Chung tay hành động, liên kết khả năng thích ứng, phục hồi phát triển bền vững vùng ĐBSCL
Vùng đất dễ bị tổn thương
Miền Tây vừa thoát khỏi mùa khô hạn, mặn xâm nhập thì ngay lập tức việc sụt lún đất lại liên tục diễn ra ở Cà Mau và Kiên Giang. Nhiều đoạn đường giao thông bị sụt lún nghiêm trọng gần như người dân không lưu thông qua lại được. Cùng lúc này, các tỉnh Cà Mau, Tiền Giang, Vĩnh Long… công bố tình trạng sạt lở khẩn cấp bờ sông.
Theo PGS, TS Nguyễn Hiếu Trung, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ, tính từ cuối năm 2015 đến nay, cả 13 địa phương thuộc ĐBSCL đều đã bị nhiễm mặn, trong đó đã có 11/13 tỉnh/thành công bố tình trạng thiên tai hạn hán, xâm nhập mặn và đã gây ra những hậu quả hết sức nặng nề, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của cả vùng ĐBSCL.
![]() |
Hệ thống cống Cái Lớn - Cái Bé (Kiên Giang) đi vào vận hành giúp hàng tăm ngàn héc-ta đất nông nghiệp vùng hạ lưu ĐBSCL ổn định và chủ động sản xuất.
Mặc dù đã có một số giải pháp được áp dụng để kiểm soát xâm nhập mặn ở địa phương như: Xây dựng hệ thống kênh rạch dẫn nước ở ĐBSCL; các công trình ngăn mặn lớn tại ĐBSCL gồm hệ thống thủy nông Quản Lộ - Phụng Hiệp; hệ thống thủy lợi ngọt hóa và ngăn mặn ở tỉnh Bến Tre, cống đập Ba Lai; hệ thống đê biển cho toàn bộ hệ thống ven biển ĐBSCL, tuy nhiên, tình hình xâm nhập mặn vẫn đang diễn ra với cường độ và tính phức tạp ngày càng tăng cao và khó lường. Việc nâng cao nhận thức, thiết kế và triển khai chương trình hành động cụ thể để giải quyết các vấn đề ứng phó với tình trạng hạn mặn cũng như giảm thiểu tác động tiêu cực đang rất cấp bách.
Một lần nữa, sạt lở bờ sông, bờ biển; nước biển dâng cao nhanh, ranh giới giữa vùng ngọt và mặn ngày càng bị xáo trộn kéo theo nguy cơ vùng trồng lúa bị xâm nhập mặn. Theo các nhà khoa học, ĐBSCL là 1 trong 5 đồng bằng trên thế giới dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu (BĐKH) gây ra. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 120/NQ - CP của Chính phủ: Về phát triển bền vững ĐBSCL thích ứng với BĐKH. Đồng thời, đã thông qua Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây được xem là những quyết định quan trọng để ĐBSCL làm cơ sở “kích hoạt khả năng thích ứng của ĐBSCL.
Nói như Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan: “Thay vì kể lể nhiều, ĐBSCL cần chuyển sang trạng thái, cách tiếp cận tích cực hơn. Câu chuyện thích ứng với BĐKH là chuyện của cả vùng chứ không phải chuyện riêng lẻ của từng tỉnh trong vùng. Ngành nông nghiệp Việt Nam đang tập trung để tăng tỷ trọng trong lĩnh vực thủy sản và cây ăn trái, giảm lúa gạo. Quy hoạch diện tích trồng lúa hiện nay là linh hoạt có độ mở chứ không đóng khung”.
Tư duy phải vượt ra tầm không gian lớn hơn
Trong những năm qua, ĐBSCL đang thực hiện quyết liệt Nghị quyết 120 của Chính phủ và đã thực sự mang đến một luồng gió mới cho ĐBSCL. Ngoài xác định xoay trục sản xuất nông nghiệp tập trung theo thứ tự ưu tiên là thủy sản, cây ăn trái, lúa, nhiều nguồn lực đã đầu tư cho ĐBSCL ứng phó với các vấn đề do tác động của BĐKH gây ra.
Cụ thể, Chính phủ đã bố trí hơn 10.000 tỷ đồng để xử lý khoảng 120km bờ biển và một số khu vực ven sông bị sạt lở; tập trung cải tạo và đầu tư mới hệ thống thủy lợi cho vùng trồng lúa, vùng nuôi tôm. Nguồn lực đầu tư cho thủy lợi đã kết hợp giữa giải pháp cứng và mềm: chỗ nào đủ ngọt thì trồng lúa, vùng nước lợ mặn thì nuôi trồng thủy sản. Đã có ít nhất 300.000ha đất nông nghiệp được chủ động nguồn nước từ các công trình thủy lợi đã được đầu tư.
![]() |
ĐBSCL đang đối diện với tình trạng lở ngày càng nghiêm trọng hơn - trong ảnh: Một vụ sạt lở bờ sông vừa xảy ra tại TP Cần Thơ.
“Tôi rất tâm đắc về việc chuyển dịch giảm bớt diện tích đất trồng lúa nhiều vụ/năm. Vùng mặn ven biển đã có bước chuyển khá ấn tượng khi đã có khoảng 200.000ha sản xuất theo mô hình lúa - tôm. Mùa mưa thì trồng lúa, hết mưa thì nuôi tôm. Cần chuyển đổi mạnh hơn”, GS.TS Võ Tòng Xuân chia sẻ và đề nghị các địa phương cần có chính sách để đẩy nhanh quá trình liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất nông nghiệp. Trong đó, ĐBSCL cần liên kết chặt hơn nữa với TPHCM để tạo đầu ra thông thoáng hơn cho nông sản.
Dù đối diện nhiều khó khăn, nhưng nếu ĐBSCL thực hiện tốt theo đúng tinh thần Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị (về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045) và Nghị quyết 120 của Chính phủ thì ĐBSCL chẳng những giải quyết được vấn đề mà còn đi đến một tương lai thịnh vượng.
“13 tỉnh, thành vùng ĐBSCL có 4 vùng sinh thái là Đồng Tháp Mười, tứ giác Long Xuyên, bán đảo Cà Mau và các tỉnh duyên hải. Mỗi tiểu vùng sinh thái là một thực thể kinh tế, không gian liên kết giờ không phải giới hạn theo không gian hành chính nữa. Tư duy chúng ta phải vượt ra tầm không gian lớn hơn…”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh đến sự cần thiết của liên kết vùng ĐBSCL trong thực hiện các Nghị quyết, quy hoạch quan trọng của Chính phủ về ĐBSCL.
Nghị quyết 120 cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc quy hoạch. Và gần đây, Chính phủ đã thông qua Quy hoạch vùng ĐBSCL thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 287/QĐ-TTg ngày 28 tháng 2 năm 2022). Quy hoạch vùng ĐBSCL lần này là quy hoạch vùng đầu tiên được ban hành theo Luật Quy hoạch, thể hiện “tư duy mới, tầm nhìn mới, giá trị mới, cơ hội mới” cho tương lai phát triển vùng ĐBSCL, nhất là trong bối cảnh thích ứng BĐKH. Chính quyền địa phương và các nhà khoa học có chung nhìn nhận: Nghị quyết 120, Quy hoạch tích hợp vùng ĐBSCL cùng với Nghị quyết số 13-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa XIII về Phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 chính là “cơ hội vàng” cho ĐBSCL phát triển bền vững.
![]() |
Hệ thống cống Cái Lớn - Cái Bé (Kiên Giang) đi vào vận hành giúp hàng tăm ngàn héc-ta đất nông nghiệp vùng hạ lưu ĐBSCL ổn định và chủ động sản xuất.
Theo Thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia nghiên cứu về sinh thái ĐBSCL, trong quy hoạch tích hợp đã nhấn mạnh đến chuyện hình thành các trung tâm đầu mối nông nghiệp (thủy sản, trái cây, lúa và logistics) đặt ở các địa phương như Bến Tre, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, Cà Mau, Cần Thơ, Hậu Giang… Những trung tâm đầu mối có chức năng nghiên cứu, chế biến, bảo quản, tạo kênh đầu ra nông sản… Các trục cao tốc và các tuyến đường liên kết vùng đã và đang hình thành sẽ kết nối các trung tâm đầu mối nông sản này, là “đòn bẩy” để ĐBSCL cất cánh trong tương lai.
Châu thổ miền Tây, nằm ở hạ lưu sông Mekong, từ lâu được thế giới biết đến là vựa lúa, vựa thủy sản, vựa trái cây. Chính vì vậy, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh: “Mekong Delta là một thương hiệu được thế giới biết đến. Cần phải chung tay hành động, không phải chống chịu mà cần liên kết kích hoạt khả năng thích ứng, phục hồi để phát triển bền vững”.
Các tin khác

Gạo giảm phát thải góp phần bảo vệ môi trường và nâng tầm vị thế gạo Việt Nam

Cần Thơ thả 100 ngàn con cá giống để tái tạo nguồn lợi thủy sản

Cao Bằng: Tổ chức hội nghị tập huấn báo cáo số liệu phát thải khí nhà kính trong ngành Y tế tỉnh

Xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ tập trung nâng chất xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu

Thanh Hóa: Chưa xem xét khai thác khoáng sản tại nhà máy chế biến gỗ Lee & Carol

Quản lý rơm rạ trên đồng ruộng, hướng đi của nền nông nghiệp bền vững

Bắc Giang: Hướng đến mục tiêu bảo vệ môi trường vì sự phát triển bền vững

Khánh thành cống ngăn mặn lớn nhất Sóc Trăng

Hãy cùng nhau gieo mầm công nghệ để đơm hoa, kết trái cho tương lai xanh
Đọc nhiều

Vĩnh Phúc bắt quả tang một cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống đang chế biến 22 con lợn dấu hiệu xuất huyết

Bệnh viện Quân y 121, Quân khu 9 gặp mặt các cơ quan báo chí nhân ngày báo chí cách mạng Việt Nam

Bệnh viện Quân y 121 (Quân khu 9): Miễn tiền công khám bệnh và một phần chi phí xét nghiệm

Ông Trần Duy Đông làm Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ mới

Quảng Hưng (Quảng Bình): Lợi dụng xây dựng nghĩa trang để khai thác khoáng sản trái phép - Thủ đoạn tinh vi gây nguy hại môi trường

Cần một cuộc “tổng rà soát” toàn diện

Những tháng đầu năm, Cần Thơ liên tiếp sạt lở bờ sông

Trà Vinh tiếp tục công bố tình huống khẩn cấp sụp lún, sạt lở

An Giang liên tiếp xảy ra các vụ sạt lở bờ sông, người dân nơm nớp lo sợ

Cần Thơ: Tổng kết Dự án “Các Trung tâm Đổi mới sáng tạo xanh”

Công ty cổ phần bê tông 620 Châu Thới: Năng động, tiêu biểu trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng ngành giao thông vận tải

Hậu Giang: Tạo nền tảng cho vùng lúa chất lượng cao, thân thiện với môi trường

Thúc đẩy tín dụng cho ngành hàng nông sản chủ lực, đưa Đồng bằng sông Cửu Long phát triển nhanh, bền vững

Năng lượng tái tạo – nguồn năng lượng cho phát triển bền vững

Góp lá vá xanh rừng Tây Bắc

Vựa lúa miền Tây – Kỳ 2: Canh tác lúa bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu

Triển lãm ảnh “Những khung hình về biến đổi khí hậu” tại Cần Thơ

Tuyên Quang: Hai cơ sở giò chả dùng hàn the, chủ cơ sở bị khởi tố

Về vụ dùng dầu ăn chăn nuôi để chế biến thành dầu ăn cho người

Thực phẩm bẩn: Hồi chuông cảnh báo sức khỏe cộng đồng và trách nhiệm không thể lơ là

Sai phạm trong kiểm dịch sản phẩm lợn bệnh của Công ty C.P. Việt Nam

Đắk Lắk: 12 cá thể động vật hoang dã quý hiếm được tái thả về với đại ngàn Tây Nguyên

Trách nhiệm giữ gìn hệ sinh thái và bảo tồn Sếu đầu đỏ

Những sứ giả Sếu đầu đỏ được đưa về vườn Quốc gia Tràm Chim - Đồng Tháp

Đồng Tháp với mục tiêu phục hồi và phát triển Sếu đầu đỏ

Giải bài toán phát triển điện sạch

Chuyển đổi năng lượng tái tạo: Sự cần thiết để đảm bảo môi trường sống cho tương lai

Fleet Space Technologies tìm khoáng sản cho tương lai năng lượng sạch

Dùng cát biển đã được rửa sạch để làm đường cao tốc – Tại sao không ?
Nổi bật

Thủ tướng: Nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, bổ sung chính sách, pháp luật về đất đai

Quân khu 9 hoàn thành tốt công tác quân sự, quốc phòng 6 tháng đầu năm 2025

Cần Thơ: Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ công bố triển khai hệ thống hồ sơ bệnh án điện tử

Thủ tướng: Hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người có công trước ngày 27/7

Mái ấm cho người nghèo: Phú Thọ tăng tốc trước hạn chót 31/8

Hơn 30 chuyên gia từ Mỹ và Anh khám từ thiện cho bệnh nhân nghèo

TTYT huyện Yên Lạc: Đẩy mạnh cải cách hành chính hướng tới sự hài lòng người bệnh

Bệnh viện C Thái Nguyên: Nghiên cứu và ứng dụng khoa học, kỹ thuật trong công tác khám, chữa bệnh

Bệnh viện Lao và bệnh Phổi Thái Nguyên nỗ lực vượt mọi khó khăn trong khám và điều trị bệnh

Trung tâm Y tế thị xã Phổ Yên: Nơi người bệnh gửi gắm niềm tin

Bệnh viện A Thái Nguyên: Nỗ lực, cống hiến, vì sức khỏe nhân dân

Trung tâm y tế huyện Đồng Hỷ: Nâng cao chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân

Trung tâm Y tế Chợ Đồn (Bắc Kạn): Không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh
