Thực trạng ô nhiễm môi trường tại làng nghề - Bài 1: Cơ sở sản xuất Quang Hà - quy mô nhỏ, hậu quả lớn

Hai lĩnh vực điển hình thường xuất hiện vi phạm pháp luật về BVMT là sản xuất tại các khu công nghiệp, chế xuất và làng nghề. Trong đó, sự phát triển các làng nghề đã đặt môi trường trong tình trạng báo động.

Chất thải và khí thải độc hại tại làng nghề thường vượt ngưỡng các chỉ tiêu về môi trường theo quy chuẩn cho phép nhiều lần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe của người dân. Nguyên nhân là hầu hết làng nghề đều có quy mô nhỏ lẻ, hộ gia đình, sản xuất thủ công, công nghệ thô sơ. Trong khi đó, công tác quản lý môi trường ở nông thôn nói chung còn ít được quan tâm, chưa có giải pháp đồng bộ của chính quyền các cấp về quy hoạch và cải thiện môi trường làng nghề.

Vừa qua, để thực hiện chuyên đề “Thực trạng ô nhiễm môi trường tại làng nghề”, Tòa soạn Sức khỏe & môi trường đã khảo sát tại nhiều địa phương, như Bắc Ninh, Thái Bình, Hưng Yên, Hải Dương … Thực tế cho thấy, còn nhiều bất cập trong công tác quản lý, hệ lụy ô nhiễm đang đặt ra những cảnh báo đối với môi trường làng nghề, gây bức xúc dư luận và vượt ngoài vòng kiểm soát của chính quyền địa phương.

Cơ sở sản xuất tăm tre Quang Hà (Hải Dương) đầu độc môi trường

Người dân thôn Uyên Đức, xã Cẩm Văn, huyện Cẩm Giàng (Hải Dương) phản ánh, cơ sở sản xuất tăm tre Quang Hà do ông Vũ Xuân Quang làm chủ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người dân sinh sống quanh đó. Mặc dù bà con đã nhiều lần “kêu cứu”, nhưng chính quyền vẫn bó tay!?

Ông Nguyễn Tiến Chức - Chủ tịch UBND xã Cẩm Văn

Hằng ngày, khi cơ sở tăm tre hoạt động là khói thải đen bay khắp nơi. Ống khói thấp nên những hôm trời có gió, khói tạt hẳn vào nhà dân. Không khí ngột ngạt khiến người già khó thở, hay mắc các bệnh hô hấp, trẻ em thường xuyên bị chảy nước mắt nước mũi.

Trong quá trình sản xuất khói đen liên tục xả vào nhà dân

Bà Nguyễn Thị T.., người dân sống gần nhà xưởng chia sẻ trong nỗi bức xúc: “Từ khi cơ sở tăm này hoạt động là bấy nhiêu thời gian chúng tôi phải chịu cảnh khói đen độc hại bay vào nhà, thậm chí có những lúc mùi diêm sinh tỏa ra rất khó chịu. chúng tôi không thể chịu nổi, ngày nào cũng phải đóng kín cửa”.

Được biết, người dân đã nhiều lần kiến nghị với lãnh đạo xã về sự việc trên nhưng mấy năm nay tình trạng khói đen và mùi hôi vẫn không giảm, thậm chí có lúc còn nhiều hơn.

Vượt ngoài vòng kiểm soát của cơ quan công quyền

Để có thông tin hai chiều, phóng viên đã liên hệ làm việc với ông Nguyễn Tiến Chức - Chủ tịch UBND xã Cẩm Văn, ông cho biết: “Cơ sở sản xuất tăm Quang Hà hoạt động hơn 10 năm nay. Người dân phản ánh đến xã mấy năm nay rồi. Chúng tôi có cử người xuống kiểm tra thì thấy trong quá trình hấp phôi tăm tại lò hơi, có thấy mùi diêm sinh. Việc này chúng tôi có đề nghị lên Phòng TN&MT huyện. Ở trên kiểm tra nồng độ khí thải như thế nào chúng tôi chưa nắm được”.

Phóng viên cũng đã đến cơ sở này để tìm hiểu sự việc. Theo ghi nhận thực tế, trong quá trình sản xuất tăm, máy móc hoạt động liên tục tạo ra tiếng ồn và bụi. Tuy nhiên, người lao động lại không được trang bị các phương tiện bảo hộ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn lao động. Mặt khác, khu lò hấp đặt ngay cạnh lối ra vào cổng, khiến mỗi lần lò hoạt động, toàn bộ khí thải và mùi diêm sinh bay thẳng vào khu vực xưởng sản xuất và nhà dân. Quan sát bên trên thấy có một lượng lớn tăm đang hấp, khói bay nghi ngút. Phía trên ống khói đang xả những mảng khói đen sì.

Tăm tre được bày la liệt dưới nền nhà, chỗ đi lại của công nhân

Đáng nói, công đoạn sản xuất của xưởng tăm rất thô sơ, vô cùng mất vệ sinh. Toàn bộ tăm trong quá trình sản xuất vứt la liệt dưới nền nhà xưởng. Trong khi đó dưới sàn nhà là hàng ngàn lớp bụi bẩn lẫn cả đất và vết giày dép của công nhân đi lại.

Trao đổi với phóng viên, ông Vũ Xuân Quang - Chủ cơ sở sản xuất tăm tre Quang Hà, cho biết: "Cơ sở sản xuất của tôi tồn tại nhiều năm nay. Hiện đang có khoảng 12-15 lao động phục vụ sản xuất, trong đó có cả người khuyết tật. Tôi biết, người dân cũng có nhiều ý kiến về cơ sở của tôi nên vừa rồi tôi đang cho xây dựng cơ sở mới tại Quan Sơn, Thanh Hóa”.

Khi phóng viên có đề cập đến việc cung cấp các văn bản giấy tờ pháp luật liên quan đến cơ sở, ông Quang cho biết: “Tôi chỉ có giấy đăng ký kinh doanh, ngoài ra không có giấy tờ gì. Tôi có đề nghị lên huyện làm các thủ tục pháp lý về môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm nhưng các cơ quan quản lý không cấp vì cơ sở của tôi nằm ngay cạnh khu sinh sống của dân cư."

Mặc dù cơ sở đã hoạt động hơn 10 năm nhưng chỉ có mỗi giấy phép kinh doanh.

Có thể thấy, dù đã hoạt động hơn 10 năm nhưng cơ sở sản xuất tăm tre Quang Hà vẫn chưa hoàn thiện các thủ tục theo quy định của pháp luật. Không có giấy chứng nhận ATVSTP, đề án BVMT, chưa được nghiệm thu phòng cháy, chữa cháy theo quy định, thậm chí quá trình sản xuất tăm không đảm bảo vệ sinh.

Liệu rằng các gói tăm được đóng gói như thế này có đảm bảo vệ sinh ATTP

Dù chủ cơ sở và chính quyền địa phương biết rõ điều này, thế nhưng xưởng sản xuất tăm tre vẫn ngang nhiên hoạt động, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Việc này không những ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân địa phương, gây nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn cho thấy sự quản lý lỏng lẻo của chính quyền các cấp.

Tòa soạn Sức khỏe & Môi trường sẽ tiếp tục thông tin sự việc.

Nhóm PV