa ở ĐBSCL sẽ khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, tự phát trong sản xuất, kinh doanh lúa gạo, tạo ra cơ hội, việc làm, thu nhập cho nông dân thông qua hợp tác, liên kết để nâng cao chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo.