Thúc đẩy giao thông “xanh” giảm thiểu ô nhiễm không khí
Ô nhiễm không khí nghiêm trọng từ giao thông
Theo nghiên cứu của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường, giao thông vận tải là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến sự gia tăng ô nhiễm không khí ở các đô thị, đóng góp 70% tổng lượng bụi và khí thải vào môi trường không khí.
Kết quả phân tích từ nhiều báo cáo đánh giá tác động môi trường cho thấy, tình trạng ô nhiễm bụi diễn ra tại hầu hết các đô thị lớn của Việt Nam. Thậm chí ở một số thành phố lớn như Hà Nội, 3,5 triệu người dân Thủ đô bị ảnh hưởng bởi mức bụi gấp 5 lần tiêu chuẩn của WHO.
Còn xét theo khu vực, có những ngày, tình trạng ô nhiễm không khí ở trung tâm thành phố Hà Nội đã lên mức rất xấu với nồng độ bụi mịn nhiều trạm vượt con số 200. Hai trạm thuộc quận Ba Đình và Cầu Giấy nồng độ bụi mịn đo được còn trên 300, mức cảnh báo nguy hại cao nhất tới sức khỏe.
Các phương tiện giao thông thải chất thải trực tiếp ra môi trường. |
Chưa kể, việc phát thải rất nhiều loại khí thải độc hại như CO, CO2, NO2, các loại khói đen... từ các phương tiện giao thông khiến tình trạng ô nhiễm môi trường không khí càng nghiêm trọng. Tại các đô thị có mật độ phương tiện giao thông đông đúc, khoảng 15% lượng khí CO (cacbon monoxit), 50% mật độ khí NO2 (Oxit Nitơ) trong không khí là từ các phương tiện giao thông phát thải.
Nguồn ô nhiễm này gây tác động xấu tới sức khỏe cộng đồng, là nguyên nhân gây nên khoảng 3,8 triệu ca tử vong sớm hàng năm. Trong đó, có 20% số ca tử vong là do các bệnh về đường hô hấp và ung thư liên quan đến phơi nhiễm với bụi mịn. Cùng với với đó là hàng loạt vấn đề về tiểu đường, tim mạch, phổi, gan, đột quỵ, rối loạn tiết tố…
Các loại khí thải này còn trực tiếp ảnh hưởng tới sức khỏe của con người. |
Không chỉ vậy, tiếng ồn là dạng ô nhiễm phổ biến ở đô thị và các phương tiện giao thông. Tiếng ồn gây tác hại lớn đến toàn bộ cơ thể nói chung và cơ quan thính giác nói riêng. Tiếng ồn mạnh và thường xuyên sẽ gây ra triệu chứng đau đầu, chóng mặt, sợ hãi, bực tức vô cớ, mệt mỏi. Tiếng ồn còn làm cho không gian sống trở nên ồn ào, mất đi sự yên tĩnh, làm môi trường trở nên thiếu trong lành và tổn hại đến sức khỏe của con người.
Rõ ràng, sự phát triển của GTVT dẫn đến ô nhiễm không khí, tiếng ồn, gia tăng lượng nhiên liệu cũng như diện tích đất sử dụng… Điều này đặt ra sự cần thiết phải có những điều chỉnh tạo ra định hướng mới cho ngành GTVT để đạt sự phát triển bền vững.
Phát triển giao thông “xanh” - chìa khóa giải quyết ô nhiễm môi trường đô thị
Về biện pháp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường không khí từ hoạt động giao thông vận tải, Hà Nội đã thí điểm giám sát phát thải qua hệ thống đăng kiểm, giới hạn thời gian lưu hành ô tô, xe máy và nghiên cứu cơ chế thu hồi xe cũ gây ô nhiễm.
Tuy nhiên, giải pháp mang tính căn cơ hơn là cần thay đổi thói quen sử dụng phương tiện của người dân. Bởi hiện nay, ngay cả khi di chuyển quãng ngắn, người dân vẫn thường sử dụng phương tiện cá nhân thay vì chọn phương tiện công cộng như xe buýt, tàu điện dẫn đến số xe hoạt động cùng một lúc là rất cao, đặc biệt tại các quận trung tâm.
Tại Hà Nội, giao thông xanh cũng đã được chính quyền TP quan tâm chú trọng; một số doanh nghiệp cũng đã tham gia vào lĩnh vực này. Đáng chú ý, mới đây, tập đoàn Vingroup không chỉ tham gia vào sản xuất xe ô tô điện mà còn phát triển hệ thống xe bus điện, với bước đầu chạy thí điểm tại các khu đô thị của tập đoàn. Nhiều người đã lên xe trải nghiệm, khám phá và bày tỏ sự thích thú với loại hình buýt mới mẻ này.
TP cũng cần tăng cường phát triển hệ thống tàu điện ngầm, tàu trên cao thành một mạng lưới giao thông công cộng kết nối thuận tiện, đáp ứng nhu cầu đi lại, khiến người dân lựa chọn phương tiện công cộng. Từ đó, đặt mục tiêu từng bước giảm số xe đăng ký mới, giảm giờ hoạt động của phương tiện cá nhân đang lưu hành. Đồng thời, việc di dời các trường học, cơ quan, đơn vị hành chính ra ngoài TP để giãn mật độ dân số trong nội đô cũng cần sớm được thực hiện. Mặt khác, để khuyến khích sử dụng xe điện trợ giá, có chế độ hỗ trợ người sử dụng xe điện.
Việc xây dựng và ban hành các chính sách ưu tiên phát triển xe điện, phát triển cơ sở hạ tầng cho xe điện hướng đến mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đảm bảo cuộc sống của người dân theo các mục tiêu đã đề ra.
Phát triển giao thông “xanh” - chìa khóa giải quyết ô nhiễm môi trường đô thị. |
Cùng với các phương tiện giao thông xanh đang từng bước phát triển, tại Hà Nội, trong những năm gần đây, phong trào sử dụng xe đạp vừa để cải thiện sức khỏe cũng như bảo vệ môi trường đã thu hút được nhiều người tham gia. Khi dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4, rất nhiều người dân Hà Nội đã lựa chọn cách đạp xe trên các tuyến phố để rèn luyện sức khỏe.
Câu chuyện phát triển giao thông xanh tại các đô thị lớn tại Việt Nam là một hành trình dài, bởi để thực hiện được mục tiêu này cần một lộ trình dài hơi. Phát triển đô thị xanh, không gian xanh là định hướng mang tính chiến lược cần có sự quan tâm, vào cuộc đồng bộ của các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội từ Trung ương tới địa phương và toàn thể cộng đồng.